Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1973, Blaðsíða 44

lýsingar um kalskeinmdir heldur en tölurnar um rýrnun
heyfengs í töflu 3, og er full ástæða til að halda áfram söfn-
un slíkra upplýsinga. Allgott samræmi er milli þessara
tveggja talnasafna, og sýndi nánari rannsókn á hluta þeirra
raunhæfa fylgni kalprósentunnar og rýrnun heyfengs af
völdum kalskemmda. Fylgnisstuðullinn var um 0,7. Við
söfnun á tölum um kalskemmdir hin ýmsu ár kom fram,
að erfitt er að meta kalskemmdir ef mörg kalár koma hvert
á eftir öðru. Er þá óljóst hvort gamalt kal í lautum skuli
einnig teljast til kalskemmda þess árs, sem verið er að meta.
Þrátt fyrir þessi vandkvæði er til þess ætlazt, að kaltölurnar
í töflu 4 sýni einungis nýjar kalskemmdir á ári hverju. Á
uppskerutiilum er helzt að sjá, að kalskemmdir frá einu ári
rýri ekki stórlega uppskeruna næstu ár á eftir, ef sæmilega
árar. Má til dæmis benda á, að eftir kalárin 1918 og 1920,
þegar leiðrétt uppskera yfir landið í heild var um 35 hkg/ha,
var hún þegar árið 1921 komin upp í 46 hkg/ha og á kalár-
unum 1969 og 1970 var hún um 29 hkg/ha, en var árið
1971 komin upp í 38 hkg/ha og árið 1972 um 45 hkg/ha.
Er þetta í samræmi við niðurstöður úr tilraunum á Til-
raunastöðinni á Akureyri (Bjarni E. Guðleifsson og Jó-
hannes Sigvaldason 1972), en þar kom ekki fram, að upp-
skeran væri neitt lakari árið eftir kalár, heldur en í öðrum
kallausum árum.
YFIRLIT
Grein þessi fjallar um tíðni kalára á íslandi og áhrif þeirra
á heyfeng. Kemur í ljós, að á þessari öld (1900—1972) hafa
verið 26 kalár (36%), þar af helmingur mikil kalár (18%).
Á seinni árum hefur miklum kalárum fjölgað mjög, svo
að á árabilinu 1960—1972 voru 58% áranna mikil kalár.
Má segja, að á þessari öld hafi nær 1 af hverjum 5 árum
verið mikið kalár, og á árunum eftir 1960 næstum 3 af
hverjum 5.
Heyfengur yfir landið í heild minnkar í flestum meiri-
48