Dagblaðið - 11.12.1980, Blaðsíða 22

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 1980.
22
G
D
Menning
Menning
Menning
Menning
Hvað, hvar og hvenær?
Hvað gerðist á árínu 1979? eftir Steinar J. Lúðvíksson
Steinar J. Lúðvlksson: Hvað garðist á árinu
1979? - RaykjavBc öm og örlygur, 1980. -
237 a.: myndir.
í formála bókarinnar segir Steinar
J. Lúðvíksson: „Bók þessari er fyrst
og fremst ætlað það hlutverk að vera
heimild um samtímann. Vera nokk-
urs konar uppsláttarrit, þar sem unnt
á að vera að finna frásagnir um það
helsta, sem gerðist á árinu 1979 á
íslandi.”
En hvaða kosti á bók að hafa til að
geta talist uppsláttarrit? Jú, fyrst og
fremst er nauðsynlegt að hægt sé að
finna hvern atburð eða mann cftir
sínu rétta heiti. Harla erfitt verður að
nota bók þessa sem uppsláttarrit, þar
sem fara þarf í gegnum heila kafla til
að finna tiltekinn atburð eða mann.
Bókinni skiptir höfundur niður í
tuttugu kafla, sem eru nokkurs konar
efnisflokkar. Það vakir líklega fyrir
höfundi að þar með sé bókin orðin
uppsláttarrit. En því fer fjarri. í
fyrsta lagi er efnisflokkunin óná-
kvæm og oft á tíðum hjákátleg. Til
dæmis er að finna í kafla sem ber
yfirskriftina BJARGANIR — SLYS-
FARIR grein um biluð klósett í græn-
landsfarinu Magnus Jensen. Ekki
kemur þó fram hvort slys-urðu á
mönnum né hvort nokkrum var
Bók
menntir
Jón Sævar
Baldvinsson
bjargað frá drukknun í salernisskál-
um skipsins. Annar kafli ber heitið
BÓKMENNTIR — LISTIR. Þar
hefði verið ástæða til að skipta kafi-
anum niður, t.d. í bókmenntir,
myndlist, tónlist o.s.frv. Þó finnst
mér að efnisorðið menningarmál
hefðu hæft þessum kafla betur.
Efnisflokkurinn FLUGMÁL inni-
heldur eins og vera ber allt efni um
fiug og því tengdu að því undanteknu
að þar eru tíunduð málefni sem varða
varnarliðið suður á Miðnesheiði og
hefði farið betur á því að flokka þau
sér undir efnisorðið Varnarliðið eða
Utanríkismál. Ekki get ég séð sam-
hengið í yfirmannaskiptum hjá
varnarliðinu og sögu íslenskra flug-
mála. íþróttum er gerð skil undir
efnisorðinu ÍÞRÓTTIR en þó hefur
þröngsýni höfundar ráðið nokkru um
hvaða íþróttagreinar flokkuðust þar
undir. Akstursíþróttir, svifdrekaflug
og bátaíþróttir fengu þar ekki inni
heldur lenda þessar íþróttir í rusla-
kistu bókarinnar sem heitir ÚR ÝMS-
LM ÁTTUM. Sama er að segja um
sV ittaálagningu á landsmenn. Væri
,ekki betra að gefa henni efnisorðið
Skattar heldur en ÚR ÝMSUM ÁTT-
UM? Á þennan hátt mætti lengi
nefna dæmi um ónákvæmni í efnis-
flokkun. í öðru lagi vantar tilfinnan-
lega tilvísanir frá efnisorðum sem
ekkert efni er flokkað undir til þess
efnisflokks sem viðkomandi efni
lendir í.
Engin atriðaorðaskrá er í bókinni.
Að vísu eru 4 auðar síður aftast í
bókinni og á lesandinn líklega sjálfur
að gera sína atriðaorðaskrá þar. En
atriðaorðaskrá er nauðsynleg ef hægt
á að vera að nota bókina sem upp-
sláttarrit. Við nánari athugun sést að
efnisorðin eru hroðvirknislega unnin
og gefa ekki rétta mynd af því sem
undir þau er flokkað. T.d. VERÐ-
LAGSMÁL — VERÐBÓLGA ná
ekki yfir þjóðartekjur og hefði betur
farið á að nota eitt efnisorð fyrir
verðlagsmál og fyrir bæði verðbólg-
una og þjóðartekjurnar, t.d. Efna-
hagsmál.
Textinn er stuttur og oftast nær
þarfnast hann frekari uppfyllingar
með mynd. í sumum tilfellum er text-
inn aðeins myndatexti, en því miður
vantar myndirnar með. Myndirnar í
bókinni bera þess merki að ekki hefur
verið leitað fanga víða og sakna ég
ýmissa góðra fréttamynda sem svo
sannarlega hefðu átt heima í þessari
bók.
Steinar J. Lúðviksson, höfundur
bókarinnar Hvað gerðist á árinu
1979?
