Frjáls verslun - 01.11.2000, Blaðsíða 55

„Það segir sig sjálft að konur í toppstöðum eiga mjög erfitt með að fara
í nokkurra mánaða barnsburðarleyfi," segir Linda Pétursdóttir, eig-
andi Baðhússins. „En það sama gildir auðvitað um karla. “
STJDRNUN
Hver sækir börnin? Konur eru nú í meirihluta þeirra sem
stunda háskólanám en mun fleiri detta úr námi eða fórna
starfsframa fyrir fjölskylduna en karlar. „Kannski má að hluta
til kenna því um að erfitt og nær ómögulegt er að fá aðstoð við
heimilisstörf, líkt og tíðkaðist hér áður fyrr,“ segir Guðný. „Það
hefur að sjálfsögðu nokkuð að segja en auk þess er á það að
horfa að konur sækja, eins og áður segir, fremur um hlutastörf
en karlar og það er erfitt að finna konur sem tilbúnar eru til
þess að vinna langan vinnudag eins og nauðsynlegt er þegar
starfsframinn gengur fyrir.“ Til skýringar á þessu segist hún
eitt sinn hafa þurft að auglýsa eftir viðskiptafræði- eða rekstrar-
menntuðum rekstrarstjóra fyrirtækis þar sem vinnutíminn var
frá 10-18. Um 70 umsóknir bárust, þó ekki ein einasta frá konu,
en þar sem eigendur umrædds fyrirtækis kusu fremur konu
vegna eðlis starfsins tók hún það til bragðs að hringja í þær
konur sem voru á skrá í gagnabanka Strá Mri og uppfylltu skil-
yrðin og benda þeim á auglýsta stöðu. Engin þeirra sýndi þó
áhuga á að sækja um starfið og báru þær við ýmsum vandamál-
um varðandi vinnutímann, t.d. að þær þyrftu að sækja barn á
leikskóla kl. 17. Þegar þær voru spurðar hvort ekki væri hægt
að finna á því lausn, svo sem hvort faðir væri ekki til staðar sem
gæti sótt barnið líka, var svarið yfirleitt á þessa leið: ,Já, en
hann er í svo mikilvægu starfi," og lýsir það ef til vill betur en
nokkuð annað hversu lítdls konurnar mátu starfið sem þær áttu
fyrirtækinu er auðvitað það sem starfsmenn þess mynda og
breytist með nýju fólki. Eg er þó ekki viss um að endilega þurfi
að kenna konum stjórnunarhætti karla til þess að þær nái betri
árangri. Það er munur á aðferðum kynjanna og þegar við kenn-
um konum stjórnunarhætti karla setjum við í annað sæti þau
sérstöku einkenni sem móta konur sem stjórnendur.
Vinna á annan hátt Guðný bendir á að ýmsar rannsóknir
sýni að konur noti allt annan stjórnunarstíl en karlar og
kannski sé allt of mikið gert af því að kenna konum að nota
stíl þeirra. Stíl sem ekki hentar konum að neinu leyti. Konur
í stjórnun nota mun lýðræðislegri aðferðir en karlar, líta á
samstarfsmenn sína sem jafningja, eru skilningsríkari, með-
vitaðar um starfshætti og taka virkan þátt í hvers konar sam-
starfi á meðan karlar taka frekar einhliða ákvarðanir, standa
fast á sínu, eru ráðandi og atorkusamari og harðari í fram-
komu. „Kynin eru ólík og konur líta á stjórnun á allt annan
hátt en karlar,“ segir Guðný. „Það er ekki um það að ræða að
karlar séu eitthvert óskilgreint afl sem standi í vegi fyrir kon-
um og vilji ekki leyfa þeim að ráða. Miklu fremur að þeim vaxi
ábyrgðin í augum eða að þær taki fjölskylduna fram yfir. Þeg-
ar konur tileinka sér stjórnunarstíl karla og notfæra sér ekki
kvenlega eiginleika eru líkur til þess að þær verði harðar og
óvægnar, en það hefur einmitt stundum verið sagt um konur
í toppstöðum."
kost á. Hins vegar var ósk þeirra flestra að starfa innan fagsins
á hefðbundnum vinnutíma frá kl. 9-17. „Hvað sem líður jafn-
réttistali og þeim sjálfsögðu réttindum að karlar og konur hafi
jafnan rétt til fæðingarorlofs verður það að líkindum reglan að
konur verði í meirihluta þeirra sem fara heim til að sinna börn-
um og búi. Naflastrengurinn er einfaldlega svo stuttur," segir
Guðný.
Nær ómögulegt er að fá aðstoð inn á heimilin, vilji báðir for-
eldrar vinna úti, og það þýðir að velja verður á milli. Fólk hefur
farið þá leiðina að ráða erlent vinnuafl til sín, au-pair stúlkur, en
það er þá á kostnað einkalífisins þar sem fæstir búa í mjög stór-
um húsum. íslenskar konur vilja ekki vinna inni á heimilum
landa sinna en kjósa fremur félagsskap annarra og fara út á
vinnumarkaðinn.
Þótt umönnun barna og heimilis lendi oftar í höndum
kvenna en karla virðist sem menntunarstig fólks skipti máli þar
einnig. Séu hjón með svipaða menntun eru meiri líkur á því að
þau taki bæði þátt í heimilisstörfum heldur en ef mikill munur
er á. Til gamans má geta þess að í Svíþjóð, þar sem fæðingar-
orlof karla hefur náð nokkurri hefð, kom í ljós að þeir nýttu sér
það margir - en tímabilið var ekki endilega í takt við fæðingu
barnsins heldur reyndist elgsveiðitíminn vinsælastur. Sem
kannski bendir til þess að leyfið hafi verið notað til einhvers
annars en að mynda sterk tengsl við barnið...
„Það segir sig sjálft að konur í toppstöðum eiga mjög erfitt
55