Helgarpósturinn - 06.04.1995, Blaðsíða 16

FIMMTUD7rGLJFr6~A'PRIL~Y9'951
16
JÓHANNI „Éger
ómenntaöur kvik-
myndagerðarmaður
og málari en ég tel
mig ekki vera neinn
listamann þannig.
Ég held að kokkar á
veitingahúsum séu
meiri listamenn
heldur en kvik-
myndagerðarmenn
og myndlistar-
menn."
HRAFN: „Það
mundi kitla upplif-
unina meira að
finna skítalykt og
pizzulykt í bland í
stað þess að sjá
mynd af manni
borða pizzu á kló-
settinu. Sterkasta
skynfærið er lyktar-
skynið. Alla ævina
ertu að leita aftur
að geirvörtu móður
þinnar, sem er sú
lykt sem stýrði þér í
upphafi."
Jóhann: „Ég
verð ástfanginn af
einhverri konu
nokkurn veginn á
hverjum degi. En
það borgar sig ekki
að hafa of mikið
samneyti við þær
því þá getur maður
ekki orðið ástfang-
inn upp á nýtt á
hverjum degi."
„...einu sinni keypti
Júlli af mér atkvæð-
ið mitt á fylleríi fyrir
tvö glös á barnum.
Síðan kom Jakob
Magnússon og bauð
8 glös í atkvæðið
mitt fyrir annan
flokk, en ég var
bara búinn að selja
Júlla það fyrir tvö."
„Hver dáð sem maðurinn drýgir er
drauamir um meira dooo"
ÓLÉTTA SKRIFTAN
MYIUDIIVI OG
ADRAR MYIUDIR
Hrafn: Eitt sem mér finnst at-
hyglisvert við þessa mynd eru
viðbrögð stráksins þegar stelp-
urnar fimm eru allar orðnar
óléttar. Hann fer á sjóinn. Þetta
er alveg séríslenskt attitúd sem
þú býrð til þarna, þú stillir
þessu svona upp: Þegar menn
eru búnir að gera konur óléttar
fara þeir bara á sjóinn til að eiga
fyrir meðlaginu...
Jóhann: Jájá. Ekki gera þeir kvik-
myndir fyrir meðlaginu.
Hrafn: En hvernig fannst þér
myndin?
Jóhann: Mér finnst hún mjög
góð, ég er ánægður með hana.
Hrafn: Ertu sáttur við tæknihlið-
ina?
Jóhann: Nei, ekki fyllilega, en
mér finnst gallarnir gera hana
skemmtilega hráa.
Hrafn: Hvaða íslensku myndir
finnst þér vondar?
Jóhann: Til dæmis Löggulíf eftir
Þráin Bertelsson. Og svo Hvíti
víkingurinn, en það vegur
kannski upp á móti að mér
finnst Hrafninn flýgur ein besta
myndin sem gerð hefur verið.
AÐ FÁ ÚR HONUM
Jóhann: Alltaf þegar maður hefur
lokið einu verki, þá er ástríðan
slokknuð -
Hrafn: Þá er maður búinn að fá
það?
Jóhann: Já.
Hrafn: Þetta lýsir alveg fólkinu í
þinni mynd, það gerir það ekki
til þess að njóta þess heldur til
þess að fá úr honum. Þetta eru
einhvers konar neytendur, sem
njóta samt aldrei þess sem þeir
neyta. Það er einmitt þetta at-
titúd sem er intressant við
myndina, það er græðgisleg
neysla í gangi sem gefur enga
gleði, enga fullnægingu, ekkert
annað en að fylla magann eða fá
úr honum og punktur basta. Var
það tilgangurinn?
Jóhann: Það var aðalatriðið og
ég var ekki að lýsa þessum ka-
rakter heldur því sem hann
gerði og hvernig hann bregst við
aðstæðum. Ég sagði ekkert frá
konunum, bara frá því hvernig
hann brást við og hvað hann
gerði, annað skipti ekki máli.
