Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Side 193

ENSK HÁSKÓLABÓKASÖFN OG ÍSLENZK FRÆÐI
193
þessi söfn þeirra illa skrásett og venjulega holað niður hér og þar í útskotum, eða þeim
er dreift út um allt, eins og á sér t. d. stað í Bodley’s safni. Það er því íslendingi gleði-
efni að hugsa til tveggja enskra háskóla, sem ekki aðeins eiga vænt safn íslenzkra bóka,
heldur líta eftir því með alúð og árvekni og auka það eftir föngum. Er þar fyrst að geta
safns þess, er Leeds háskóli setti á stofn og kennt er við Boga Th. Melsteð, The Melsteð
Lihrary. Undirstaða þess er bókasafn Boga, en enskur auðmaður, Sir Edwin Airey, gaf
fé til kaupa á safninu. Var það í upphafi urn 5000 bindi alls, en hefir aukizt gríðarlega
undir skörulegri stjórn dr. Richard Offor, er var háskólabókavörður í Leeds 1919—
1947, og eftirmanns hans, B. S. Page magisters. Um safnið hefir Eiríkur Benedikz ritað
(sérpr. úr Vísi, okt. 1936), og verður ekki endurtekið hér það sem hann og dr. Offor
(Report on the Icelandic Collection in the University Library, 1932) hafa sagt. Þó skal
þess hér getið, sem hvorugur nefnir, að Melsteðs-safnið er fyrst allra íslenzkra safna
flokkað eftir röðunarkerfi, sem gert er sérstaklega yfir íslenzk fræði og ekki sniðið eftir
neinu hinna frægu allsherjarkerfa, enda taka þau ekki sérlegt tillit til íslands. Þetta
kerfi, sem dr. Offor og aðstoðarmenn hans sömdu, er þó að mörgu leyti ófullkomið og
hefir ekki verið endurbætt að ráði.
Yngsta safn íslenzkra fræði í Englandi, sem náð hefir nokkrum vexti, er til húsa í
University College London. Er það til orðið fyrir atbeina Sir Stanley Unwins, bóka-
útgefanda, og A. H. Smith prófessors, en þeir öfluðu fjár til kaupa á bókasafni Snæ-
hjarnar Jónssonar bóksala og var það flutt til Englands 1953 og 1954. Úr þessu safni
og kennslubókum þeim, sem þegar voru fyrir, var komið á laggirnar hinu íslenzka bóka-
safni eins og það er nú. Er þetta ágætt safn fræðibóka og fornbókmennta, en sérstaklega
vel birgar eru þær deildir, sem geyma þjóðleg fræði, rímnakveðskap, útgáfur alþýðu-
skálda svo sem Sigurðar Breiðfjörðs, Símonar Dalaskálds o. s. frv. Hefir safnið og
verið mjög aukið verkum rithöfunda nýrri tíma. Því hafa borizt rausnarlegar gjafir frá
íslenzkum söfnum og bókaútgefendum, svo að það er nú mjög vel á vegi statt, þó að enn
vanti mikið á að nægi. Fátt er þar fornra bóka annað en Skálholtsútgáfur Landnámu,
Olafs sögu Tryggvasonar og Grönlandia Arngríms lærða. Hinsvegar er þar alhnikið af
sjaldgæfunr bókum og pésum 19. aldar og fyrstu tugum hinnar 20., þó að víða séu
skörð.
Það hefir þetta yngsta safn fram yfir öll hin, að því hefir verið samið hið fullkomn-
asta flokkunarkerfi, sem nú er til um íslenzk fræði. Hefir Kenneth Gowside magister,
sem er varabókavörður við University College, leyst það verk af hendi, og hefir hann
stuðzt við ensk og amerísk kerfi við samning þess. Mundi kerfi þetta að líkindum reyn-
ast mesta þarfaþing söfnum á íslandi, sem hafa sérstaka íslandsdeild, þar sem það er
sniðið sérstaklega fyrir íslenzkar bókmenntir.
Þess var varla að vænta, að íslenzkum fræðum væri sérstakur gaumur gefinn hjá
enskum visindastofnunum fyrr en á þessari öld, enda þótt vitað sé að margir einstakl-
ingar, sumir málsmetandi eins og t. d. dr. George Hickes, dómprófastur í Worcester,
hafi haft allmikinn áhuga á þeim. Hinsvegar verður því ekki neitað, að akurinn, sem
þeir Guðbrandur Vigfússon og Eiríkur Magnússon plægðu á síðustu árum 19. aldar, er