Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Page 175

ÍSLANDSKLUKKAN í SMÍÐUM
175
neinum þeim reytum í gamalli skjóðu eða rusla-
stokki undir rúmi, frammi í eldhúsi eða úti í
skemmu, þar sem ég mætti leita fyrir mér, þó
ekki nema ég fyndi ónýtt slitur og vesalt rifrildi
af einu sh'ku kveri úr tíð Guðmundar sáluga. Því
oft hefur í slíkri druslu leynst fjársjóður fyrir
mig þótt öðrum hafi þótt það lítils um vert. /33/
Leingi var þvertekið fyrir þetta: það var eing-
in skjóða til með merkilegum fjársjóðum í þessu
koti, nei meira að segja einginn ruslastokkur úti
í skemmu, — og eingin skemma.
Það er sjaldgæfur bær á íslandi þar sem ekki
er til neitt rusl, sagði hinn konunglegi arkivar
með rólegri, góðmannlegri þrjósku og alþýðlegu
gamansömu hrosi.
Það er þá ekki nema ef vera skyldi ruslið í
rúmbotninum hennar móður minnar, sagði Jón
Hreggviðsson.
Já, satt var orðið, margar okkar göfugu kell-
í:igar hafa átt sitt hvað í rúmshorninu sínu, sagði
málvinur kóngsins og tók snuff upp úr pússi sín-
um og bauð öllum í nefið.
Þegar Jón Hreggviðsson hafði feingið vel í
nefið af hinu ágæta tóbaki höfðíngjans, reis hann
upp og lagði að móður sinni, að gá að hvort ekk-
ert væri neitt eftir af gömlu skinnpjötlunum sem
ekki var hægt að bæta með brókina mína hér um
árið. /34/
Uss, hvað ætli ég geti verið að sýna stórhöfð-
íngjum það rusl, sagði gamla konan, en Arnæus
var ekki þess hugar að hætta þófinu, og biskup-
inn hætti því við, að gamla konan skyldi ekki
fyrirverða sig fyrir að sýna honum í fletið sitt,
því hann hefur þegar í mörgu rusli leitað, eig:
endunum ekki ósjaldan til mikillar gleði, því
hann er ósínkur að greiða fyrir það sem hann
finnur, ef nokkurs er vert.
Endirinn varð sá, að það var byrjað að róta í
bæli kerh'ngar, og gaus þar upp reykur og ryk,
því hey var undir í bálkinum margmyglað og
forlegið. En innan um heyið var margt fornra
gripa, og smádóts, sem kerh'ng hafði tekið til
handargagns og safnað saman, mest hlutir af því
tagi. sem hafði verið kastað burt, eða virtust til
einskis nýtir, svo sem botnlausir skóræflar, gaml-
ir sokkbolir og fúnar vaðmálspjötlur, ryðgaðir
naglar, krókar og hóikar gamlar skeifur, horn
Síðan sneri hann sér aftur til kerlíngarinnar:
Nú þætti mér gatnan að spyrja, hvort þessi
gamla kona viti ekki af neinu, undir rúmi,
frammi í eldhúsi, úti í skemmu, eða úti á
skemmulofti þar setn stundum verða innlyksa
uppgjafaskinnbrækur eða skógarmar í hornum,
eða á vegglægju í útikofa, þar sem stundum er
troðið ónýtum pjötlum upp í rifur svo ekki hjúfri
innum þar í snjókomu, ég tala nú ekki um ef til
væri gömul skjóða eða ruslastokkur, eða einhver
sá staður annar, eða ílát, þar sem ég mætti leita
fyrir mér ef vera kynni að ég fyndi þó ekki væri
nema ónýtt slitur eða vesalt rifrildi utan af kveri
frá tíð séra Guðmundar í Holti.
En í þessu koti var eingin skjóða /41/ til með
merkilegum fjársjóðum, meira að segja einginn
ruslastokkur úti í skemmu, og eingin skemma.
En assessorinn sat við sinn keip og þótti það
undarlegur bær á Islandi þar sem ekki væri til
skemnia, og brosti viðkunnanlega og kyrlállega
framan í fólkið og gerði sig í eingu h'klegan til
að snúa burt við svo búið.
Það er þá ekki nema vera skyldi rúmbotninn
hennar móður minnar, sagði Jón Hreggviðsson.
Mikið rétt, laungum hafa okkar göfugu kell-
íngar geymt sitt hvað í rúmshorninu sínu, sagði
málvinur kóngsins og lók upp snuff úr pússi
sínum og bauð öllum í nefið.
Þegar Jón Hreggviðsson var búinn að fá vel í
nefið af þessu ágæta tóbaki rann það upp fyrir
honum að eitthvað lilyti að hafa orðið af gömlu
skinnpjötlunum, sem voru svo skorpnar og stökk-
ar að þau höfðu gefist upp við að bæta með þeim
brókina hans hér um árið.
Lyktir urðu þær að tekið var til að róta í bæli
kerlíngar og gaus þar upp ryk og /42/ ólyfjan,
því hey var gamalt og margmyglað í bálkinum,
en auk þess ægði þar saman alskonar gripum,
svo sem botnlausum skóræflum og skóbótum,
gömlum sokkbolum, fúnum vaðmálspjötlum,
ryðguðum nöglum, krókum og lóðarteinum brotn-
um, gömlum skeifum, hornum, beinum, tálknum,
glerhörðum fiskstirtlum, spýtnarusli, skeljum,
kuðungum og krossfiskum, en innan um mátti