Frjáls verslun - 01.04.1950, Side 19

eða þá selja afurðir sínar úr bílum og vögnum á sömu
stöðum.
Menn þeir, er hafa stundað þessa iðju, hafa flest-
ir hverjir verið búsettir fyrir utan lögsagnarumdæmi
Reykjavíkur og borgað opinber gjöld til síns hrepps-
félags þar, en Reykjavíkurbær hinsvegar borið skarð-
an blut frá borði.
Á sama tíma og torgsalan hefur fengið að blómg-
ast í bænum hefur kaupmönnum þessa bæjar verið í
sívaxandi mæli ofþyngt með útsvarsálögum af hendi
bæjaryfirvaldanna, jafnframt því sem afkoma þeirra
fer dagversnandi sökum almennrar vöruþurðar.
En torgsölunum er hlíft. Þeir selja afurðir sínar,
grænmeti og blóm, fyrir framan dyr einhverrar verzl-
unar, enda þótt verzlunin hafi aðra hvora vöru-
tegundina á boðstólum, og kæra sig kollótta um bæj-
arsjóð Reykjavíkur. Þegar dagur er að kveldi kominn,
halda þeir heim til síns hreppsfélags með söluna, þar
sem þeir greiða einhverja lúsarveRu í útsvör.
Tími er til kominn að stemma stigu fyrir þessu
háttalagi. Kaupmenn þessa bæjar eiga siðferðislega
kröfu til að bæjarstjórn Reykjavíkur banni allar lorg-
sölur með grænmeti og blóm í bænum. Þetta er mál,
sem matvörukaupmenn og blómaverzlanir þurfa að
fylgja fast eftir. Kaupmenn hafa greitt stórar fjárfúlg-
ur í útsvörum til bæjarsjóðs undanfarin ár, en sökum
síminnkandi vörusölu eiga þeir erfiðara með þær
greiðslur nú. Þá munar strax um, þótt ekki sé nema um
aukna grænmetissölu að ræða, sem um leið er einnig
hagnaður fyrir bæjarfélagið.
í þessu sambandi má einnig benda á hreiidætisað-
búnaðinn. Er þar ólíku fyrir að fara, breinlegri og
snyrtilegri verzlun eða sóðalegum sölukofa og opnum
söluvögnum, þar sem göturykið ræður ríkjum.
Bæjarstjórn hefur mál þetta nú til meðferðar og
hefur falið nokkrum mönnum að semja reglur um
torgsölur. Óvíst er enn hver verður niðurstaða þessara
manna, en krafa verzlunarstéttarinnar er, að torgsölur
verði bannaðar í bænum, og liggja til þess m. a. þau
rök, sem að framan greinir.
í BEINU ÁFRAMHALDI af skrifum um torgsölur, er
rétt að greina hér frá nýrri fyrirhugaðri árás á smá-
söluverzlanir bæjarins. Nú mun vera í uppsiglingu að
setja upp 10—15 söluturna víðsvegar um bæinn, auð-
vitað í sama tilgangi og torgsalan og aðrir ólöglegir
söluturnar, er nú fá að þrífast hér í bæ undir vernd
lögreglustjóra.
Fyrst var látið í veðri vaka af formælendum sölu-
turnanna, að þeir ættu eingöngu að selja blöð, tíma-
rit og frímerki, svo og lána fólki síma. En vitað var,
að þetta var ekki nema yfirskin lil þess að fá þessa
söluturna samþykkta í bæjarstjórn.
Tilgangurinn er aðallega að selja tóbaksvörur,
gosdrykki og sælgæti, eins og síðar kom fram í um-
ræðum um þetta mál.
Ætlunin er að hafa þessa söluturna opna fram undir
miðnætti, eins og á sér stað með þessar svo kölluðu
„sjoppur“, sem hafa í skjóli lögreglunnar ekki lokað
kl. 18,00, eins og þeim bæri að gera skv. lögum um
um þá, sem ekki hafa löggilta veitingastaði, en selja
tóbak, sælgæti og gosdrykki fram undir miðnætti,
þegar kaupmenn eru skyldaðir skv. reglugerð til að
loka kl. 18,00 á daginn.
Einnig má geta þess, að menn þeir, sem sækja um
þessa söluturna, ætla að hafa söluturnastarfsemina sem
aukavinnu en ekki aðalatvinnu. Er því augljóst, að
þetta verzlunarfyrirkomulag mun skaða stórlega hlut
þeirra kaupmanna í bænum, sem reka matvöru- og tó-
baksv^rzlanir og hafa fjölda afgreiðslufólks í sinni
þjónustu.
Það þykir einnig mjög einkennilegt fvrirbrigði, að
benzínsölur hér í bæ eru farnar að selja sígarettur og
aðrar tóbaksvörur. Er þetta vægast sagt harla skrítið
sölufyrirkomulag hjá olíufélögunum. Hefur hvorki
slökkviliðsstjóri né lögreglustjóri gert athugasemd við
þetta nýja verzlunarfyrirkomulag, þegar jafn óskyldar
vörutegundir eru seldar saman, benzin og sígarettur?
Á flestum sviðum á að ganga á rétt kaupmanna í
bænum. 1 fyrsta lagi með siminnkandi álaguingu og
vöruskorti, og í öðru lagi er í bígerð að leyfa fjölda
manna fara inn á verksvið kaupmanna með því að
leyfa söluturna í bænum, sem ýmsir aðilar sækjast
eftir að starfrækja í aukavinnu. Launþegum í verzlun-
arstétt ber einnig að vera á verði gagnvart þessum nýju
verzlunarháttum. Þeim er nú brýn nauðsyn að fá laun
sín bætt, en slíkt verður æ erfiðara, ef enn á að herða
ólina að kaupmönnum.
•
FYRIR ALÞINGI liggur nú frumvarp um veitingu rík-
isborgararéttar til handa hóp manna af ýmsu þjóð-
erni.
Nokkur hluti þessa fólks hefur atvinnuleyfi hér á
landi til nokkurra mánaða í senn og heíur dvalið hér
skamma hríð.
Alpingi ber vissulega að fara varlega, í að vcita út-
lendingum íslenzkan ríkisborgararétt, þar sem ir.enn
þessir taka vinnu frá Islendingum.
I hópi þeim, sem nú er lagt til að veita ríkisborg-
ararétt, eru nokkrir verzlunarmenn, er dvalið haia
stuttan tíma í landinu. Eins og málum er nú háttað,
ber töluvert á því, að atvinnulausir verzlunarmenn
hafi orðið að leita yfir í aðrar atvinnugreinar með
vinnu, þar sem engin verzlunar- eða skrifstofustörf er
að fá, þar sem verzlunin hefur dregizt saman. Á sama
tíma er svo fjöldi útlendinga við þessi störf, þar sem
þeir hafa atvinnulevfi frá ríkisvaldinu í höndunum.
Framh. á bls. 65.
FRJÁLS verzlun
63