Frjáls verslun - 01.05.1939, Blaðsíða 35

Kodak-konungurinn
frh. af bls. 15
þess að geta fæi't út kvíarnar og hann tók því
pöntuninni fegins hendi.
I nokkra mánuði lék allt í lyndi. Svo kom
veturinn og New Yoi’k-kaupmaðurinn keypti
alltaf sömu tölu platna, enda þótt mjög fáar
myndir væri teknar að vetrarlagi. George
Eastman komst því að þeirri niðurstöðu, að
hann mundi bráðlega geta stækkað verksmiðj-
una sína.
En svo kom vorið og með því óhappið. Við-
skiftavinir, sem keyptu plöturnar, sem höfðu
verið allan veturinn í verzluninni í New York,
kvörtuðu undan því, að þær tæki ekki góðar
myndir. Kaupmaðurinn reyndi nokkrar plötur
sjálfur og myndirnar voru allar þokukenndar.
Hann fór því til Eastman’s til þess að komast
að orsökinni. Þetta var fyrsta vitneskjan, sem
Eastman fékk um það, að plöturnar þyldi ekki
eilífðaf geymslu. En satt var það — hlaupefnið
eltist og varð ónýtt með aldrinum.
Þetta var mikið áfall og það hafði annað verra
Byggingarvöruverslunin
frh. af bls. 9
sanni, að þörfin sé látin ráða. — Reykjavík tek-
ur nú við allri fólksfjölgun á landinu. Hingað
þarf langmest efni til viðhalds eldri húsum, og
byggingariðnaður er hvergi á landinu sambæri-
legur. —
Síðastliðinn vetur var haldinn þingmálafund-
ur í kauptúni á Norðurlandi, og kom þar fram
svohljóðandi tillaga:
„Þar sem framleiðsla hefir alls ekki aukizt í
höfuðstaðnum í hlutfalli við fólksfjölgun, en fá-
tækraframfæri og atvinnubótafé hefir stórauk-
izt, þá lítur fundurinn svo á, að hinar auknu
húsabyggingar í Reykjavík séu frá þjóðhags-
legu sjónarmiði glapræði, eins og nú standa sak-
ir, og skorar fundurinn því á þing og stjórn að
hlutast til um, að dregið verði úr innflutningi
byggingarefnis til Reykjavíkur“.
Fundarmönnum þar nyrðra þótti hér hvort-
tveggja skorta, vit og heilindi, og felldu tillög-
una. En það er engu líkara en að meirihluti
gjaldeyrisnefndar sé sammála þessum vitringi.
Reykjavík, í maí 1939.
Óskar Norðmann.
í för með sér. Því að nú kom upp sú spurning,
hvor ætti að bera tjónið af hinum ónýtu plöt-
um, sem kaupmaðurinn hafði keypt. Þær höfðu
allar verið keyptar og greiddar í góðri trú.
Hvorki Eastman né kaupmaðurinn hafði vitað,
að þær mundu verða einskis nýtar. En þær urðu
það nú samt.
Sumir ungir menn mundu nú ef til vill hafa
reynt að skjóta sér undan því að endurgreiða
féð. En George Eástman leit á sjálfan sig sem
stóran framleiðanda og vissi, að mesti kostur
manns í hans stöðu væri að reynast heiðarleg-
ur í viðskiptum. Hann tók því hverja einustu
plötu aftur og endurgreiddi hvern eyri. Hann
stóð næstum félaus eftir, en kaus það heldur,
en að þurfa að finna upp einhverja logna af-
sökun.
Hann hafði nú tekið sér félaga, til þess að
geta fært út kvíarnar og þeir tóku þegar til
óspiltra málanno, við að græða það aftur, sem
tapast hafði, en vöruðu hvern einasta kaupanda
við því, að plöturnar héldust ekki óskemdar
nema vissan tíma. Um alla Ameríku ræddu
menn og rituðu um burplötu Eastman’s. Það
var mikið útlit fyrir það, að hann myndi verða
sterkefnaður fyrir þrítugsaldur. En þá kom
mesta áfallið, sem hann varð nokkru sinni fyr-
ir. Einn daginn lét hann sig dreyma um frægð
og sigra — næsta dag stóð hann andspænis al-
gerðu hruni og tortímingu.
George Eastman var lítið meira en dreng-
hnokki þegar þetta skeði og fáir drengir myndu
hafa horfst í augu við eyðileggingu lífs síns
með meiri hugprýði. Eastman’s-blandan — upp-
finningin, sem hafði gert þui'plötuna að veru-
leika — hætti skvndilega að starfa. Plöturnar
urðu verðlausar. Og það sem verra var: Gallinn
fannst ekki, þrátt fyrir hina nákvæmustu rann-
sókn.
Dag og nótt rannsakaði Eastman „formúl-
una“ — hvað eftir annað. Hann blandaði efnin
á sama hátt og aðrir: Allt var eins, nema plöt-
urnar — þær tóku engar myndir. Öll kaup á
plötunum hætti — eins og hvirfilbylur hefði lagt
allt í auðn. Hann gat ekki búið til eina einustu
plötu, ekki grætt einn eyri, fyrri en hann fyndi
lausn vandamálsins. Algert hrun vofði yfir hon-
um og hjálparmönnum hans. Þeir lokuðu verk-
smiðjunni meðan Eastman vann á rannsókna-
stofunni og með hverjum deginum sem leið urðu
þeir örvæntingarfyllri. Það var eins og efnasam-
setningin hans hefði aldrei verið notuð við plöt-
urnar. Og ef svo var, hvers vegna vuru sömu
efni og aðferðir til einskis nú?
Einn góðan veðurdag hvarf Geoi'ge Eastman.
PRJÁLS VERZLUN
27