Ef æltunin er að gefa út árlega
bækur í þessum bókafiokki
er höfundi og bókaútgefanda nauð-
synlegt að taka sig saman í andlitinu
hvað varðar texta, myndir, efnis-
flokkun og atriðaorðaskrá. Eins væri
höfundi nauðsynlegt að hafa það
hugfast að spenna hugann ekki eins
hátt á næsta ári, heldur einbeita sér
að einni bók en ekki þremur eins og í
ár.
- JSB
HVERAGERÐI
Blaðburðarbörn óskast strax í Hvera-
gerði. Uppl. í síma 99-4568.
iBIABIÐ
SAIMDGERÐI
Umboðsmann vantar strax í
Sandgerði.
UppL í síma 92-7696 eða 91-
miABW
22078.
Schiesser
þlvflð
cf „
þCtffl’
® 91-13577
Vera og veruleikinn
Bamabók eftir Ásríínu Matthíasdóttur
Ásrún Matthíasdóttir:
VERA
Mál og menning, Reykjavik 1980,86 bls.
Hanna Friðriksdóttir, Reynir Harðarson,
Stafán Pálsson og Pórhallur Matthiasson
teiknuðu myndirnar.
Hér er komin saga handa yngstu
lesendunum, VERA eftir Ásrúnu
Matthíasdóttur. Vera er fimm ára og
býr hjá föður sínum sem er fráskil-
inn. Hún þráir móður sína og lítur
vinkonu föður síns hornauga. Hún
gagnrýnir vinkonuna upp í opið
geðið á henni og ber hana miskunnar-
laust saman við móður sína. Á sama
hátt er henni meinilla við vin móður
sinnar og óskar honum út i hafsauga.
(65) segir Vera litla þegar þau fara
saman öll þrjú í gönguferð í Heið-
mörk.
Beðið eftir álfum
Vera reynir stundum að flýja inn í
ævintýraheiminn þegar hversdags-
leikinn keyrir úr hófi fram. Hana
langar svo til þess að sjá álfa. Hún
spyr ömmu. „Nei, nei, svarar amma,
þetta voru missýnir eða draumar hjá
þessu fólki og ég hef nú aldrei lagt trú
á þjóðsögurnar” (73). Vera er
þrjósk. Hún situr úti undir steini
lengi dags og bíður eftir álfunum.
Vera á reiðhjóli — mynd úr bókinni.
Rannveig Ágústsdóttii
En náttúran er miskunnsöm og
Vera sættir sig smátt og smátt við
lífið eins og það er. Hún er
hamingjusöm hjá pabba sínum og er
alltof upptekin af því að uppgötva
lífið og læra nýja hluti til að sýta við-
skilnað sem er óumflýjanlegur.
Mamma hennar verður sparimamma
sem hún heimsækir á sunnudögum.
Vinkona pabba verður ágæt, „mér
er hætt að finnast hún leiðinleg”
Alveg sama hvernig mamma og
amma reyna að fá hana inn. Hún er
staðráðin í að sjá álfana.
En þeir fullorðnu sigra alltaf að
lokum og Vera er færð heim til pabba
síns sem hlær þegar mamma segir
honum af tiltæki Veru. Þvi pabbi er
ekki eins fastur í veruleikanum og
mamma. Hann gefur dóttur sinni von
um að eitthvað sé til sem við ekki
skiljum. „Aldrei að vita” (77) segir
hann og les fyrir hana þrjár álfasögur
undir svefninn. En þegar Vera
vaknar við vondan draum um að hún
sé orðin að álfi er pabbi auðvitað
nauðbeygður til að segja sannleik-
ann: „Þig var bara að dreyma. . .
og haltu bara áfram að sofa” (78).
Ekki barnamál
Bókinni er skipt í ellefu kafla sem
bera heiti eins og Barnaheimilið,
Sveitin, Heimsókn til mömmu,
Afmælisveisla o.fl. Vera segir söguna
og er býsna fullorðinsleg. Hún talar
ekki barnamái (sem betur fer) heldur
eðlilegt nútímamál. Hún lýsir til-
finningum sjálfrar sín gagnvart
sínum nánustu, endursegir stundum
skoðanir þeirra og gerir athuga-
semdir við þær. Hún hefur sínar eigin
hugmyndir, hún Vera.
Myndirnar eftir krakkana fjóra eru
feikigóðar og eiga vel við textann.
Þetta mun vera fyrsta bók Ásrúnar
Matthíasdóttur og henni hefur tekist
vel. Á þessum siðustu og verstu
timum þegar flóð erlendra fjölprent-
aðra barnabóka flæðir yfir okkur eru
margfalt meiri ástæður en ella að
fagna nýjum, vel sömdum barnabók-
um, þar sem uppvaxandi íslendingar
geta fengið að átta sig á
veruleikanum, sem þeir lifa í.
Rannveig.