Dagblaðið - 13.08.1981, Blaðsíða 13

13
\
Kjallarinn
Sigurður
Þ. Guðjónsson
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR
13. ÁGÚST 1981 ■_
ILEIGUHÚSNÆÐI
VERKALÝÐS-
FÉLAGANNA
útvarpað sama tlmabil á degi
hverjum og yfir alla vikuna. Niður-
stöðumar úr þessum tveim könnunum
voru nær alveg eins. Og ég birti hér
svart á hvítu niðurstöðu seinni könn-
unarinnar, sem ég held að sé dæmi-
gerð yfir dagskrá sumarsins.
Vikan 26.7—1.8.
Fjöldi stunda
S. 15,45
M 16,45
Þ 16,45
M 16,45
F 16,45
F 18,00
L 18,00
Mls 111,45
Klassisk tónlist
2,10
2,10
2,35
2,00
3,10
2,15
1,00
15,20
Yfirleitt er klassísk tónlist flutt í
klukkustund á morgnana, aðra
klukkustund um miðjan daginn, um
kvöldið milli frétta í 20—40 mínútur
(oft í tvennu lagi) og eitt kvöldið lauk
dagskránni með sérstökum kvöldtón-
leikum. Það þarf glópalán Jónasar
Haraldssonar til að hitta endilega á
þessa þrjá útsendingartíma þegar
hann skrúfar frá tæki sínu á sunnu-
degi. Fyrir utan þessa sérstöku
útsendingartima getur komið fyrir að
lítið klassískt lag heyrist á öðrum
stundum, en alvarleg og umfangs-
mikil klassísk tónlist er ekki flutt á
öðrum timum.
Eftir kvöldfréttir virðast tónlist-
artímarnir vera breytilegir, en
miklu styttri, oft aðeins um 15
mínútur. Taflan að ofan leiðir í
ljós sannleikann um hið „eilífa sin-
fóníugarg” í útvarpinu vikuna 26.
júlí til 1. ágúst sem var mjög venju-
leg útvarpsvika. Að meðaltali er út-
varpað kringum 17 stundir á dag og
þar af er flutt klassísk tónlist í 2—2
1/2 stund. Þá eru eftir 14—15
klukkustundir fyrir annað efni. Það
er ekki að furða þó kiassiska músíkin
í útvarpinu flækist fyrir þeim Dag-
blaðsmönnum. Ef skrif þess og fréttir
um önnur mál eru byggðá jafntraust-
um staðreyndum og réttsýni er
ástæða til að vara fólk alvarlega við
að taka mark á því. Eftir venjulegum
samanburðaraðferðum sýna stað-
reyndir að klassisk músík er ekki
mikil í útvarpinu (2,15 klst.) að
jafnaði dag hvern. Hitt kann að vera,
að tilreiðsla þessa efnis til hlustenda
sé ábótavant. En ég þekki marga tón-
listarunnendur sem vilja einmitt
heyra tónana öðru fremur þegar flutt
er músík á annað borð en henni er
eins og flestir vita oftast ómögulegt
að lýsa með orðum þó Dagblaðs-
kappar færu eflaust létt með slika
íþróttalýsingu. Það mikilvægasta og
besta við alla tónlist er beinlínis að
hún styðst ekki við hugtök tungu-
málsins. Þetta sífellda kjaftæði er
alla að drepa. Samt kann að vera að
fimmtán klukkustundir á viku með
klassískri músík sé þrátt fyrir allt of
mikið fyrir suma. Kannski flnnst
þeim allt nema eitt stórt núll of mikið
fyrir þessa tónlist f útvarpinu. Það er
auðvitað sjónarmið út af fyrir sig. En
næst þegar þessir snillingar gerast
tónlistargagnrýnendur ættu þeir að
leiðrétta þann misskilning þjóðar-
innar í hálfa öld að í útvarpi dynji
sinfóníur lon og don. Þeir eiga
áreiðanlega nóg af öðrum krassandi
rökum gegn tónlistinni þó þeir viður-
kenni að klassísk músík i islenska
ríkisútvarpinu fylli aðeins rétt rúm-
lega 15 klukkustundir af heilli viku en
í hverri viku eru 168 klukkustundir.
Slguröur Þór Guðjónsson
rithöfundur
-
Ekki mun um það deilt að horfur i
húsnæðismálum leigutaka eru með
erfiðasta móti um þessar mundir og
margar skýringar tilnefndar. Sú skýr-
ing sem einna'trúverðugust þykir er
að fjársterkir aðilar ávaxti fé sitt nú
frekar í verðtryggðum bréfum eða i
bönkum með öðrum hætti, í stað
þess að byggja ibúðir eða hús sem
ætluð væru til leigu. Viðurkennt
neyðarástand kallar vitanlega á opin-
berar aðgerðir, svo sem auknar
félagslegar byggingar leiguhúsnæðis.
Leiguhúsnœði
Reykjavíkurborgar
Á vegum borgarinnar er verulegt
leiguhúsnæði en tvennt er það sem
gerir það húsnæði Iitt eftirsóknarvert
í augum margra, en það er annars
vegar sú tilfmning að með því að
leigja hjá borginni sé viðkomandi
„kominn á bæinn” og svo hitt að í
leiguhúsum borgarinnar er oft og ein-
att leiðindaumgengni, sem þrátt fyrir
að kannski séu það aðeins fáir sem
valda, stimplar alla ibúa viðkomandi
húss sem rumpulýð. Af þessum
sökum leitar mörg fjölskyldan frekar
út í hinn almenna frumskóg leigu-
markaðarins þrátt fyrir þá óvissu sem
leigjendur þar búa við.