LISTIIU OG LYKTIIU
Jóhann: Ég er ómenntaður kvik-
myndagerðarmaður og málari
en ég tel mig ekki vera neinn
listamann þannig. Ég held að
kokkar á veitingahúsum séu
meiri listamenn heldur en kvik-
myndagerðarmenn og myndlist-
armenn.
Hrafn: Þeir eru að fást við lífrænt
efni á stundu sannleikans. Það
er kannski þess vegna sem mér
finnst ég upplifa mín stóru
augnablik þegar ég er að kokka,
hvort sem ég kokka saman
mynd eða mat. Ég hef ógurlega
gaman af því og líka af því að
fylgjast með góðum kokki í ak-
sjón.
Jóhann: Hérna áður fyrr þegar ég
var að mála, þá var ég náttúr-
lega oft á tíðum svangur og þá
fór ég á eitthvert veitingahús og
inní eldhús og fékk mér eitthvað
að borða.
Hrafn: Hvernig komstu inn í eld-
hús?
Jóhann: Ég þekkti marga kokka.
Ég fylgdist með þeim og þeir
lögðu mjög mikið uppúr þessu,
líka að hafa lit á diskunum, þeir
unnu mikið með liti og þetta
voru einfaldlega listamenn.
Hrafn: Það er eitt sem matar-
gerðarlistin hefur umfram kvik-
myndirnar og það er lyktin. Hún
er svo mikill forleikur í góðri
matargerðarlist. Lyktin kemur
upp á meðan verið er að búa til
matinn og þetta er svona eins og
gott ástarævintýri, með þessum
eilífa aðdraganda. Það er svo
skrýtið með bíómyndirnar að þó
að þú kvikmyndir öskuhauga þá
virka þeir fallegir í allri sinni lita-
dýrð, því það vantar lyktina.
Jóhann: Fólk getur samt ímynd-
að sér mikið ef það sér eitthvað
í kvikmynd. Ég tók til dæmis eft-
ir viðbrögðum þegar hann var
að borða pizzu á klósettinu. Þá
fussuðu margir og sveiuðu.
Hrafn: Er þetta sótt í eigin
reynslu? Gerirðu mikið af því að
borða pizzu á klósettinu?
Jóhann: Nei-
Hrafn: Ertu orðinn svo siðfágað-
ur að þú vilt ekki viðurkenna að
þetta er sótt í eigin reynslu?
Jóhann: Ég held ég hafi nú ein-
hvern tímann borðað á klósett-
inu en það hafi aldrei verið
pizza. Én það sem ég er að segja
er að ef þú sérð mynd af mat á
tjaldinu eða í málverki þá kitlar
það bragðlaukana.
Hrafn: Ekki mig. Það mundi kitla
upplifunina meira að finna skíta-
lykt og pizzulykt í bland í stað
þess að sjá mynd af manni
borða pizzu á klósettinu. Sterk-
asta slómfærið er lyktarskynið.
Alla ævina ertu að leita aftur að
geirvörtu móður þinnar, sem er
sú lykt sem stýrði þér í upphafi.
Þú ert að leita að hundrað geir-
vörtum á hundrað konum en þú
finnur hana aldrei aftur. Þess
vegna er maðurinn svona eirðar-
laus í eðli sínu, hann er alltaf að
leita að þessari geirvörtu sem
hann saug þegar hann fæddist.
Þetta er hið blinda auga kvik-
myndarinnar, að hún skuli vera
lyktarlaus.
ÁSTIIU OG
RAFMAGIUIÐ
Hrafn: Ég hugsa að ég gæti gert
heila kvikmynd vegna konu, ef
ég væri ástfanginn af henni. Að-
eins þess vegna.
Jóhann: Já, en þú verður að at-
huga það að lífið er bara raf-
magn og ást er bara að greiða
gamlar skuldir, rafmagnsreikn-
inga.
Hrafn: En þegar rafmagnið er bú-
ið úr geyminum?
