Dagblaðið - 27.05.1981, Síða 4

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 27. MAÍ 1981.
DB á ne ytendamarkaði
Lúsugblóm:
„Bættum tjónið”
—segir blómasali—Kaupandi ekki sammála
Herdis Sörensen skrlfstofumaður
hringdi:
Laugardaginn 2. maí keypti ég
mér 4 blóm í Eden i Hveragerði. Það
voru rós, hortensia, silfurburkni og
brúðarslör. Ég var vöruð við þvl er
heim kom að blómin gætu verið
lúsug þannig að ég fylgdist vel með
þeim. Á miðvikudag tók ég eftir þvi
að bæði rósin og hortensían voru lús-
ugar. Rósin moraði öll og lús var
komin um allt borðið sem hún stóð á.
Ég leitaði á öllum minum blómum og
það hafði borizt lús á nokkur þeirra
af þessum tveim. Ég veit vel að blóm-
in mín voru ekki lúsug fyrir þvi ég
fylgist vandlega með þeim. Ég
hringdi strax í Eden og var þá sagt að
koma með blómin, þá fengi ég þau
endurgreidd. Hin sem eftir voru var
mér ráðlagt að úða eitri. Ég keypti
það daginn eftir, þegar búðir opn-
uðu, en úðaði til að byrja með með
vatni.
Daginn eftir fór maður sem ég
þekki til Hveragerðis og tók blómin
tvö með sér. Hann fékk þau endur-
greidd. En nokkru seinna fóru hin
tvö að veslast upp og dóu loksins
ásamt nokkrum af gömlu blómunum
mínum. Ég held að þau hafi hreinlega
ekki þolaö eitrið. Ég hringdi aftur 1
Hveragerði og var sagt að þar hefði
einmitt fundizt lús á mánudeginum.
Ég átti ekki leið austur fyrr en á
laugardaginn og fór þá með blómin
tvö. Þá dró sá sem ég ræddi við allt
til baka með það að lús hefði fundizt
og sagði að ég hefði hreinlega drekkt
þessum blómum með ofvökvun.
Þetta get ég ekki fallizt á þvi að ég lét
þau ekki standa neitt 1 vatni þó að ég
úðaði þau í baðkerinu. En jafnvel þó
að blómin hafi drukknað af mínum
völdum finnst mér samt að ég ætti að
fá þau bætt því ef ekki hefði verið lús,
á hinum hefði ég alls ekki úðað þau,
hvorki með vatni né eitri. Ég fór ekki
fram á að fá gömiu blómin min bætt
þó nokkur séu dauð og ekki sjón að
sjá hin eftir eitrið.
Blómin kostuðu mig 230 krónur.
Af þvi fékk ég 120 krónur endur-
greiddar. Ég tapa 110 krónum
þar. Eg keypti einnig lúsaeitur á úða-
brúsa og eiturspýtur að stinga í mold
fyrir 130 krónur. Beint tap fyrir mig
er því 240 krónur. Og þá er ómetið
tjónið á minum blómum sem ég met
ekki til fjár. Þetta er svo sem ekki
aðalatriðið heldur hitt að mér fellur
ekki sú framkoma sem mér var sýnd.
Það var gefið í skyn aö lúsin þrifizt
heima hjá mér og ég væri rugluð.
Bara af þvi að ég lét ekki bjóða mér
hvaðsem var.
Bœtti sannan-
legt tjón
Bragl Elnarsson, eigandi Eden, varð
fyrir svörum:
Ég kannast við þetta mál. Stúlkan
hafði samband við mig og talaði um
göliuð blóm. Ég sagðist strax myndu
bæta henni þau ef tjónið væri af okk-
ar völdum. Hún sendi mann hingað
með tvö blóm sem ég greiddi þegar
út. Hálfum mánuði seinna sendir hún
síðan önnur tvö blóm sem hún vildi
einnig fá greidd. En garðyrkju-
maðurinn sem tók á móti henni þá
sagði að engin lús hefði verið á þeim
blómum heldur hefði þeim verið
drekkt. Því vildi ég ekki endurgreiða
þau. Ef þau blóm hefðu verið lúsug
hefði borið á þvi fyrr. Ég bættúþaö
tjón sem varð sannanlega af okkar
völdum en auðvitað ekki það sem
stafar af hennar mistökum.
Af blómalúsinni er það að segja að
á vorin getur hún flogið og getur þá'
alstaðar borizt inn um glugga. En
eftir að komið er inn i hús flýgur hún
ekki þannig að það tekur hana nokk-
urn tima að skríða á milli blóma-
potta. Þessi lús, sem er græn og litil,
er auðdrepin með eitri þannig að það
nægir aö úða blómin einu sinni. En
til öryggis ráðlegg ég fólki oft að úða
aftur að 4—5 dögum liðnum ef ske
kynni að egg hefðu lifaö úðunina af.
