Dagblaðið - 30.07.1981, Side 4

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 30. JÚLÍ1981.
Er ekki hægt að kenna Grænmetisverzluninni um vondu kartöf lumar?
„ Veiki hlekkurinn hjá
verzlunum og neytendum”
—segir stjómarformaður Grænmetisverzlunarinnar
,,Ég er alinn upp við góðar
kartöflur á Norðurlandi. En ég verð
að segja það að kartöflurnar sem ég
hef fengið hér í vetur hef ég verið
mjög ánægður með þó þær séu ekki
allar að norðan,” sagði Ingi Tryggva-
son, stjórnarformaður Grænmetis-
verzlunar landbúnaðarins. Ingi hafði
samband vegna greinar sem ég
skrifaði um kartöflur fyrir nokkru.
Var hann ekki mjög ánægður með þá
einkunn sem ég gaf Grænmetis-
verzluninni í þeim pistli. Sagði ég
meðal annars að ef kartöflur færu
heilar frá framleiðanda en kæmu
skemmdar til neytenda væri
Grænmetisverzluninni um að kenna.
Ingi var hins vegar ekki sammála
þessu. Hann sagði að reynt væri að
láta kartöflurnar ekki verða fyrir
nema eins litlu hnjaski eins og unnt
væri í Grænmetisverzluninni. í smá-
söluverzlunum þar sem heitt væri
reyndi hins vegar mikið á þær og
einnig hjá neytendum.
„Þegar kartöflur eru geymdar í
nokkra daga við 20 til 25 stiga hita
gerbreytist ástand þeirra. Ef þær
standa fyrst í slíkum hita nokkra
daga í búðunum og síðan í eldhús-
skápnum hjá neytandanum er ekki
von á góðu,” sagði Ingvi.
Greinin sem eg skrifaði um daginn
var komin til af því að kona á Dalvík
hafði sent mér mjög góðar kartöfl-
ur. Lét hún svo um mælt að Græn-
metisverzlunin fengist ekki til að
selja þessar kartöflur. Væri því borið
við að þau væru ekki bændur sem
þær ræktuðu. Ingi var heldur ekki
sammála þessu. Hann sagði
Grænmetisverzlunina hafa
umboðsaðila um allt land sem tækju
á móti kartöflum. í Eyjafirði væru
það kaupfélögin. Þessir
umboðsaðilar reyndu að taka sem
jafnast frá öllum þeim aðilum á
svæðinu sem rækta kartöflur. Því
hefði aldrei verið borið við af hálfu
hvorki kaupfélagiinna. Grænmetis-
verzlunarinnar eða annarra aðila að
kartöflur væru aðeins teknar frá
bændum. Hitt væri annað að
bændur sem hefðu aðalatvinnu af
kartöflurækt hefðu stundnm farið
fram á slík'. Viðþví hefði Grænmetis-
verzlunin hins vegar ekki ireysl sér til
að verða. Ingi sagði menn lengi hafa
verið trega til að flytja kartöflur
norðan úr landi til Reykjavíkur vegna
þess að ekki var heimilt að leggja
flutningskostnaðinn við verðið. Nú
væru hins vegar breyttir tímar því
sérstakt gjald hefði verið lagt á allar
kartöflur til að mæta þessu. En það
væri auðvitað ekkert vit í því að
flytja kartöflur að norðan suður og
að sunnan norður. Því væri fyrst og
fremst verið að hugsa um dreifingu á
hverjum stað. Fyrir norðan tæki
Kartöfluverksmiðjan núna orðið
drjúgt af norðlenskri framleiðslu.
Heldur meira hefur verið sett á
markað í heild af kartöflum að
norðan en að sunnan í tiltölu við þær
birgðir sem til voru.
Ingi var spurður um ástæður þess
að kartöflur úr íslenzkum görðum
eru orðnar svo hýðisþykkar að
jafnvel nýjar er ekki hægt að borða
þær með hýðinu. Hann sagði að þær
kartöflur sem ræktaðar eru I sandi,
eins og til dæmis í Þykkvabænum,
særðust alltaf ögn i upptöku og við
það settist sandur f hýðið og það yrði
dökkt og ekki fallegt. Erlendis sagði
Ingi menn tíðka það að slá
kartöflugrasið nokkrumdögum aður
en kartöflurnar eru teknar upp. Við
að fá að liggja nokkra daga i
jarðveginum og jafna sig myndaði
kartaflan sjálf varnarhjúp svo hún
særist ekki eins I upptöku. Hér er
hins vegar allra veðra von eins og
menn vita á haustin og þvf yfirleitt
ekki tími til svona hluta. Þess
gjöldum við.
„Neytendur eiga fyrst og fremst
að hafa eftirlit með því að þær
kartöflur sem þeir kaupa séu ekki
búnar að vera lengi f verzlunum því
þær þola það illa, sérlega á þessum
árstíma,” sagði Ingi.
Hann sagði að á sumrin kæmi
yfirleitt ekki meira magn af
kartöflum til Grænmtis-
verzlunarinnar en pakkað væri á
einum degi. Á vetrum .yrði oft að
flytja meira magn í einu vegna
ófærðarhættu. En á sumrin kemur
sem sagl ekki miklu meir,> magn en til
dagsins.
