Frjáls verslun - 01.04.1962, Blaðsíða 13

8% álagningu, sem má teljast hátt miðað við það,
sem verðlagsstjch'i skammtar öðrum, en hefði þurft
12,25% til að standast kostnaðinn.
Niðurstaðan af þessu rabbi mínu hér er því sú,
að fram verði látin fara hið fyrst.a athugun á því
á hvern hátt sé hægt að spara meira í rekstri Tó-
baksverzlunarinnar en útlit cr fyrir að verði gert
í náinni framtíð með óbreyttum aðstæðum. Og
fyrst við erum svo heppin, að Afengis- og Tóbaks-
verzlunin heyrir undir ráðherra úr okkar flokki,
þá treysti ég honum manna bezt ásamt öðrum
þingmönnum flokksins til að láta framkvæma þá at-
hugun á hlutlausan hátt. Ég hefi bent hér á leið,
sem ég hygg að sé til sparnaðar, því ég held, að
hún verði, eins og málin standa nú, ódýrust fyrir
þjóðarbúið og mjög auðvelt og fljótlegt að koma
henni í framkvæmd. En sjálfsagt, eru fleiri færar
leiðir til, það mun koma í Ijós, þegar athugunin
hefur farið fram, og þá á að velja eingöngu þá leið,
sem er happadrýgst fyrir land og þjóð.
Birgir Einarson:
Áfengisverzlun
ríkisins
Það er ákveðin skoðun mín, að allur ríkisrekstur
og einkasölur séu úrelt rekstrarfyrirkomulag, sem
eiga ekki rétt á sér, þegar cinstaklingar eða einka-
framtak getur tekið að sér reksturinn. Ég vil því
ganga lengra en framsögumaður, Þorvarður Jón
Júlíusson, og láta leggja áfengissölu ríkisins niður
ásamt hinum ýmsu deildum hennar.
Það er eins og almenningi finnist, að enginn geti
vcrzlað með áfengi nema ríkið, og hann heldur að
þetta sé það fyrirkomulag, sem sé ríkjandi í lieim-
inum, en það er öðru nær, því að ríkiseinkasala á
áfengi er undantekning, hvar sem er í heiminum.
Eins halda menn því fram, að ríkið missi svo miklar
tekjur, ef áfengisverzlunin verði lögð niður, cn
þetta er algjörlega rangt, því að ríkið getur fengið
sömu tekjur af áfengissölu, þó svo að það sjái ekki
sjálft um sölu og dreifingu áfengis.
Ég' hafði ekki tækifæri til þess að kynna mér
rekstur áfengisverzlunarinnar og hinar ýmsu deild-
ir hennar fyrir þennan fund, en ég hef séð tölur
frá uppgjöri A.V.R. fyrir árið 1956, og þar var
kostnaðarverð þeirrar vöru sem A.V.R. seldi á ár-
inu ca. 10 milljónir kr., en kostnaður við dreifingu
og sölu var ca. 12 milljónir kr. Hvort um hag-
kværnan rekstur er að ræða eða ekki, vil ég ekki
dæina um, en ég vil leggja til, að Áfengisverzlunin
verði lögð niður, ríkinu verði aflað þeirra tekna
með tollum eða sköttum af áfengissölunni eins og
þær eru í dag, en sá kostnaður, sem ríkið hefur
haft af áfengissölu og dreifingu verði látinn renna
til raunhæfrar baráttu gegn áfengisbölinu. Ef slikri
upphæð, ca. 12 milljónum kr., vrði varið árlega
til þess að berjast á raunhæfan hátt gegn ofnautn
áfengis, yrðu ekki mörg ár liðin, áður en hér væri
ekki lengur um neitt áfengisböl að ræða. Það mætti
byggja hæli fyrir þá, sem eru áfengissjúklingar, og
með fræðslu og skynsamlegum áróðri mætt.i kenna
fólkinu að umgangast áfengið, þannig að af því
hlytist aldrei neitt böl. Til þeirra starfa þarf að
velja menn, sem vilja berjast gegn óhóflegri notkun
áfengis og menn, sem viðurkenna bölvaldinn, og
vilja með fræðslu og skynsamlegri baráttu leggja
hann að velli. En þeir sem vilja banna sölu áfengis,
og hyggjast á þann liátt leggja bölvaldinn að velli,
mega ekki koma nálægt þessari starfsemi, því að
menn sigrast aldrei á óvininum nreð því að bægja
honum burt, heldur verður að berjast við hann
þar til yfir lýkur.
Frummælandi minntist á það í sambandi við
Landssmiðjuna, að ríkisfyrirtæki, sem ætlað er að
gegna ákvcðnum hlutverkum samkvæmt lögum,
hefðu tilhneigingu til þcss að fara út fyrir þau tak-
mörk, sem þeim væru sett.
Ég ætla þess vegna að benda á dæmi frá rekstri
Áfengisverzlunarinnar. L lögum um áfengisverzlun-
ina er lyfjaverzluninni markaður starfsgrundvöllur
á eftirfarandi hátt: ,
„Ríkisstjórnin skipar mann til að veita áfengis-
verzluninni forstöðu. Hann eða aðstoðarmaður hans,
sem stýrir lyfjaverzluninni, slcal hafa lyfsalapróf,
og má fela honum eftirlit með lyfjabúðum lands-
ins. Lyfjadeildinni er skylt að útvega frá útlöndum
lyf, umbúðir og hjúkrunargögn, er talin verða í lyf-
söluskránni, fyrir ríkissjóð, lækna, cr rétt hafa til
FRJÁLS VERZI.UN
13