Jóhann: Rafmagnið er alltaf til
staðar, þú ferðast bara um í
líkömum. Ef þú trúir á líf, þá trú-
ir þú á rafmagnið -
Hrafn: Ég trúi bara á dauðann.
Hann er það eina sem ég get trú-
að á, allt annað er fiction. Dauð-
inn er það eina sem þú getur
verið algjörlega viss um að bíð-
ur þín eftir að þú fæðist.
Jóhann: En ég mundi semsagt
ekki gera kvikmynd til þess að
greiða einhverja rafmagnsreikn-
inga.
Hrafn: Til hvers ertu þá að gera
þær?
Jóhann: Það varð ein í tökuliðinu
ólétt á meðan við vorum að taka
upp, ein skriftan -
Hrafn: Eftir þig?
Jóhann: Nei, það held ég ekki.
Hrafn: En þú ert ekki viss?
Jóhann: Nei.
Hrafn: Þannig að yrkisefninu hef-
ur slegið út í vinnuna?
Jóhann: Já, það tóku þetta marg-
ir svolítið alvarlega.
Fyrir nokkrum árum hitti
Jóhann Sigmarsson Hrafn
Gunnlaugsson á Sólon og
trúði honum fyrir því að
hann vantaði mann til að
leikstýra kvikmynd sem
hann hefði skrifað hand-
rit að. Hrafn sagði honum
að hætta að leita og fara
að gera helvítis myndina
og hann mundi kaupa
sýningarréttinn fyrir Sjón-
varpið af honum. Jóhann
tók hann á orðinu og
mætti með handritið upp
á Sjónvarp nokkrum dög-
um síðar. Hrafn ákvað að
Jóhann hefði þá ástríðu
sem þyrfti til að klára
dæmið og stóð við sinn
hluta. Síðasta föstudag
frumsýndi Jóhann svo
mynd sína, Eina stóra
fjölskyldu, og á mánu-
daginn settust þeir félag-
ar niður á Kaffi Reykjavík
og sötruðu bjór og
ræddu um lífið
og tilveruna.
Hrafn: Hefur komið í ljós eftir
hvern hún er ólétt?
Jóhann: Nei - eða ég veit það
ekki.
Hrafn: En þú liggur undir grun?
Jóhann: Ja, Júlli segir það en ég
held að það hafi bara verið Júlli.
KOMUR, KVFIM-
REMBA OG AST
Hrafn: Hvað finnst þér um kon-
ur?
Jóhann: Ég hef bara akkúrat enga
reynslu af konum.
Hrafn: En af drengjum?
Jóhann: Ekki heldur. Konur eru
bara eins og menn. Sumir líta
þannig á að karlar séu konum
eitthvað æðri en ég tek konum
bara eins og hverjum öðrum ein-
staklingi og það er alveg sama
hvers kyns sá einstaklingur er.
Hrafn: Hvað er það sem hrífur
þig við konur?
Jóhann: Af sumum konum verður
maður auðvitað ástfanginn -
Hrafn: Af hverju?
Jóhann: Maður er bara að borga
gamla rafmagnsreikninga -
Hrafn: Það er einhver flótti í
þessu svari, þú ert ekkert að
borga gamla reikninga þegar þú
verður hrifinn af konu.
Jóhann: Nei, en maður verður
hrifinn af einhverjum á hverjum
einasta degi. Maður hefur alltaf
ástina, í hvaða formi sem hún
birtist og hvort sem hún beinist
að konu eða karli eða kvikmynd
eða hundi eða hverju. Og ég
verð ástfanginn af einhverri
konu nokkurn veginn á hverjum
degi. En það borgar sig ekki að
hafa of mikið samneyti við þær
því þá getur maður ekki orðið
ástfanginn upp á nýtt á hverjum
degi.
Hrafn: Þú heldur að nándin og
snertingin eyðileggi þetta allt?
Jóhann: Já, það getur gert það.
Hrafn: Þá hættir andann að
gruna eitthvað meira, þegar allt
er afhjúpað?
Jóhann: Já, og þá lendir maður
líka í þeirri hættu að þessi sama
kona fari eitthvað annað — og
þá verður maður vonsvikinn.