Aftur eru önnur kvikindi, eins og
roöamaur, sem ekki er hægt að drepa
nema með svo sterku eitri að mönn-
um er ekki leyft að hafa það undir
höndum. Því verður að ráðleggja
fólki að henda strax þeim blómum
sem hann kemst á. Hann getur borizt
um allt með vindi, inn um glugga og á
milli blóma. Hann hefur aldrei sézt á
blómum frá okkur. Aftur á móti
hefur komið fyrir að blaðlúsin hefur
lifað á nokkrum blómum í örstuttum
tíma þar til við höfum úöað þau.
Þau kvikindi sem lifa i moldinni
eru nær undantekningarlaust skað-
laus. Hættulegu kvikindin lifa nær
öll á blöðunum og verpa á þeim.
Aö lokum vil ég segja það aö mjög
mikið er selt af blómum hér i Eden og
aldrei eins og núna. Ef við seldum
skemmd blóm er engin hætta
á þvi að fólk keypti hér blóm 1 þeim
mælisemgerter.”
- DS
Nýttlostæti:
Reyksíldarkæfa
Komið er á markað nýtt góðgæti.
Það er svonefnd reyksildarkæfa sem
er Islenzk uppfmning. Kæfuna má
hvort heldur boröa sem álegg eða sem

Ef myndin prentast vel má sjá töluverðan litamun yzt og innst i pylsunni. Enn
meiri munur sést þó með berum augum ef vinarpylsa er skorin 1 tvennt.
DB-mynd Einar.
Liturápylsum:
„Settur að kröfu
viðskiptavina”
forrétt. Óskar Þór Karlsson á heiður-
inn af réttinum. Hann er búinn til úr
reyktri síld og íslenzku smjöri. Blaöa-
mönnum Neytendasíðunnar var
boðið á dögunum aö smakka réttinn.
Að boðinu stóð verzlunin Kjarakjör
sem fyrst varð til þess að selja hann
þó nær allar aðrar verzlanir á höfuð-
borgarsvæðinu séu komnar með
hann.
Framleiðandi reyksíldarkæfunnar
er ungt fyrirtæki sem nefnist ísfiskur
sf. Það sérhæfir sig eingöngu í reykt-
um sjávarafurðum, svo sem sild, ýsu,
karfa, grálúðu og rauðmaga.
Reykta fiskinn er óhætt að geyma
nokkrar vikur í kæli og nokkra mán-
uði i frysti. Hann þarf litla suðu.
Reyksiidarkæfan er sem fyrr sagði
góð sem álegg. Ekki þarf smjör með
henni þar sem hún inniheldur mikið
smjör. En gott er að hafa gúrku eða
tómatsneiö með. Kæfan kostar 59,50
krónur kílóið. Hún er seld í litlum
plastöskjum með loki sem eru vand-
lega merktar með innihaldslýsingu og
tillögum um framleiðslu. - DS
„Það er svo undarlegt að 1 hvert
sinn sem farið hefur fram opinber
umræða um litarefni í mat hefur
eftirspurnin eftir litaða matnum auk-
izt,” sagði Geir M. Jónsson verk-
smiðjustjóri hjá Sláturfélagi Suður-
lands. Ástæöan fyrir þvi að Geir var
spurður um litarefnið var sú að Elín
Erlingsson kom hingað á Neytenda-
sfðuna með pylsur sem hún hafði
keypt. Þær voru frá Sláturfélaginu
og litaðar. Rauður liturinn var áber-
andi sterkur og náði inn undir miðja
pylsu þar sem grár litur kjötsins tók
við. „Mér finnst þetta ógeðslegt,”
sagði Elín. ,,í Noregi er svona litar-
efni bannað og þykir hættulegt. Hér
á landi eigum við einmitt svo gott
hráefni að við ættum ekki að þurfa
svonalit.”
„Það er rétt að þessi litur er bann-
aður í Noregi,” sagði Geir. „En mér
er ekki kunnugt um að hann sé bann-'
aður nokkurs staðar í heiminum ann-
ars staðar. Þetta er eina litarefnið i
kjötvörur sem núna er leyft á
Norðurlöndum, nema í Noregi. Ég,
held að það sé alveg skaðlaust og ætti
ekki að gera neinum neitt. Hitt er
annað aö 1 útlöndum hefur þaö kann-
ski verið notað til að fela það að
maturinn var gallaður. En hér á
okkar litla landi held ég að menn
gerðu það ekki nema einu sinni að
leika viljandi á viðskiptavini sina.
