Helgarpósturinn - 06.02.1995, Qupperneq 12

12
MORGUNPÓSTURINN ERLENT
MÁNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1995
Glæpur gegn mannkyninu
Tuttugu búsund látnir?
Liðsmenn Dúdajevs Tsjetsjníuforseta berjast enn í suðurhluta
Gmzní. Fréttir berast afskelfílegu mannfalli og segja heimildamenn
að altt að tuttugu þúsund manns hafí látið Irfíð í stríðinu. Rússar
halda áfram að hella sprengjum yfír Gmzní.
Rússneskir hermenn hafa náð að fanga nokkra af liðsmönnum
Dúdajevs.
Bamungur
byssumaður
Fimm ára drengur í Maryland-
fylki í Bandaríkjunum var tekinn í
gæslu lögreglu eftir að hann mætti
með byssu í skólann. Byssan var
hiaðinn. Kennari stóð harnið að
verki þar sem það var að sýna félög-
um sínum skotvopnið. Hann hafði
fundið það í svefnherbergi móður
sinnar. Móðirin þarf líklega að
greiða sekt fyrir vikið. ■
Er Deng
hraustur?
D e n g
Rong, dóttir
Deng Xiaop-
ing lýsti því
yfir nú um
helgina að fað-
ir sinn væri
við góða
heilsu. Hann
hefði hins veg-
ar dregið sig í
hlé og nýir
menn tekið
við. Hún sagð-
ist vona að vangaveltur um heilsu
Dengs færu að taka enda. Dóttirin
sagði í viðtali fyrr í þessum mánuði
að faðir sinn væri heilsutæpur. Nú
er hún á ferðalagi í Frakklandi og
hefur breytt frásögn sinni og segir
að hún hefði varla vikið frá föður
sínum ef hann væri dauðvona. ■
Sorgleg veisla
Tveir norskir drengir, 16 og 17
ára, biðu bana þegar þeir féllu nið-
ur um loftræstiop aðfaranótt
sunnudags. Piltarnir vildu komast
inn í veislu sem haldin var í húsinu
og duttu niður um opið á þakinu í
niðamyrkri. Sextán gestir í veisl-
unni voru fluttir á spítala og höfðu
þeir orðið fýrir áfalli þegar þeir
heyrðu þessi tíðindi. ■
Clinton
hrósarsér
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
ávarpaði þjóð sína á laugardag og
taldi sig eiga heiður skilinn fýrir að
sex mílljón ný störf hefðu verið
sköpuð á árunum tveimur sem
hann hefur setið í embætti. Clinton
og ráðgjöfum hans finnst að hann
hafi ekki fengið að njóta þess
hversu efnahagur Bandaríkjanna
hefur batnað síðustu árin. Clinton
sagði í ávarpinu að verðbólga og at-
vinnuleysi hefðu ekki verið minni í
25 ár og hagvöxtur ekki meiri í 10
ár. ■
Highsmvth látin
Bandaríski rithöfundurinn Patr-
icia Highsmith andaðist á sjúkra-
húsi í Sviss á laugardag. Highsmith
var 74 ára. Hún var þekktust fyrir
bækur sínar um Tom Ripley,
glæpamann með gott hjarta, og
gerði þýski leikstjórinn Wim Wen-
ders mynd eftir einni bóka hennar
og kallaði Ameríska vininn. í henni
lék Dennis Hopper Ripley. Sjálfur
Alfred Hitchcock gerði fræga
mynd eftir annarri bók hennar og
heitir hún Strangers on a Train. ■
Sergei Yushenkov, rússneskur
umbótasinni, sagði um helgina að
Vesturlönd bæru sína ábyrgð á
framferði Rússa í Tsjetsjníu. Hann
sagði að þar væru framin skelfileg
óhæfuverk og glæpir gegn mann-
kyninu. Hins vegar hefðu Vestur-
lönd kosið að þegja, að minnsta
kosti hefði rödd þeirra varla
heyrst. „Hversu miklu fleiri fórn-
arlömb þarf til að Vesturlönd skilji
að þau bera ábyrgð — ég endur-
tek, ábyrgð — á því sem er að ger-
ast í Rússlandi?" sagði Yushenkov.
