Vísbending - 20.12.2002, Blaðsíða 35

VISBENDING
fer var yfirleitt hægt að leita til góðra
manna um að skrifa greinar í ritið, en
megnið af efni ritsins hvíldi eftir sem
áður á herðum ritstjóra. En að öllu sam-
anlögðu var þetta afskapleg dýrmæt
reynsla og skemmtilegur skóli.
Þegar Finnur hætti störfum tók Sig-
urður Jóhannesson hagfræðingur við
ritstjórn Vísbendingar. Hann stýrði
blaðinu frá júníbyrjun árið 1990 til
ágústloka árið 1993. Sigurður hefur alla
tíð síðan skrifað reglulega í Vísbend-
ingu og hefur margoft vakið upp mikil-
væga umræðu um íslensk efnahagsmál.
Sigurður starfar nú sem sérfræðingur
hjá Hagfræðistofnun og kennir við Há-
skóla íslands. Sigurður svaraði
nokkrum spurningum um ritstjórnartíð
sína.
Hvernig kom til að þú varðst ritstjóri
„ Vísbendingar“?
Vorið 1987 lauk ég námi og sótti meðal
annars um vinnu hjá Kaupþingi, sem þá
gaf út Vísbendingu. Til tals kom að ég
tæki við blaðinu. Eg var ekki ráðinn, til
happs fyrir mig og lesendur. Finnur Geirs-
son varð nokkru seinna ritstjóri, en þegar
hann hætti, þrem árum síðar, tók ég við.
Aðdragandinn var stuttur. Eg hitti Finn og
Þorvald Gylfason, sem þá var formaður
stjórnar Kaupþings, og við spjölluðum um
blaðið, æskilegar breytingar á því og
fleira. Þá var helsta umkvörtunarefnið að
of lítið væri fjallað um rekstur fyrirtækja
(það heyrðist áfram annað slagið næstu
árin, enda er ég hagfræðingur, eins og
Finnur). Daginn eftir þennan fund átti ég
styttra spjall við Pétur Blöndal, fram-
kvæmdastjóra Kaupþings. Vinnuveitendur
mínir hjá BSRB voru liðlegir að leyfa mér
að hætta og ég hóf störf við blaðið
nokkrum vikum síðar, í júní 1990.
Hvað einkenndi efnahagslífið á þess-
um tíma?
Sigurður Jóhannesson.
íslendingar sigldu á þessum árum inn í
nýtt efnahagsumhverfi. Verðbólga fór
undir 10% í fyrsta skipti í langan tíma.
Atvinnuleysi jókst heldur og þótt það
væri miklu minna en í flestum grann-
löndum nægði það til að halda aftur af
verðbólgu. Ný ríkisstjórn með Davíð
Oddsson og Jón Baldvin Hannibalsson í
forystu tók við árið 1991og markaði þá
stefnu að fyrirtæki skyldu standa á eigin
fótum. Frjálsræði var aukið á ýmsurn
sviðum viðskipta, til dæmis með aðild-
inni að Evrópsku efnahagssvæði. Þá
hófst sala á ríkisfyrirtækjum, en gekk
hægt fyrst í stað.
Manstu eftir einhverjum skrifum þín-
um sem sköpuðu heitar umrœður?
I upphafi árs 1990 sættust samtök at-
vinnurekenda og verkalýðs á litlar kaup-
hækkanir. Ætlunin var að koma verð-
bólgunni niður úr 20-30% á ári undir
10%. Um þetta var þjóðarsátt, en sumir
hagfræðingar efuðust. Halli á ríkis-
rekstri og kjarasamningur háskóla-
manna hjá ríkinu ógnuðu sáttinni. í einu
af fyrstu blöðunum sem ég var með
spáði ég 10% verðbólgu árið 1990 og
20% árið eftir. Verðtrygging í kjara-
samningnum gerði það að verkum að
lítið þurfti að bera út af til þess að verð-
bólgan ykist hratt. Spáin vakti mikla at-
hygli og einnig reiði þeirra sem töldu
það lykilatriði í baráttunni við verð-
bólguna að halda væntingum niðri. Spáin
reyndist alröng, eins og síðar kom í ljós
(ég lærði samt fátt og hafði áfram efa-
semdir þegar aftur var tekið á verðbólg-
unni á svipaðan hátt fyrir fáum misser-
um).
í yfirlitsgrein um bankana vorið 1991
kom fram að óvíst væri að Landsbank-
inn stæðist 5% eiginfjárákvæði þegar öll
kurl kæmu til grafar og jafnvel gæti far-
ið svo að hann ætti ekki fyrir skuldum.
Þetta álit var byggt á ársreikningi bank-
ans og tölum sem frarn höfðu kornið um
miklar skuldir fallvaltra fyrirtækja við
hann. Bankinn mótmælti, og með réttu,
því að ályktanir blaðsins voru að hluta
reistar á getgátum. I júní 1992 tilkynnti
sjávarútvegsráðuneytið niðurskurð á
kvóta. I Vísbendingu voru leiddar líkur
að því að ríkið yrði að setja nýtt fé í
Landsbankann, sem var helsti lánar-
drottinn útgerða. Eftir það barst útibú-
stjórum bankans svofellt bréf (hér er það
endursagt eftir minni, en einn af útibús-
stjórunum las það í síma fyrir mig);
„Utibúum Landsbankans er hér eftir
óheimilt að kaupa Vísbendingu. Blaðið
gefur bjagaða mynd af viðskiptalífinu
og hefur oft ráðist ómaklega á bankann.
Mun Landsbankinn því segja upp öllum
áskriftum að Vísbendingu, að frátöldu
eintaki bankastjóra. Með kveðju, banka-
stjórar."
Reyndu útgefendur aldrei að hafa
áhrif á ritstjórnarstefnuna?
Frá upphafi skiptu stjórnendur Kaup-
þings sér lítið af skrifum f Vísbendingu
(þegar frá eru talin hvatningarorð og
greinaskrif Þorvalds Gylfasonar, stjórn-
arformanns). Þetta breyttist þegar Bún-
SPARISJÓÐUR MÝRASÝSLU
- Hornsteinn í héraði
35