Kostir og gallar
Kostirnir við leiguhúsnæði borgar-
innar eru þeir að leigjendur búa við
það er ætla má sanngjarna leigu og
það án ótta við að missa húsnæðið
óvænt auk þess sem borgin tekur
ekki fyrirframgreiðslur likt og gerist í
frumskóginum.
Gallarnir eru svo þeir sem áður
voru taldir auk þess svo að börn í
leiguhúsnæði borgarinnar verða oft
fyrir aðkasti félaga sinna sökum bú-
setu sinnar í þessu tiltekna húsnæði
og er það einna versti galli borgar-
íbúðanna.
Leiguíbúðirnar í frumskóginum
bjóða svo þá fjölbreytni að þar er að
finna allt ef svo má segja milli himna-
ríkis og helvítis og á það við á báða
bóga.leigjendur og leigusala.
Mikill fjöldi svokallaðra verkamannabústaða hefur verið byggður undanfarin ár. Þar gefst fólki kostur á að kaupa ágætar
ibúðir við tiltölulega lágu verði.
Verkamannabústaðirnir eru 54
alls, helmingurinn tveggja herbergja
en hinn helmingurinn þriggja her-
bergja íbúðir, allar sambyggðar.
Byggingarkostnaður var tæplega
1/2 milljón kr. og reyndist hann
lægri en áætlað var. Verkamennirnir
kaupa hver sína íbúð og leggja fram
15% af kostnaðarverði, en eignast
síðan íbúðina smátt og smátt á 42
árum, með því að greiða húsaleigu,
sem þó er lægri en nú tíðkast á sams
konar íbúðum.
Hverri íbúð fylgir eldhús"j3g bað og
aðgangur að geymslu og þvotta-
húsi.”
Svo mörg voru þau orð.
Nú er útborgunin i verkamannabú-
stöðum 20% og lánin til 42 ára.
Þetta gerir . þó enn fjölmörgum
fjölskyldum kleift að eignast sitt
eigið húsnæði og vera má að kjörin
nú séu hagstæðari en í upphafi sé til-
lit tekið til fjárhags verkalýðsins.
Hvað annað?
Ekki er mér kunnugt um að verka-
lýðsfélögin hafi staðið í byggingu
leiguhúsnæðis nema í litlum mæli og
til takmarkaðra nota.
Þar á ég við sumarhús verkalýðs-
félaganna sem eru orðin svo tugum
skiptir víðs vegar um land. Bygg-
ingarkostnaður sumarhúsa þessara
hefur oft orðið býsna hár og líklega
ekki ofmælt að smá sumarbústaður
hafi oft kostað likt og íbúð í fjölbýlis-
húsi.
Verð bústaðanna skiptir heldur
ekki meginmáli, heldur gerðin sú að
byggja á vegum félagasamtaka hús-
næði til leigu.
Leigu þessara húsa er gjarnan stillt
mjög í hóf og það svo mjög að um
beina niðurgreiðslu hefur verið að
ræða.
Leigustarfsemi þessi hefur þó ugg-
laust orðið forkólfum verkalýðs-
félaganna dýrmæt reynsla og þá er
spurningin, hversu mundi verkalýðs-
félögunum farnast að byggja fjöl-
býlishús, með það fyrir augum að
leigja þau út til félagsmanna.
Mér sýnist að mörgum fjölskyldum
og ekki sist börnum yrði það létt-
bærara að búa t.d. í Dagsbrúnar-
blokkinni, múrarablokkinni eða
öðrum blokkum sem t.d. væru
byggðar sameiginlega af fleiru en
einu verkalýðsfélagi, heldur en að
búa í bæjarblokkunum eins og nú er.
Vitanlega þarf Reykjavíkurborg
alltaf að eiga nokkurt leiguhúsnæði
og mun því halda sínu, en þörfin fyrir
annað leiguhúsnæði er mikil og væri
afar fróðlegt að heyra álit fulltrúa
verkalýðsins á þeirri hugmynd að
verkalýðsfélögin tækju upp bygg-
ingar Ieiguhúsnæðis.
Kristinn Snæland
^ „... börn í leiguhúsnæði borgarinnar
verða oft fyrir aðkasti félaga sinna
sökum búsetu sinnar í þessu tiltekna húsnæði.
Þetta er einn versti galli borgaríbúðanna.”
Verkamannabústaðir
Eins og öllum er kunnugt, hafa
verkalýðsfélögin byggt gífurlegan
fjölda söluibúða (verkamannabú-
staði) og fá jafnan færri en vilja við
hverja úthlutun. 7. maí 1932 er eftir-
farandi frétt að lesa í dagblöðum í
Reykjavík: „Fyrstu verkamannabú-
stöðum i Reykjavík lokið”. „Bygg-
ingu verkamannabústaða í Reykjavík
er nú að mestu lokið og eru fyrstu
fjölskyldurnar að flytja í þá þessa
dagana.
Lögin um verkamannabústaði
voru samþykkt á alþingi 1929, en
aðalverkið við byggingu þeirra var
framkvæmt á siðastliðnu ári.
Kjallarirm
Kristinn Snæland