Frjáls verslun - 01.04.1962, Qupperneq 42

Kristján Ó. Skagfjörð lón Guðbjartsson
K. Ó. SKAGFJÖRÐ
— 50 ára —
I>ann 27. apríl síðastliðinn voru liðin fimmtíu
ár frá stofnun heildverzlunar Kristjáns O. Skag-
fjörð, og er hún þess vegna eitt elzta fyrirtæki sinn-
ar tegundar á landinu og einnig í hópi hinna
stærstu.
Kristján 0. Skagfjörð hóf sjálfstæða verzlunar-
starfsemi vestur á Patreksfirði, og þar var honum
veitt borgarabréf 27. apríl 1912, en J)ó var honum
ekki heimilt að verzla með allt milli himins og jarð-
ar, ])ví að sýslumaður bætti })cirri athugasemd í
bréfið, að ekki mætti hann verzla með „áfenga
drykki“.
Var Kristján allvel undir verzlunina búinn,
þegar hann hófst handa, })ví að hann hafði ver-
ið í Englandi nokkru áður, cins og fleiri fram-
gjarnir, ungir menn, sem ætluðu að gerast kaup-
koma mundu mönnum á óvart. Fyrsta daginn
komu hvorki meira né minna en 70,000 manns í
verzlunina til að skoða hana, dást að henni og gera
kaup.
Wanamaker fór víða um lönd til vörukaupa,
meðal annars til Frakklands, en hann var ættaður
þaðan, og hann var fyrsti kaupmaður, sem auglýsti
og seldi innfluttan varning í ríkum mæli í Banda-
ríkjunum. Hann bauð líka bandarískum listamönn-
um að selja listmuni sína í verzluninni.
Og alltaf var Wanamaker sami auglýsingamað-
urinn. Hann lét reisa 30 metra háar grindur úli
fyrir verzluninni, þar sem auglýstar voru allskonar
vörur með risastóru letri. Eitt sumarið lét Wana-
maker sleppa loftbelgjum á loft í Fíladelfíu, og hét
hverjum þeim, sem næði slíkum belg og færði
verzluninni aftur, alfatnað endurgjaldslaust.
sýslumenn, og er hann kom heim þaðan hafði hann
aflað umboða fyrir ýmis fyrirtæki þar. Var verzlun
hans frá upphafi heildsala og umboðsverzlun og
hefir aldrei verið annað.
Eftir nærfellt fjögurra áratuga kaupsýslu and-
aðist Kristján árið 1951, og árið eftir var fyrir-
tækinu breytt í hlutafélag. Eru nú i stjórn þess,
frú Emilía Skagfjörð, ekkja stofnandans, Haraldur
Á.gústsson og Margeir Sigurjónsson, en Jón Guð-
bjartsson hefir verið framkvæmdastjóri fyrirtækis-
ins síðan 1954.
Þótt segja megi, að heildverzlun Kr. Ó. Skagfjörðs
„verzli með allt“, eins og stofnandanum var heim-
ilað forðum með einni undantekningu, er þó lögð
höfuðáherzla á veiðarfærasölu. Er um helmingur
veltu fyrirtækisins vegna slíkra viðskipta, og eru
veiðarfærin aðallcga kcypt í Vestur-'Þýzkalandi og
Japan, hinu síðarnefnda einkum upp á síðkastið.
Frá upphafi lagði Kristján Ó. Skagfjörð ríka
áherzlu á áreiðanleik og orðheldni í öllum viðskipt-
um og var því jafnan viðbrugðið, hve gott væri að
skipta við fyrirtæki hans af þeim sökum, og hinir
nýju eigendur gera sér einnig grein fyrir því, hvc
traustan grunn hann lagði að fyrirtækinu með þeim
reglum sínum. Býr það að því enn og kappkostað,
að viðskiptamenn hafi aldrei aðra sögu að segja
af skiptum við það.
Heildverzlun Kr. Ó. Skagfjörðs heíir stækkað
ört, síðan henni var breytt í hlutafélag. í upphafi
var hlutaféð til dæmis 90 þús. kr., en er nú orðið
milljón, og fyrir átta árum voru starfsmenn þrír
en eru nú 26.
Þegar stórverzlunin var sett á laggir, var einnig
tekið upp á að póstsenda vörur samkvæmt vöru-
skrá, og varð þetta svo vinsæl söluaðferð, að um
1000 pantanir voru afgreiddar daglega árið 1883.
En einna mesta athygli mun Wanamaker hafa
vakið 1876, þegar hann hafði látið leggja rafmagn
í stórverzlunina og lét allt í einu kvcikja á öllum
ljósunum í senn, svo að byggingin var öll upp-
ljómuð. Ituku blöðin í Fíladelfíu þá upp til handa
og fóta og kröfðust þess, að lögreglan gerði við-
eigandi ráðstafanir til að girða fyrir, að viðskipta-
vinir verzlunarinnar brenndu sig á þessum nýja
„andskota“.
Þegar Wanamaker andaðist 1922, var hann löngu
viðurkenndur rnesti kaupmaður Bandaríkjanna,
sem ótal margir hafa síðan reynt að líkjast í hug-
kvæmni og dugnaði — en fáum tekizt.
42
FRJÁLS VERZLUN