Frjáls verslun - 01.05.1939, Blaðsíða 15

hann gæti hrundið af stað sínu eigin fyrirtæki.
Hann gerði sér það Ijóst — alveg eins og Henry
Ford hafði gert það — að ef hann ætlaði að
brjóta sér braut til frama, þá yrði hann að fram-
leiða einhvern hlut, sem ætti erindi til allra.
Ford hafði talið klukkur og vélar það gróða-
vænlegasta og lagði í bílaframleiðslu.
George Eastman var langan tíma að hugsa
sig um, hvað hann ætti að taka til bragðs og ef
lesandinn vill taka sér hvíld augnablik og reyna
að hugsa sér einhvern hlut, sem allir gæti not-
að og er ekki til nú, þá getur hann látið sér
skiljast erfiðið, sem lá fyrir bankaþjóninum
unga.
Og vera má að Eastman væri enn að hugsa
og leita, ef hann hefði ekki eitt sinn fengið sum-
arleyfi og þá hitzt svo á, að móðir hans var
lasin og gat ekki farið með honum.
Hann hafði ráðgert að fara til Vestur-India
og í augum hans, sem aldrei hafði komizt
út fyrir takmörk fæðingarborgar sinnar, var
það sannkölluð æfintýraför. En eins og áður get-
ur, gat móðir hans ekki farið og því ákvað East-
man að læra hina nýju aðferð til myndatilbún-
ings — eða að ljósmynda — og taka svo myndir
í förinni, sem hann gæti sýnt móður sinni, er
heim kæmi.
En ljósmyndatökur í þá daga, voru enginn
barnaleikur, eins og þær nú eru. Fyrsta kennslu-
stundin hjá ljósmyndasmiðnum í Rochester fór
í það, að kenna Eastman hvernig hann ætti að
koma öllu fyrir á bakinu, sem hann þurfti að
nota við töku hinnar einföldustu myndar: Stór-
eflis kassavél, þungum þrífæti, glerplötum,
„nítrat“-borði, vatnsbrúsa og dökku tjaldi. Áð-
ur en hægt var að taka eina einustu mynd, varð
að bera öll þessi tæki á þann stað, þar sem taka
átti myndina og koma þeim þar fyrir — klukku-
stundarverk. I dökka tjaldinu varð ljósmyndar-
inn að blanda saman ýmsum efnum, bera blönd-
una á glerplöturnar til þess að gera hæfar til
myndatökunnar, síðan varð hann að renna þeim
í vélina rennblautum, taka myndina strax og
hverfa síðan inn í dimmuna í tjaldinu og fram-
kalla plötuna umsvifalaust.
Undir þessum kringumstæðum var það hálfs-
dags vinna að taka eina einustu mynd og í stað
þess að vera tómstunda skemmtun voru mynda-
tökurnar sannkölluð erfiðisvinna. Þetta sumar-
leyfi George Eastman’s, þegar hann þrammaði í
sólarhitanum eftir rykugum vegum, klyfjaður
eins og áburðarjálkur, fékk hann til að taka
þá ákvörðun, að það yrði að auðvelda almenn-
ingi myndatökurnar.
Hann hugsaði málið um skeið, áður en hann
PRJÁLS VERZLUN
gerði sér ljóst, að þarna væri ef til vill leiðin
fyrir hann til að græða það fé, sem hann hafði
alltaf verið að leita.
— Hvers vegna ætti ég ekki að finna upp
myndatökuaðferð, sem er helmingi auðveldari?
spurði hann móður sína og hann lét ekki sitja
við orðin tóm.
Eldlegur áhugi er uppfinningamanninum
ennþá dýrmætari en hin dýrustu tæki. Og hinn
æfintýralegi ferill Eastman’s hófst á því, að
hann varð að láta sér nægja eldavél og vask
móður sinnar, sem hin fyrstu framleiðslutæki
sín.
Síðar tókst honum að fá herbergi út af fyrir
sig og þar vann hann öllum stundum, er hann
var búinn í bankanum — til miðnættis eða leng-
ur. Hann var þess fullviss að einn góðan veður-
dag myndi tilraunir hans bera tilætlaðan ár-
angur — hann myndi búa til myndaplötu, sem
hægt væri að selja þura í umbúðum og myndi
losa menn við að gera hana ljósnæma og fram-
kalla hana svo að segja á sama augnabliki og
myndin var tekin.
Hann las um þetta í tímaritum og gerði til-
raunir með allt sem hann las. Með hverjum
deginum sem leið, snérist líf hans æ meira um
þetta eftirlætisstarf hans. Og 'að lokum, eftir
tveggja ára stríð og erfiði, fann hann upp þuru
ljósmyndaplötuna.
Fyrsta „verksmiðjan“ hans var eitt herbergi
á lofti fyrir ofan verzlun. Þar byrjaði hann
plötuframleiðslu með hjálp aðstoðarmanns. Er
hann kom úr bankanum á kvöldin, fór hann til
„verksmiðjunnar“ og bjó til efnablöndu, sem
aðstoðarmaðurinn rauð á plöturnar næsta dag.
Það var ekki sjón að sjá hendur hans á eftir,
en eftirspurnin eftir plötunum fór vaxandi, svo
að þegar kvenmaðurinn, sem vann við hlið
Eastman’s í bankanum, kvartaði undan því,
hversu sóðalegar hendur hans væru, þá hafði
hann fengið svo mikla trú á unnfinningu sinni,
að hann kaus heldur að hætta störfum í bank-
anum, en hverfa úr tölu „verksmiðjueigenda".
Skömmu eftir að þetta gerðist, sá ljósmynda-
vörukaupmaður frá New York, sem var í sum-
arleyfi, mann frá Rochester taka myndir með
þurplötum Eastman’s. Þær voru þá enn óþekkt-
ar fyrir utan Rochester, en New York-búanum
varð strax ljóst, hversu dýrmæt vara var hér
á ferð og spurðist því fvrir um heimilisfang
Eastman’s. Næsta dag kom hann í „verksmiðj-
una“ og pantaði vissan fjölda platna mánaðar-
lega, er skyldu p'reiðast við afhendingu. En
þetta var einmitt það, sem Eastman þurfti til
Framhald á bls. 27.
15