Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Side 177

ÍSLANDSKLUKKAN í SMÍÐUM
177
leit sem snöggvast áhersluþungu augnaráði til
biskups.
Hann tók upp silkidúk úr vasa sínum og strauk
rifrildið með honum mjög varlega, og fór um
þetta mjög varfærnum höndum, það voru greini-
lega nokkrar kálfskinnsarkir þræddar saman í
brotinu, en þráðurinn orðinn slitinn og fúinn, og
hann taldi blöðin vandlega og þær [! ] voru fimm
að tölu, hann tuldraði fyrir munni sér latnesk
orð svo sem pretiosissima og thesaurus. Og þegar
hann hafði rýnt i rifrildið, sagði hann: Skriftin
er frá því um 1300.
Þeir virtu þetta fyrir sér nákvæmlega, biskup-
inn og prófessorinn, og hinn síðari tók hinum
vara fyrir að reyna ekki að slétta úr böglíngnum
að sinni, það yrði að bleyta þetta upp.
Hvernig er þetta permentsrifrildi komið í þín-
ar hendur kerlíng mín? spurði hann síðan. /37/
Æ, það liefur fylgt mér frá honum föður mín-
um, sagði kerlíngin. Það eru afgángar af ein-
hverjum skinnskræðum sem hann séra Guðmund-
ur heitinn lét hann föður minn hafa utan um
kver.
Hvað ætli þau hafi verið mörg upphaflega?
spurði Arnæus.
Æ, það veit ég ekki, sagði kerlíngin. Þetta er
eins og hvert annað ónýtt rifrildi. Fyrir mart
laungu tók ég tvö blöð úr þessu rifrildi til að
hæta með brókina hans Jóns míns, en það var
[til] þá alónýtt og hélt varla saumnum og rifnaði
sama daginn. Eftir það datt mér ekki einu sinni
í hug að reyna að hafa það í skó í öllu því
skæðaleysi sem ég hef orðið að þola á minni ævi.
Ég fæ ekki betur séð en þetta séu blöð úr
sjálfri Skáldu, sagði Arnæus við biskup meðan
hann leit í rifrildið. Og við kerlínguna sagði
hann:
Ekki vænti ég að til sé brókin með blöðunum
tveim? spurði Magnæus.
Onei, það tel ég frá. Alt slíkt var rifið niður í
skóbætur hér á vondu árunum, já, /38/ og sumt
meira að segja étið, já, og þótti gott að hafa eitt-
hvað til að tönlast á.
Þá leit Arnæus á biskupinn og sagði á latínu:
Nú hef ég í tíu ár leitað og látið leita um þvert
og endilángt Island að nokkrum blöðum úr
Arbók Lbs. ’55-56
og leit sem snöggvast talandi augnaráði á bisk-
upinn. Ilann tók upp silkihandlín (?) úr brjóst-
vasa sínum og ýmist strauk varlega eða dustaði
með því af skinninu: það voru nokkur kálf-
skinnsblöð brotin og kjölþrædd, en þráðurinn
laungu slitinn eða fúinn, og skrifað á þau greini-
legt lesmál með múnkaletri. Hann taldi blöðin
upp aftur og aftur, þau reyndust sex, og tautaði
fyrir munni sér á meðan latnesk orð svo sem
pretiosissima og thesaurus. Þegar hann hafði
rýnt í rifrildið um stund leit hann aftur á biskup,
og sagði:
Skriftin er frá því um 1300. Ég fæ ekki betur
séð en þetta séu blöð úr sjálfri Skáldu.
Þeir skoðuðu skinndruslurnar báðir af djúp-
um, alt að því lotníngarfullum áhuga og töluð-
ust við á meðan í lágum hljóðum á latínu. Gamla
konan var hætt að gráta og búin að þurka framan
úr sér. /45/
Hvað skyldu þau hafa verið mörg í upphafinu?
spurði Arnæus.
Það man ég aldrei, svaraði kellíngin. Mínir
herrar geta séð að þetta er ekki annað en ónýtt
rifrildi, sem dugir ekki einu sinni í skóbætur.
Fyrir margt laungu sleit ég einhver blöð út úr
druslunni þeirri öddru til að bæta með brókina
hans Jóns míns, en það var þá alónýtt og hélt
ekki saumunum. Síðan hefur mér ekki einu sinni
dottið í hug að hafa það í skó í því mikla skæða-
leysi sem ég hef orðið að þola um ævina með
alla þessa mörgu fætur sem mér hafa fylgt.
Ekki vænti ég brókin sé til, sem þú sagðist
hafa bætt með þessum blöðum, kona góð? spurði
Arnæus.
0, það tel ég frá, sagði kerlíngin. Alt slíkt er
laungu skorið sundur í skóbætur, já, og sumt
meira að segja étið, alt skinnkyns þykir hátíð í
þessum vondu árum, og þó það sé ekki nema
þveingspotti er honum stúngið upp í börn til að
tönlast á.
Arnæus leit á biskupinn og sagði á mjög la-
tínublöndnu máli: /46/
Nú hef ég í tólf ár leitað og látið leita um ís-
12