Hann bar saman viðbrögð Vest-
urlanda nú við afstöðu vestrænna
ríkisstjórna til Sovétríkjanna þegar
þau vildu ekki leyfa gyðingum að
flytjast úr landi. Þar hefðu Vestur-
lönd tekið skörulega á málum,
sagði hann. Hann sagðist þó ekki
vilja að Rússar yrðu beittir efna-
hagsþvingunum.
Yushenkov sagði að meira en 20
þúsund manns hefðu látið lífið í
stríðinu í Tsjetsjníu. Meira en 109
þúsund manns hefðu misst heimili
sín.
Yushenkov er formaður varnar-
málanefndar rússneska þingsins
og er þekktur fyrir að vera einlæg-
ur lýðræðissinni og umbótamað-
ur. Hann lét þessi orð falla á ráð-
stefnu um öryggismál í Munchen.
Þangað hafði átt að bjóða Pavel
Gratsjov, varnarmálaráðherra
Rússlands og einum helsta hvata-
manni herferðarinnar í Tsjetsjníu.
Starfsbróðir hans í Þýskalandi,
Volker Riihe, gerði Gratsjov skilj-
anlegt að hann væri ekki velkom-
inn og því fór Yushenkov í stað-
inn.
Rússlandsher héldu áfram að
hella sprengjum yfir Grozní, höf-
uðborg Tsjetsjníu um helgina og
er eldflaugum skotið af stórum
pöllum. Segir í Reutersskeyti að
jörðin hafi skolfið í margra kíló-
metra fjarlægð. I tilkynningu rúss-
nesku stjórnarinnar segir að
Tsjetsjenar berjist enn af ákafa í
Grozní og að þeir séu að reyna að
byggja upp nýja varnarlínu í borg-
inni eftir að forsetahöllin féll í
hendur Rússa. Tsjetsjenar munu
enn halda megninu af suðurhluta
borgarinnar. Nú eru átta vikur
liðnar síðan Rússlandsstjórn sendi
her gegn mönnum Dzhokar
Dúdajevs, ieiðtoga Tsjetsjena. í
yfirlýsingunni sagði einnig að
Rússar hefðu drepið 350 tsjets-
jenska stríðsmenn á laugardag.
Þess ber að geta að tölur af þessu
tagi þykja ekki mjög áreiðanlegar.
Rússar hafa meðferðis bifreiðar,
útbúnar hátölurum, og er útvarp-
að úr þeim skilaboðum til Tsjetsj-
ena að leggja niður vopn. Tsjetsj-
enar virðast ekki taka mikið mark
á því, enda þótt þeir séu liðsfærri
en Rússar og skorti bæði vopn og
vistir. Rússar hafa beitt flugher
sínum í stríðinu og hefur fjöldi
borgara beðið bana í loffárásum á
Grozní og aðrar borgir.
Hermt er að Dúdajev sé ennþá í
Grozní. Ali Aliyev, sem er for-
maður sambands Kákasusríkja,
sagði í viðtali við /nfer/ux-frétta-
stofuna að hann hefði nýskeð talað
við Dúdajev í síma og þá hefði
hann verið í borginni.
Evrópuþjóðir eru ráðvilltar
vegna stríðsins í Tsjetsjníu. Utan-
ríkisráðherrar Evrópusambands-
þjóða funda í Brussel á mánudag
og munu þeir aðallega ræða um
stríðið. Framkvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins hefur lagt til að
aðildarþjóðir bregðist hart við
hernaði Rússa, en Bretland, Frakk-
land og Þýskaland hafa tregðast
við og vilja ekki styggja Boris
Jeltsín forseta. Sú afstaða kann að
breytast á fundinum, en þar munu
utanríkisráðherrarnir jafnvel ræða
hugmyndir um að reyna að koma
á fót nýju öryggiskerfi í Evrópu,
enda þykja átökin í Bosníu og
Tsjetsjníu sýna að núverandi fyrir-
komulag dugir ekki.
Utanríkisráðherrarnir fá í dag
skýrslu frá sendinefnd RÖSE, Ráð-
stefnunni um öryggi í Evrópu.
Nefndin var í Tsjetsjníu í síðustu
viku. I skýrslunni mun standa að
aðgerðir Rússa séu úr öllu hófi og
hvetur hún til vopnahlés „af
mannúðarástæðum“. ■
KapHalismi íVí<
Markaðsbúskapur vinnur á hvarvetna
i heiminum, í Kína og líka i Víetnam en
þar er mikill uppgangstfmi eftir að
Bandaríkjamenn afléttu nýverið
viðskiptahömlum sem settar voru
á Vfetnama eftir að strfðinu þar
lauk 1975. Myndin er tekin f Hanoi
og sýnir að meira að segja þar
er vestrænn varningur eftirsóttur.