Þessar kartöflur væru ekki setlar
i himinháar stæður eins og ég sagði.
Heldur sagði Ingi þær settar á bretti
og ekki hrúgað neitt upp. Pakkað er
alla virka daga og einnig ekið út.
Kartöflurnar, sem ekið væri út,
hefðu alltaf verið pakkaðar deginum
áður. Nema auðvitað á mánudags-
morgun væru þær frá föstudeginum.
Samkvæmt gamalli venju sem líklega
verður breytt eru þær dagstimplaðar
daginn sem þeim er ekið út. Verzlanir
gætu fengið kartöflur tvisvar í viku
og jafnvel oftar og því ættu
kartöflur f búðum aldrei að vera
eldri en þetta 2—3 daga gamlar.
Hann sagðist hins vegar hafa séð í
verzlunum kartöflur með hálfs-
mánaðargömlum stimpli. Þegar hann
fann að þessu við kaupmanninn
sagðist hann hafa fengið þær svona
frá Grænmetisverzluninni. Það
fullyrti Ingi hins vegar að gæti ekki
staðizt.
Þegar heim er komið er bezt að
geyma kartöflurnar á köldum og
þurrum stað. Ekki i hitanum og
rakanum i vaskaskápnum eins og
algengt er.
Að lokum sagði Ingi að þó
kartöflurnar væru ekki „friðar á
vangann” væru þær oft á tíðum
góður matur.
-DS.
Kartöflunum er að sögn Inga ekki staflaö i himinháar stæður heldur á bretti.
Við pökkun á kartöflum. „Reynt er að láta þær verða fyrir eins litlu hnjaski og unnt er,” sagði Ingi Tryggvason.
DB-myndir Hörður.
„BÚNIR AÐ GEFAST UPP Á
GRÆNMETISVERZLUNINNI”
—segir Guðjón í Glæsibæ
„Við erum eiginlega búin að
gefast upp á Grænmetisverzluninni,”
sagði Guðjón Guðmundsson
verzlunarstjóri í Glæsibæ. Hann var
spurður um viðhorf sitt sem
kaupmanns til þessara kartöflumála
allra.
Við erum búnir að margbiðja um
að fá kartöflur í ákveðnum flokkum.
Við viljum geta boðið upp á sérstakar
steikingarkartöflur, bökunarkar-
töflur og kartöflur til að sjóða. En
það er hins vegar ekki vinnandi vegur
að fá slíkt. Ekki megum við heldur
kaupa 25 kflóa sekki og pakka hér.
Borgarlækni er illa við það, sem ég
skil reyndar vel, því þessu fylgir mold
og drulla.
Grænmetisverzlunin er eina fyrir-
tækið sem við höfum átt í verulegum
erfiðleikum með samskipti við af
þeim sem verzla með landbúnaðar-
vöru. Eitthvað liggur það f því að
kartöflur eru inni í vísitölu og þá má
ekkert hreyfa við þeim þannig að
verðið hækki.
Fyrir tveim til þrem árum komu
framleiðendur hingað og buðu
kartöflur beint. Þetta var allt önnur
og betri vara svo ég tók boðinu. En
Framleiðsluráð kærði okkur fyrir
brot á einkasölu Grænmetis-
verzlunarinnar. Við vorum með
öðrum orðum kærðir fyrir að selja
almennilega vöru og urðum því að
hætta því,” sagði Guðjón.
Hann var spurður að því f
hvernig ástandi kartöflur væru þegar
þær kæmu 1 verzlun hans þessa
dagana.
„Ég er löngu hættur að ergja mig
með því að gá að því,” sagði hann.
Undrandi á skemmdri
vöru ár eftir ár
— Húsmæðraféiagiðályktarumkartöflur
Það eru greinilega fleiri en örfáar
húsmæður og ritarar Neytenda-
síðunnar sem hafa orðið varir við
slæmar kartöflur. Þannig hefur
Húsmæðrafélagið nýlega ályktað um
málið og er þungur tónninn f
ályktuninni. Um kartöflurnar segir:
Þá átelur Húsmæðrafélag Reykja-
víkurGrænmetisverzlun ríkisins fyrir
að senda á markaðinn til neytenda
kartöflur, sem tæplega geta talizt
mannamatur. Félagið lýsir undrun
sinni á því að ár eftir ár skuli Græn-
metisverzlunin komast upp með að
bjóða vöru sem meira og minna er
skemmd. Félagið beinir þeirri á-
skorun til neytenda að skila til baka
skemmdum vörum en láta þær ekki
hafna f ruslatunnunni. Þá bendir
Húsmæðrafélagið neytendum á að i
stað óætrar vöru er rétt að beina
innkaupum slnum að ýmiss konar
gæðavöru sem unnt er að fá í öllum
verzlunum og nota má f stað
kartaflna.
f.h. Húsmæðrafélags Reykjavíkur
Steinunn Jónsdóttir,
formaður.