Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1973, Side 6

Þessi rannsóknarsvið deilast síðan í rannsóknaráætlanir og
að lokum í rannsóknarverkefni.
RANNSÓKNIR OG ÞRÖUN ÞJÖÐFÉLAGSINS
Annar kafli álitsgerðarinnar heitir: Rannsóknir og þróun
þjóðfélagsins. Þar er vakin athygli á því, að stöðugur hag-
vöxtur hefur verið keppikefli flestra iðnaðarlanda í heim-
inum. Hins vegar hefur því sjónarmiði vaxið fiskur um
hrygg, að leggja beri í framtíðinni meiri áherzlu á þau gæði
lífsins, sem verða ekki metin til fjár, t. d. félagslegt öryggi,
tækifæri til að njóta menningarverðmæta svo sem lista, og
náin snerting við náttúruna.
í álitsgerðinni er bent á, að umræður og skipulagning,
sem varðar framtíð fólks, hljóti að byggjast á þeim verð-
mætum, sem mannkynið byggir tilveru sína á, en það eru
auðæfi náttúrunnar. Þessi auðæfi eru tvenns konar: Annars
vegar eru þau, sem endurnýjast, svo sem gróður á landi og
fiskur í sjó, ef rétt er á haldið, en hins vegar eru þau verð-
mæti, sem endurnýjast ekki, svo sem efni sem unnin eru úr
jörðu og orka frá olíu og kolum, sem safnazt hefur saman
á milljónum ára.
Þegar augu manna fóru að opnast fyrir þessu uxu jafn-
framt kröfur um, að hagsmuna komandi kynslóða verði
gætt í viðskiptum við náttúruna, þótt það hafi í för með sér,
að tekjur aukizt minna í framtíðinni en að undanförnu.
Það er alkunna, hve rannsóknir hafa átt mikinn þátt í
auknum hagvexti. Gagnrýni á einhliða vaxandi hagvcixt,
m. a. á kostnað auðæfa náttúrunnar og vistfræðilegs jafn-
vægis, hefur leitt til þess að umræður um stefnur í rann-
sóknamálum hafa vaxið.
Vaxandi meðvitund um siðferðislegar hliðar rannsókn-
anna benda í sömu átt. Oæskileg áhrif af tækniþróuninni,
svo sem mengun, er auðvelt að túlka þannig, að rannsókn-
irnar séu einnig mengunarvaldar. Sérhver ný uppgötvun
8