Samkeppnin er svo hörð og þjóð-
félagiö svo litið að slfkt borgaði sig
ekki.”
Geir var spurður að því hvort ekki
hefði komið til umtals hjá Slátur-
félaginu að hætta að nota lit' eða í
það minnsta að minnka notkun hans.
„Jú, það hefur oft komið til tals.
Þetta er stór kostnaðarliður hjá
okkur og ekkert nema erfiðleikar. En
kaupmenn pressa á okkur með að fá
þetta af því að viðskiptavinir þeirra
pressa á þá. Á sfðasta hálfa öðru ári
hefur neyzlan á lituðum pylsum auk-
izt um 50%, hvorki meira né minna,
það er í hlutfalli af heildarsölunni.
Þetta sýnir eftirspurnina.
Við framleiðum einnig svokallaðar
kokkteilpylsur. Hótelin eru nær einu
kaupendur þeirra og vilja ekki fá þær
öðruvisi en litaðar. Þær hafa þvi ekki
verið settar ólitaðar á markað,”
sagði Geir.
Hann sagði að liturinn sem
notaður væri kallaðist ponsó. Áður
voru leyfð önnur litarefni sem ekki
eru á skrá lengur. „Þessi litur er
erfiðari viðureignar en hinir voru.
Það er erfiðara að stjórna því hversu
mikið magn af honum fer út og þvi
geta pylsurnar verið mismunandi
rauðar á litinn. Ekki má lita sjálft
farsið en pylsurnar að utan að tilbún-
ingi loknum. Liturinn síast hins vegar
inn í pylsuna, við þvi er ekkert hægt
að gera. En ég held að hann sé alveg
•hættulaus,” sagði Geir.
Stendur á neytendum
Það eru sem sé neytendur sem
stjórna því að litaðar pylsur eru á
markaöi. Vilji fólk þær ekki þarf
ekki annað en að hætta að kaupa
þær. En fjöldinn virðist hreinlega
ekki hafa áhuga á þvl, hvort sem það
stafar af kæruleysi um það sem menn
láta ofan 1 sig eða því að menn lifa í
þeirri trú að þetta sé allt í lagi.
- DS
Óskar Þór Karlsson, höfundur kæfunnar, og Þorlákur Einarsson verzlunarstjóri i
Kjarakjöri fá sér hér brauðsneiö með reyksfldarkæfu.
DB-mynd Einar Ólason.
Óhófleg eftir- og næturvinna til
að f ramf leyta f jölskyldunni
„Það er argasta leti að vera ekki
fyrir löngu orðin virkur þátttakandi í
ykkar ágæta heimilisbókhaldi sem ég
hef þó fylgzt með frá upphafi og fært
hefur mér hagnýtan fróðleik. En nú
skal úr bætt,” segir m.a. í bráð-
skemmtilegu bréfi frá S.I. í Reykja-
vík.
„Útkoma aprílmánaðar finnst mér
vægast sagt hrikaleg. Þetta er örugg-
lega stærsti útgjaldamánuðurinn í
mlnum tólf ára búskap. í tölunni yfir
matvöru eru engin sérstök birgðainn-
kaup, aðeins almenn mat- og ný-
lenduvara. Ég get hvergi komið auga
á „lúxusinn” eðaóþarfann. Liðurinn
annað samanstendur af einum dá-
góðum víxli og hinum hefðbundnu
útgjöldum, sköttum, fasteignagjöld-
um, rafmagni o.s.frv.
Ég ætla að gera örlitla grein fyrir
fjölskyldu minni. Við erum fimm, á
aldrinum þriggja til sjötíu og niu ára
(viö höfum afa á heimilinu).
Tekjuöflunin hvíiir eingöngu á
herðum eiginmannsins sem oft leggur
á sig óhóflega mikla eftir- og nætur-
vinnu til að standa straum af fram-
færslukostnaði.
Það veröur fróðlegt að sjá heildar-
útkomu aprílmánaöar og vita hvort
aurarnir hafa tollað jafnilla í budd-
unni hjá fleirum en mér.
Þá vil ég þakka ykkur fyrir ágætis-
uppskriftir. í mínu eldhúsi hefur
^ margt verið bakað og brasað eftir
þeim og allt farið mjög vel í maga.”
Þessi fjölskylda var með rúmlega
570 kr. i mat og hreinlætisvörur í
apríl. Það er alls ekki með hæstu
tölum af þeim seðlum sem þegar hafa
borizt fyrir aprílmánuð. Margir eru'
miklu hærri þannig að þessi hús-
móðir þarf svo sannarlega ekki aö ör-
vænta. Við bjóðum hana velkomna i
hóp þeirra sem halda með okkur
heimilisbókhaldið og þökkum góðar
óskir og kveðjur. -A.Bj.