Frjáls verslun - 01.02.1952, Side 1

• *

14. ÁRG. 1.—2. HEFTI
1952.
Það er gömul fjórmálakenning, að ríkisbúskapurinn eigi jafnan að skila tekjuafgangi. A
síðari árum hefur sú kenning þó rutt sér til rúms, að í góðœri beri að stefna að tekjuafgangi
í ríkisrekstrinum, en í harðœri sé hallarekstur rikisins ekki óeðlilegur. Hafa þau rök verið
fœrð fram, að með þessu geti ríkisvaldið jafnað atvinnuárferðið, dregið úr peningaflóði velti-
áranna, en veitt fjármagni til atvinnulífsins, þegar harðnar á dalnum. — Það er því a.m.k.
stundum óhœtt að gjalda varhuga við prédikun sumra vinstri manna um „hallalausan ríkisbú-
skap," sérstaklega þegar sömu menn virðast ekki geta fallizt á, að einkarekstur megi skila
tekjuafgangi eða vera rekinn án halla.
Á síðastliðnu ári varð óvenjumikill tekjuafgangur á búrekstri ríkisins. Telja sumir hann
óviljaverk, tekjur hafi reynzt meiri en œtlað var, aðrir segja hann skapaðan vitandi vits, sem
þátt í baráttunni gegn verðbólgunni. Hvorug skýringin mun að fullu fá staðizt. Og víst er um
það, að skattborgararnir mundu hafa talið fé þetta betur komið í eigin höndum en ríkisvalds-
ins, því að mjög munu launamönnum nú skattabyrðamar orðnar þungar og atvinnurekendur
margir komnir í lánsfjárþrot.
Eitt af þeim fáu málum, sem varla munu vera skiptar skoðanir um hér á landi, er að
skattþunginn sé að verða þegnunum um megn. En hvað veldur hinum þungu sköttum? Hverra
er sökin? Það er þjóðin sjálf, fólkið og leiðtogamir, sem ósköpunum valda. Þjóðin hefur sett
fram kröfur. Kröfurnar hafa komið frá stéttum, héruðum, atvinnugreinum og einstaklingum.
Kröfumar hafa verið kallaðar „framfarir" og allar miðazt að því að kaupa þjóðinni eða brot-
um hennar aukin lífsþœgindi, sem hið „opinbera" átti að greiða. Við erum öll samsek í þess-
ari kröfupólitík, e.t.v. hefur einn verið öðrum eitthvað ágengari, en það er bita munur en
ekki fjár. Sök forustumannanna er sú, að þeir hafa látið undan kröfunum, lceypt fylgi fólksins
með þess eigin fé. lafnhliða því að fallizt hefur verið á kröfurnar, hafa gjöld ríkis og bœja
aukizt og skattamir þyngzt. Þannig hefur ríkisvaldið stöðugt lagt undir sig stœrri og stœrri
hluta af tekjum þjóðarinnar; ríkissósíalisminn hefur sífellt verið að fœra út kvíarnar. Vinstri
flokkamir hafa haft forustuna í kröfukapphlaupinu og aðrir fylgt á eftir. Þannig á kröfupóli-
tikin nú skelegga forsvarsmenn innan vébanda allra flokka.
Nú hefur verið skipuð nefnd, sem endurskoða á skattalöggjöf landsmanna. Er það vel far-
ið. Þó hefði verksvið nefndarinnar betur verið víðtœkara, þ.e.a.s. að henni hefði einnig verið
falið að rannsaka gjaldlið rikisbúskaparins. Það standa nokkrar vonir til, að nefnd þessi
megi góðu til vegar koma, en ekki sakar þó að benda henni á að vera minnug þeirra sí-
gildu grundvallaratriða* sem hyggnir löggjafar í öðrum löndum hafa áður haft að leiðarljósi:
Framh. á bls. 13. .