Frjáls verslun - 01.11.1977, Blaðsíða 25

Meðal þingfulltrúa: Jóliann Briem, blaðaútgefandi, Kristján Frið-
riksson, iðnrekandi og Gunnar Ásgeirsson, forstjóri.
dreyma um að kalla eðlilegt,
þá mundi ég vera mjög hlyntur
því að láta framboð og eftir-
spurn hafa veruleg áhrif eða
úrslitaáhrif á vexti, en við höf-
um bara ekki það ástand í efna-
hagslífi okkar, að það sé neitt
nálægt því að ég sjái neinar
forsendur fyrir slíku. Ég óttast
það í fyrsta lagi, ef farið verð-
ur langt út á þessa leið, sem
mikil tilhneiging er til að fara
núna að láta vextina fylgja
verðbólgunni ,að við séum með
því að viðurkenna verðbólguna
cg drögum þar með úr vilja
okkar til þess að berjast gegn
henni. Þetta er uppgjafarmerki.
I öðru lagi sýnist mér, að slík
pólitík hljóti að magna verð-
bólguna og auka erfiðleika
þeirra fyrirtækja, sem þurfa að
sjálfsögðu á rekstrarfé að halda.
Ég tel því að við verðum að
fara mjög varlega í þessum efn-
um og við verðum að hafa
miklu betri forsendur en við
höfum í dag, áður en við getum
farið að tala um algjörlega
frjálsa vexti.
MAGNÚS TORFI
ÓLAFSSON:
— Ég vil svara spurningunni
þannig að það skiptir ekki höf-
uðmáli hvort vextirnir eru
settir af einhverjum aðila eða
ákvarðast á frjálsum markaði.
Það sem máli skiptir til þess
að ná jafnvægi milli framboðs
og eftirspurnar er, að vextirn-
ir séu réttir og að þeir séu já-
kvæðir en ekki neikvæðir. Ef
þeim skilyrðum er fullnægt þá
kemur það jafnvægi, sem menn
eru sammála um, að æskilegast
sé. Ég fyrir mitt leyti er þeirr-
ar skoðunar, að það sé nauðsyn
á þessu sviði í leitinni að rétt-
um vöxtum og í meðferð þeirra
að hafa aðila í þjóðfélaginu,
sem hefur ákveðið stýringar-
vald á vöxtunum. Það er ekki
líklegt, að frjáls fjármagns-
markaður án opinberrar íhlut-
unar geti þrifist hér. En vegna
þess að aðrir hafa farið dálítið
út fyrir efnið, þá vona ég að
mér leyfist það líka í þessu
máli. Það vantar að mínum
dómi inn í þessar umræður um
vexti og áhrif þeirra og teng-
inguna milli verðbólgu og
vaxta, töluvert þýðingarmikinn
lið, sem komið var þó nokkuð
inn á í máli seðlabankastjóra,
þegar hann gerði greinarmun
á kostnaðarverðbólgu og eftir-
spurnarverðbólgu. Það er ekki
nokkur vafi á því, að verðbólgu-
áhrif falskra vaxta, neikvæðra
vaxta af sparifé og áhættufjár-
magni eru svo langtum marg-
falt meiri en þau kostnaðar-
áhrif, sem af því koma í bili að
Magnús Torfi: „Þarf a'ðila í
þjóðfélaginu sem hefur stýring-
ar vald á vöxtunum“.
færa vaxtastigið til samræmis
við verðbólgustigið. Þetta kem-
ur ekki til af því, að vaxta-
kostnaður sé ekki stór liður í
fjármögnun fyrirtækja og ein-
staklinga og opinberra aðila.
Þetta stafar af því að meðan
vextir eru neikvæðir á veruleg-
um hluta, jafnvel yfirgnæfandi
meirihluta, af fjármagni, sem
til ráðstöfunar er þá er því var-
ið eftir skömmtunarleiðum með
neikvæðum vöxtum, með
falskri leigu, þá er eftirspurnin
ómettandi. Fjármagnsþörfinni
er mætt að vissu leyti með
þessu skömmtunarfjármagni en
eigið fjármagnið, sem ætti i
rauninni að standa undir þess-
um kostnaði að verulegu leyti
hjá fyrirtækjum og hjá einstak-
lingum, það fer aðrar leiðir.
Það fer út í verðbólgubraskið.
Það sem gerist um leið og vext-
irnir eru leiðréttir er það, að
þetta fiármagn það skilar sér
aftur inn í reksturinn hjá fyr-
irtækjum, inn í húshaldið
hjá einstaklingum, svo að þá
greiða þeir sjálfum sér að
nokkrum hluta þessa háu vexti,
fá þessa háu vexti, geta reikn-
að þá af sínu eigin fé. Þetta er
sá liður, sem mér hefur fund-
ist vanta í þessar umræður og
ég hef reynt að koma hér á
framfæri í stuttu máli.
LÚÐVÍK JÓSEPSSON:
— Það var einhver af fyrirles-
FV 11 1977
25