Frjáls verslun - 01.08.1962, Blaðsíða 31

Nonnahús
bækur, þar sem hann skýrir mjög opinskátt og af
furðulegri nákvæmni frá öllum heimilishögum sín-
um og hugarástandi. Eru dagbækur þessar nú varð-
veittar meðal handrita Landsbókasafnsins, og má
af þeim ráða, hve líf hans og heimilisástæður voru
þungbærar eftir að hann fluttist til Akureyrar. Átti
hann í vonlausri baráttu við hungur og kulda,
veikindi og hverskonar armæðu. í byrjun árs 1865
verður honum tíðrætt um hið örðuga samband sitt
við amtmann, og lýkur þeim hugleiðingum með
þessum orðum: „Ég er vesæll og ber dauðann í
brjóstinu, er gremjufullur og óánægður með lífið.“
Hinn 7. júní kveðst hann liafa verið mjög lasinn
og ckkert getað aðhafzt. Þann dag fékk hann fjóra
menn til þess að flytja allt sitt til Akureyrar.
Þegar til Akureyrar kom, átti Sveinn að engu
að hverfa. Hann hélt að vísu Möðruvallaumboði
og hafði af því óverulegar tekjur, sem nægðu ekki
einu sinni fyrir brýnustu nauðþurftum livað þá
heldur meir. Hann varð því að revna að hafa ofan
af fyrir sér með skriftum og verzlunarstörfum, sem
til féllu, því að heilsa hans leyfði með engu móti
erfiðisvinnu eða aðra áreynslu. í ágúst 1866 skrifar
hann: „Eg gat lítið skrifað fyrir veikindum. Lá
mcð óþolandi þrautum á sál og líkama og svitnaði
ákaflega. Fékk svo ákafan blóð- og graftaruppgang,
að læknirinn ætlaði að verða ráðalaus.“
Þessi harmsaga hins helsjúka og urnkomulausa
manns skal ekki rakin lengra. Örlögin léku þennan
vel gefna og fíngerða mann grátt, en þannig fór
mörgum í þá daga, þegar allt lagðist á eitt, fátækt
og hungur, harðræði og skortur, innlend og erlend
áþján. Þegar þetta er hugleitt, verður skiljanlegra
en ella, hversu margir hugsuðu til brottfarar og
hversu auðvelt var að telja mönnum trú um, að allt
væri betra en að lifa við sult og vonleysi á landi,
sem enga framtíð virtist eiga. Sveinn gerði allt sem
liann mátti til þess að bjarga sér og sínum, en allt
kom fyrir ekki. Fárveikur og bólginn af kulda
skreið hann framúr til þess af veikum mætti að
gegna störfum sínum. Þegar allt þraut, reyndi hann
að koma á fót barnaskóla, og ýmislegt fleira reyndi
hann. En sérhver tilraun fór út um þúfur og reynd-
ist árangurslaus. Þegar ofan á allt þetta bættist,
að á heimilinu gaus upp taugaveiki, var ekki að
furða, þótt viðnámsþrótturinn og viljaþrekið tæki
að bila. Dró smátt og smátt, af honum, unz hann
andaðist 16. júlí 1869, aðeins 48 ára að ahlri. Það
er ekki erfitt að gera sér í hugarlund, hver áhrif
slíkar aðstæður hafa liaft á allt heimilislíf Sveins
og fjölskyldu hans. Að vísu varð honum vel til
vina, og margir reyndu af veikum mætti að greiða
götu lians í hinum miklu þrengingum. Þannig var
Nonni oft á Espihóli og átti þar jafnan vináttu og
FJUÁhS VEBZI.TTN
31