Dagblaðið

Ulloq

Dagblaðið - 18.02.1981, Qupperneq 8

Dagblaðið - 18.02.1981, Qupperneq 8
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 18. FEBRÚAR 1981. Erlent Erlent Erlent Erlent T -----------1 ■'1 ■— Maðurinn með Ijáinn tók Bill Haley með sér yf ir móðuna miklu: ROKKARIMED TAK- £r MARKAÐA HÆF1LEIKA — Rokktónlistin er ekkert unglamb lengur. Hún er komin á miðjan aldur. Eða að minnsta kosti nógu gömul til að maðurinn með ljáinn geti látið til sín taka meðal frum- kvöðla hennar. Elvis Presley fór fyrir fáum árum, John Lennon fyrir fáein- um vikum og Bill Haley á dögunum. Haley er þakkað (sumir blóta honum vafalaust fyrir það!) að koma rokk- inu af stað með laginu Rock Around the Clock. Hann varð 55 ára og dó á heimili sinu í Harlingen í Texas „eðli- legum dauðdaga” eins og sagt var í tilkynningunni. Bill Haley, eða William J.C. Haley eins og hann hét reyndar fullu nafni, var ein af þessum sjaldgæfu þver- stæðum rokktónlistarinnar. Hann var ekki jafnaðlaðandi og Presley og hafði ekki þor og gáfur Lennons. Hann telst tæpast táknrænn fyrir framherja rokksins; ótrúlegt er að eftir dauða hans komist á kreik orð- rómur um fíkniefnaneyzlu, sjálfspín- ingu eða djöfladýrkun sem hann á að hafa stundað. Það hafa aðrar stjörnur mátt þola — en ekki Bill Haley. Haley lagði einu sinni til tónlist i kvikmynd sem hét Blackboard Jungle. Hún fjallaði um skólakrakka og i ntyndinni söng Haley lag sem siðan fylgdi honum til æviloka og mun lifa áfram. Textinn var ein- laldur og laglinan líka. En þetta hitti í mark og varð vinsælt. Meira en það; Lagið flaug um heiminn og gerði nafn Bill Haleys þekkt í öllum álfum. Á þeim tíma var Haley 28 ára gamall. Hann hafði alizt upp sem bónda- sonur í Michigan og Pennsylvaníu. Um helgar spilaði hann og söng á litlum sveitakrám. Bill Haley verður seint lýst sem miklum tónsnillingi. Það var hann ekki. En eins og einhver sagði: Hann söng svo elskulega einföld lög og var svo heppinn. Hann kom jú fyrstur 'fram á sjónarsviðið með rokkið. Á eftir komu Elvis, Jerry Lee Lewis, Chuck Berry, Little Richard og fleiri. Eftir það urðu takmarkanir Haleys augljósari. Samanburðurinn var honum oftast í óhag. Ekki bætti það úr skák að maður- inn var hvorki tiltakanlega laglegur eða sexí. Hann var fremur þrekvax- inn og söngröddin ekkert sérstök. Verst af öllu fyrir hann sem rokk- söngvara var sú staðreynd að hann samdi ekki lögin sjálfur. Lögin sem komu frá honum í kjölfar Rock Around the Clock þóttu vera Rock Around the Clock afturgengið í ýmsum myndum. Bill Haley and the Comels líktust meira og meira von- lausri skólahljómsveit úr mennta- skóla sem búið var að leggja niður fyrir löngu. Haley malaði ekki endalaust gull fyrir sig og sína. Framkvæmdastjóri hans lét hafa eftir sér í Kaupmanna- höfn fyrir nokkrum árum að það væri erfitt að „selja” Comets. Það hallaði stöðugt meira og meira undan fæti hjá þeim félögum. Síðustu tíma lífsins var Haley að- gerðalítill. Hann hafði „dregið sig í hlé” á hátíðlegu máli. En hann hafði náð því takmarki sem fáum tekst: Að komast á söguspjöldin. Hann var lifandi minning frá forsetatíð Eisen- howers og fékk mikið út úr takmörk- uðum hæfileikum. Enn þann dag í dag er rokkað í kringum klukkuna og Bill Haley lifir á þvi áfram: Nafnið lifir þó að líkaminn sé kominn undir græna. See you later, alligator. (Stuðzt við grein cftir djassistann Dan Turell í Politiken). Bill Haley and the Comets: heppinn náungi með takmarkaða hæfiieika. Skozkir viskífram- leiðendur f ita púk- ann á fjósbitanum —flytja út bygg til Japans sem þarlendir viskíf ram- leiðendur set ja í viskíið sitt til að keppa síðan við skozkt viskí á mörkuðum! Margirskozkir framleiðendur visk- ís hafa vaxandi áhyggjur af því að japanskir keppinautar