Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1973, Side 43

Veðráttan 1949), enda kemur fram, að heytapið er þá mest í
Svalbarðshreppi í Norður-Þingeyjarsýslu. Árið 1951 var
mest kalið á Suðurlandi (Freyr 1952, Veðráttan 1951) en
það er tekið fram í Skýrslum Tilraunastöðvanna 1951 — 1952,
að kalskemmdir hafi verið meiri í Eyjafirði árið 1952 en
1951. Þetta kemur einnig fram á tölunum í töflu 3. Árið
1968 var mest kalið á Norðurlandi, en hins vegar voru kal-
skemmdir öllu meiri á Suður- og Vesturlandi árið 1969.
Má segja, að niðurstöður um rýrnun heyfengs af völdum
kalskemmda í töflum 2 og 3 beri allvel saman við skráðar
heimildir um kal.
Rétt er að benda á, að meðalheyfengurinn er meðaltal
allra ára, jafnt kalára sem annarra, en ef til vill væri rétt-
ara að bera kalárin einungis saman við kallaus ár. Ef þetta
hefði verið gert hefði rýrnunin vegna kalskemmdanna
reiknazt enn meiri en hér kemur fram. í kalsæknustu
hreppunum var meðalfrávikið á uppskerunni um 9 hkg/ha,
en um 5 hkg/ha í þeim hreppum, sem jafnasta uppskeru
höfðu og minnst fall í kalárum. Ljóst er, að ýmislegt annað
en kalskemmdir eiga þátt í þessari sveiflu. Áður er nefnt,
að óþurrkar geti átt hlutdeild í rýrnun heyfengs sum árin,
eins og til dæmis árið 1969. Einnig hefur í fæstum tilvikum
verið hægt að fjarlægja áhrif heyflutninga, en þeir virka í
kalsveitum á þann veg, að heyrýrnunin af völdum kal-
skemmda verður minni en hún í raun og veru er. Hins
vegar geta heyflutningar úr velbirgu héraði valdið því, að
heyfengur verður þar undir meðallagi í kalári, þrátt fyrir
engar kalskemmdir. Getur til dæmis hugsazt, að hinn lé-
legi heyfengur í Hrafnagilshreppi árið 1955 stafi að ein-
hverju leyti af heysölu. Annar þáttur, sem enn ruglar bein
áhrif kalskemmdanna á heyfenginn eru heyfyrningar, sem
taldar eru til heyfengs, en þær fara eðlilega að mestu leyti
eftir uppskeru liðins sumars og vetrartíð. — Verður að
ætla, að þetta komi jafnt niður á kalár og önnur ár, en
eðlilega verða heyfyrningar minni þegar harðir vetur og
mörg kalár koma hvert á fætur öðru, líkt og á síðustu árum.
Tölurnar í töflu 4 eru eðlilega miklu áreiðanlegri upp-
47