Frjáls verslun - 01.03.1968, Blaðsíða 33

FRJÁLS VERZLUN
33
vara okkar sé óboðleg af þessum
ástæðum, sem kenna má kæru-
leysi þeirra, sem annast vinnslu
hennar. Víða er notaður sjór til
skolunar á fiski í frystihúsum á
íslandi, og' þess eru dæmi, að
vatnsinntakið sé í tveggja eða
þriggja metra fjarlægð frá klóak-
opi alls þorpsins.
Á eftirlitsferðum sínum hefur
Edward Frederiksen oft verið beð-
inn að kanna aðstæður í verzlun-
um, við vatnsból og sorphauga í
þorpum og kaupstöðum. Þetta er
þó ekki hans starfssvið held-
ur heilbrigðisnefndanna á hverj-
um stað. Þær hafa hins veg-
ar af einhverjum ástæðum víða
brugðizt þessu hlutverki sínu.
— Væntanlega breytast þessivið-
horf til batnaðar nú á næstunni,
segir Edward. Fyrir Alþingi ligg-
ur frumvarp um hollustuhætti og
heilbrigðiseftirlit. í því er gert
ráð fyrir, að kaupstaðir með fleiri
en 10 þúsund íbúa hafi sérmennt-
aða heilbrigðisfulltrúa í fullu
starfi og kauptún með 800 íbúa
eða fleiri og kaupstaðir ráði heil-
brigðisfulltrúa í sína þjónustu.
Heilbrigðiseftirlit ríkisins mun
hafa yfirumsjón með störfumheil-
brigðisfulltrúanna, en á þess veg-
um eiga að starfa forstöðumaður,
sem verður iæknir, og tveir eftir-
litsmenn með aðsetri í Reykjavik.
Síðar er áætlað að ráða eftirlits-
menn til starfa á Vesturlandi,
Norðurlandi og Austurlandi.
— Hvernig er heilbrigðiseftir-
litinu háttað á hinum einstöku
stöðum nú sem stendur?
— Nú gegna sýslumenn eða
bæjarfógetar formennsku í heil-
brigðisnefndum, og héraðslæknar
eru framkvæmdastjórar. Þá eru
líka fiskmatsmenn starfandi og
heyra undir heilbrigðismálaráðu-
neytið.
— Hversu ötullega vinna þessir
aðilar að því að uppræta alls kyns
ósóma, sem við vitum, að er víða
fyrir hendi?
— Það er sennilega mjög mis-
jafnt. Sumar nefndirnar eru
gagnslausar, ef dæma má af
ástandinu, sem blasir við gest-
komanda í smærri kaupstöðum
ogþorpum úti um landið. Þaðhlýt-
ur að vekja furðu þeirra, sem að
heilbrigðiseftirliti vinna, að sjá
mjólkurbíla aka bak við fiskverk-
unarstöð, yfir slorhauga til að af-
henda mjólkina í vinnslustöð, sem
er í öðrum enda fiskverkunarinn-
ar. En þarna er um að ræða
sj álf sbj argarviðleitni viðkomandi
byggðarlags, sem þarf að stunda
fiskverkun og mjólkurvinnslu
jöfnum höndum til að bæta af-
komu sína, þó að skilyrði séu ekki
raunverulega fyrir hendi. Þessa
viðleitni verð ég greinilega var við
í eftirliti með gististöðum og veit-
ingahúsum. Þörfin er mikil áþjón-
ustu við ferðafólk að sumarlagi,
og því er lögð áherzla á, að bara
einhverjir aðilar taki hana að sér,
þó að aðstaða sé léleg. Fyrir bragð-
ið hafa viðkomandi yfirvöld ekki
framfylgt sjálfsögðum reglum um
aðbúnað á þessum stöðum, því að
með tilliti til heillar alls plássins
verður þessi starfsemi að vera
fyrir hendi, hversu léleg sem hún
kann nú annars að vera.
— Er algengt, að viðskiptavinir
greiðasölustaða úti á landi kvarti
vegna lélegrar þjónustu?
— Nei. Fólk virðist ekkileggja
það í vana sinn að gagnrýna lé-
legan aðbúnað. En hins vegar er
það sjálfsagt, að slíkum sann-
gjörnum umkvörtunum sé komið
til réttra aðila. Þá verður líka að
geta staðar og stundar og allra
atvika, ef rétt skal haldið á
málinu. Við megum þó vera nokk-
uð bjartsýnir á framtíðina i þess-
um efnum, því að framfarir hafa
víða orðið geysimiklar, þó að enn
séu húsakynni oft léleg og ekki
hægt að koma fyrir nauðsyn-
legum útbúnaði eins og kæliklef-
um eða frystikistum.
Af einhverjum ástæðum hefur
sumu framreiðslufólki ekki skilizt,
að það á að þvo sér um hendurnar
eftir að hafa farið á salerni, og
gæta verður fyllstu varúðar til
dæmis, ef vogrís er við auga eða
graftarbóla aftan á hnakkanum.
Með því að káfa á þess konar igerð
með fingrunum og stunda svo
matargerð án þess að þvo sér um
hendurnar og bursta neglur og
skafa undan þeim er beinlínis
stuðlað að matareitrun, því að
sýklarnir úr ígerðinni margfald-
ast ört við stofuhita og geta hlot-
izt af alvarleg slys.
Hvað móttöku ferðamanna úti
á landi snertir má segja, að sal-
ernisvandamálin séu alvarlegust.
Á gistihúsum og matsölustöð-
Enn eru sósupottarnir og kjöt-
bolludnllarnir geymdir á rykug-
um hillum undir stigaþrepum á
matsölustöðum. Nýtízku frysti-
klefar eins og hér að neðan hafa
þó víða verið innréttaðir fyrir
matvælageymlu á síðustu árum.
um er ekki gert ráð fyrir,
að salerni séu fyrir nema hæfi-
legan fjölda viðskiptavina á hvei-j-
um stað. Þess vegna hefur fyrir
atbeina samgöngumálaráðuneytis-
ins verið komið upp nokkrum al-
menningssalernum við fjölsótta
staði úti á landsbyggðinni, og hafa
þau reynzt vel og umgengnin ver-
ið mjög góð. Annars verður að sjá