Frjáls verslun - 01.04.1950, Side 7

Úr myn.dasafni V.R.
XXIX.
stofufólkinu. bað er eitthvað bogið við slíkt fyr-
irkomulag.
Óhugnanlegur fjöldii nefnda, stjórna og ráða
er nú á vegum ríkisins og í þjónustu þessara
stofnana er aragrúi af fólki, sem lifir á þeirri
óarðbæru vinnu, að ráðstafa því hvernig þjóð-
félagsborgararnir eigi og rnegi haga sér í mál-
efnum, sem ieysast af sjálfu sér í höndum þeirra
manna, er r it hafa á og hafa gert sér að lífsstarfi
að ráða fram úr. Stjórnendur þessara ríkiisstofn-
ana eru heldur ekki þangað kornnir vegna sér-
þekkingar, yfirleitt, heldur vegna stjórnmálalegr-
ar afstöðu. Þetta eru nýjar stéttir i þjóðfélaginu,
„ráðamenn“, formenn, skrifstofustjórar, Iram-
kvæmdastjórar, forstjórar, fulltrúar, afgreiðslu-
stjórar, hamingjan má vita öl 1 þau virðingarheiti
og auk þess afar fjölmennt afgreiðslulið, sem
framkvæmilr alls konar handahófsverk, ranglætis-
og óhæfuverk, í nafni ríkisvaldsins. Og til við-
bótar eru margar þessar stofnanir svo sjálfstæðar,
að þær geta sagt viðkomandi ráðherra að „standa
þangað hetur“, því að þær hera áhyrgð, ekki
gagnvart ráðherranum, heldur gagnvart þinginu,
en það er sama og engin ábyrgð, vegna þess að
allir flokkar eiga rnenn í stjórnum þessara stofn-
ana og bera því sameiginlega áhyrgð á allri
skömminni. Það er annars eftirtektarvert, að það
er eins og menn, sem annars eru hinir heiðarleg-
ustu og vilja ekki vámm sitt vita í neinu, glati
tilfiinningunni fyrir sinni persónulégu ábyrgð,
er þeir eru komnir í einhverja ríkisnefnd eða
ráð.
En hvað kostar svo allt þetta fargan, ekki að-
eins í beinum launagreiðslum og öðrum skrif-
stofukostnaði, heldur og vinnutapi þessa santa
fólks frá arðhæru starfi?
Ekki get ég liætt þessum hugleiðingum án þess
að minnast lítilsháttar á siglingamálin.
Fyri' á árum var sá háttur á siglingum lands-
manna, að skijr Eimskipafélags Islands og ann-
arra skipafélaga höfðu fastar áætlunarferðir milli
útlanda og hitnna ýmsu hafna landsins. Vörur til
verzlana titi á landi komu í ;í hafnirnar, án
umhkðslu í Reykjavík.
Nú varð það ein afleiðing stríðsins, að megn-
ið af öllum vöruin, er til landsins voru fluttar,
voru settar á land í Reykjar ík og síðan umhlað-
ið þar til annarra hafna. Þetta fyrirkomulag var
óhjákvæmilegt á stríðsárunum, aðallega vegna
skipalestanna. Nú getur liver sagt sér sjálfur, að
eitthvað kostar að setja vörur á land í Reykja-
vík, flytja þær í hús, jafnvel út úr hænum, og
síðan aftur í skip, auk hafnargjalda og annars
kostnaðar, ank þess sem vörur skemmast oft veru-
lega r ið slíka meðhöndlun. Einhver verður svo
að greiða þennan aukakostnað og hvernig sem
það er svo hókfært, kemur þessi kostnaður vitan-
lega frarn í hækkuðu vöruverði. En frá þjóðhags-
legu sjónarmiði er þó þessi kostnaður miklu
meiri. Hann er raunverulega tvöfaldur, þvl að
þetta aukaverk er unnið af mönnum, sem ann-
ars gætu unnitð að framleiðslu þjóðarinnar, ann-
aðhvort til aukinnar gjaldeyrismyndunar eða
spörnnar á gjaldeyri.
Þetta fyrirkomulag, sem á stríðsárumum komst
FRJÁLSVERZLUN
51