þeirra muni leggja undir sig markaði á næstu ár- um sem hingað til hafa tilheyrt Skot- landi. Þannig muni japanskir viskí- framleiðendur gera viskíiðnaði Skota hliðstæða bölvun og japanskir bíla- framleiðendur gera starfsbræðrum sínum í Bretlandi. Samdráttur í sölu á skozku viskíi var um 10% heima, en 5% erlendis á síðasta ári og framleið- endur óttast að framhald verði á hon- um. Skozkir viskíframleiðendur eru reyndar ekki á einu máli um hvað framtiðin beri í skauti sér eða um ástæður fyrir samdrættinum. Sum skozk fyrirlæki flytja út bygg í geym- um til Japan þar sem það er notað til íblöndunar í innlenda framleiðslu. Fyrirtæki, sem neita að taka þátt i slíkum útflutningi, segja að þar séu Skotar að ala upp keppinauta á mörkuðum. Forráðamenn fyrirtækja sem eiga viðskipti við Japani telja slíkar fullyrðingar fjarstæðu. Frægasta tegund af „skota” er maltviskí, framleitt úr byggi og þekkt fyrir bragð og keim. Flestar tegundir á markaðnum eru blöndur af byggi og korni. Skozkt bygg er flutt til Japans og fleiri landa í geymum á vegum nokk- urra þarlendra fyrirtækja. Útlendir kaupendur kaupa byggið Og blanda með eigin korni til að auka gæði framleiðslu sinnar. Útkoman getur ekki kallazt ekta skozkt viskí. Engu að síður segja gagnrýnendur að út- flytjendur byggsins séu einfaldlega að „fita púkann á fjósbitanum”, þ.e. að styrkja samkeppnisaðstöðu Japana gagnvart skozkum viskíframleiðend- um. Þeir benda á Japan sem fyrsta dæmið. Innanlandsmarkaðurinn í Japan er griðarstór og á honum ráða japanskir framleiðendur lögum og lofum. En jafnframt er Japan annar stærsti markaður fyrir skozkt viskí í veröldinni, næst á eftir Bandaríkjun- urn. „Við myndum selja meira af fram- leiðslu okkar í Japan ef þarlendir framleiðendur ættu ekki kost á að kaupa skozkt bygg,” sagði talsmaður Distillers Company, fyrirtækisins sem framleiðir Johnnie Walker og aðrar þekktar viskítegundir. For- ráðamenn Distillers neita að taka þátt í byggútflutningi frá Skotlandi. Útflutningsfyrirtækin segja á móti að þessi rök standist engan veginn, Japanir myndu bara kaupa byggið annars staðar ef Skotar settu útflutn- ingsbann á það. Stephen McCann, framkvæmda- stjóri í Skotlandsútibúi kanadíska fyrirtækisins Hiram Walker (þekkt- asta framleiðsla þess er Ballantines viskí) segir það hlægilegt að halda fram að japanskir viskíunnendur muni drekka „skota” i ríkari mæli ef framleiðendum viskís í Japan væri neitað um skozkt bygg. „Ég held að þeir sem gagnrýna okkur fyrir útflutninginn lifi í mjög einföldum hugarheimi,” sagði McCann. Hann sagði það og vera hugaróra að Japanir myndu einn góðan veðurdag hirða viskímarkað- inn af Skotum líkt og japanskir bíla- framleiðendur náðu undir sig mark- aðiáVesturlöndum. „Þeir hafa nú þegar reynt þetta án árangurs og gáfust bara upp við til- raunir að hreiðra um sig á heims- markaðnum. Japanir selja gríðarlegt ntagn af viskíi á heimamarkaði en hlægilega lítið erlendis,” sagði Stephen McCann. En talsmaður Distillers lætur ekki segjast með slíkri röksemdafærslu: „Þeim hefur hingað til mistekizt að leggja undir sig heimsmarkaðinn, en hvað verður eftir 20 ár?” Árið 1979 fluttu Skotar 180 milljón lítra af viskíi til Bandaríkjanna, en Japanir aðeins 72 þúsund lítra. Jap- anir eru því fjarri því að ógna veldi Skotanna á þessum vígstöðvum — hvað sem síðar kann að verða. (Reuter) Hér er ekki verið að framleiða viski, heldur Ijúffengt Rínarvín i Eltville f Þýzka- landi. Framleiðslan er tölvustýrð og þannig má fá hliðstæð gæði framleiðslunnar og litil fjölskyldufyrirtæki ná. Engum sögum fer af því að japönsk samkeppni geri bændum i Rinardalnum lifið leitt eins og sumum skozkum viskiframleiðendunt.

x

Dagblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.