Deng Xiaoping
Forsetakosningarnar í Frakklandi
Jospin fer fram
Franski Sósíalistaflokkurinn
ákvað um helgina að Lionel Jo-
spin yrði frambjóðandi flokksins í
forsetakosningunum í vor. Jospin
hlaut 65 prósent atkvæða á fundin-
um, en flokksformaðurinn Henri
Emmanuelli aðeins 35 prósent.
Emmanuelli sagði að hann myndi
taka ósigrinum með karlmennsku
og berjast af krafti fyrir Jospin.
Lionel Jospin þykir ekki mjög
spennandi stjórnmálamaður. Hann
er 57 ára og er tæpast hægt að segja
að hann hafi mikla persónutöfra.
Hann var áður mjög hallur undir
Franpois Mitterrand forseta en
hefur reynt að þróast nokkuð frá
honum hin síðari ár. Jospin var
menntamálaráðherra frá 1988 til
1992. Flokkur Sósíalista er marg-
klofinn og mjög veikur og sagðist
Jospin vilja breyta því og helst
vinna aðra vinstrimenn til liðs við
sig, til dæmis fólk úr flokksbrotum
græningja. Menn eru þó mjög efa-
semdafullir um að Jospin sé maður
til þess.
Hann þykir nú tilheyra hinum
hófsamari armi Sósíalistaflokksins
og er þar í félagi við Michel Ro-
card, fýrrverandi forsætisráðherra,
og Martine Aubry, dóttur Jacqu-
es Delors. Emmanuelli þykir
standa fýrír harðari vinstri stefnu.
Jospin er vonlaus um að ná kjöri.
Svo litlar þykja vonir hans að tíma-
ritið L'Expresslíkir honum við einn
af dvergunum sjö í ævintýrinu um
Mjallhvíti. Þar er dregin upp mynd
af honum í líki háttvísa dvergsins.
Hins vegar getur framboð hans
styrkt stöðu hans innan Sósíalista-
Lionel Jospin á enga von.
flokksins.
Samkvæmt skoðanakönnun sem
birtust um helgina hefur Eaouard
Balladur örugga forystu í barátt-
unni um forsetaembættið. Þar kom
fram að Balladur myndi fá 22 pró-
sent atkvæða í fyrri umferð kosn-
inganna en Jacques Chirac,
borgarstjóri í París, 13 prósent. Jo-
spin voru aðeins gefin fyrirheit um
5 prósent atkvæða í fýrri umferð-
inni. ■
Minningar um nasista
Þjóðverjar yfirtaka
Amarhreiðrið
Yfirvöld í Bæjaralandi hafa tekið
yfir stjórn Berchtesgaden í Ober-
salzberg á mörkum Þýskalands og
Austurríkis. Eins og kunnugt er
var þarna orlofshús Adolfs Hitler
einræðisherra og var það oft kallað
„Arnarhreiðrið1' í daglegu máli.
Þýsk yfirvöld leggja mikla
áherslu á að hafa fulla stjórn yfir
staðnum, enda óttast þau að ella
myndu nýnasistar og aðdáendur
Hitlers flykkjast á staðinn og gera
hann að einhvers konar pílagrima-
reit.
Bandaríkjaher hefur haft yfirráð
í Obersalzberg frá lokum heim-
styrjaldarinnar. Þar hefur verið
skiðamiðstöð fyrir hermenn á
vetrum en golfvöllur á sumrum.
Nú hafa Bandaríkjamenn ákveðið
að sleppa hendi af staðnum, enda
hefur orðið mikil fækkun í herliði
þeirra í Þýskalandi.
Lagsbræður Ffitlers Martin
Bormann, Josef Göbbeis og
Hermann Göring áttu allir lúxus-
villur á þessum slóðum en þær
voru mestanpart eyðilagðar í loft-
árás Breta 1945.
Þess iná geta að álitið er að Fritz
Höger, arkítektinn sem teiknaði
Berchtesgaden hafi einnig teiknað
Skriðuklaustur, hús Gunnars
Gunnarssonar rithöfundar á
Adolf Hitler.
Fljótsdalshéraði, og eru þessi hús
um margt lík. ■