Maður verður að halda elskunni
alltaf heitri. En hvað segir þú um
konur og ástina?
Hrafn: Konur eru það eina sem
fær jörðina til að snúast. Ég gef
dætrum mínum yfirleitt hluta-
bréf í Hlaðvarpanum í afmælis-
og jólagjafir, vegna þess að ég
trúi því að heimurinn verði betri
ef konur fá að ráða meiru. Vand-
inn er bara sá að þær konur sem
hafa hópast á Kvennalistann eru
yfirleitt þessar leiðinlegu og geð-
vondu úr bekknum, eins og mað-
ur man eftir þeim úr skóla.
Jóhann: Það eru svona kven-
rembukellingar.
Hrafn: Einmitt.
Jóhann: Það er til tvenns konar
fólk, karlrembur og kvenrembur.
Hrafn: Móðurtilfinningin er sú
pólitíska tilfinning sem vantar í
tilveruna. Það væri allt í lagi með
heiminn ef honum væri stjórnað
af móðurást. Vandinn er sá að
þessar kvenrembukerlingar eins
og sjást á Kvennalistanum eru
uppþurrkaðar eins og skreið til
Nígeríu. Það besta úr eðli beggja
kynja hefur ekki nýst í pólitík-
inni, því það fólk sem þar er er
yfirleitt fólk fast í rembu, af
hvoru kyninu sem það er.
PÓLITÍKIIM
Jóhann: Ég horfi ekkert á sjón-
varp og ég skil ekkert i pólitík og
þótt ég eigi fullt af ungliðum fyrir
vini þá veit ég bara ekkert um
hana. Þess vegna er mér alveg
sama hvað ég kýs, og einu sinni
keypti Júlli af mér atkvæðið mitt
á fyllerii fyrir tvö glös á barnum.
Síðan kom Jakob Magnússon og
bauð 8 glös í atkvæðið mitt fyrir
annan flokk, en ég var bara bú-
inn að selja Júlla það fyrir tvö.
Hrafn: Þannig að þú hefur gert
þarna mistök í bisness?
Jóhann: Já.
Hrafn: En þér finnst að fólk eigi
að notfæra sér þennan lýðræðis-
lega möguleika, að selja atkvæði
sín?
Jóhann: Nei, ég er ekkert að segja
að fólk eigi að selja atkvæðisrétt
sinn svona yfirleitt. Ég er bara að
segja að ég veit ekki hvernig
þetta fólk hugsar. Þótt það séu
alltaf einhver kosningaloforð gef-
in, þá hef ég bara aldrei séð þau
verða að raunveruleika og þess
vegna skiptir það engu máli
hvað ég kýs.
Hrafn: Trúirðu á Þjóðvaka?
Jóhann: Nei, ég trúi ekkert frekar
á Þjóðvaka en Sjálfstæðisflokk-
inn eða Alþýðuflokkinn.
Hrafn: Hvað ætlarðu að kjósa
núna?
Jóhann: Það fer bara eftir því
hver býður best.
TRÚ OG
FYRIRGEFIMIIMG
Hrafn: Ertu trúaður, Jonni?
Jóhann: Ég er yfirleitt trúaður
þegar illa gengur. Ég ólst náttúr-
lega upp við það að kristnisögur
voru kenndar í skóla og ég lærði
þær. Ég hafði mjög gaman af
þeim.
Hrafn: Það er mikil aksjón í þeim.
Jóhann: Já. En ég get svo sem
ekki sagt að ég sé trúaður og ég
trúi ekki heldur á Satan. Ég er
hálfgerður anarkisti og almenni-
legur anarkisti trúir náttúrlega
ekkert á Satan eða antikrist eins
og þeir í Sex Pistols vildu meina.
Það er auðvitað gott að hafa trú,
og ef þetta er til allt saman, eins
og sumir vilja meina, þá vonar
maður bara að þetta með fyrir-
gefninguna stemmi.
DRAUMURIIMIM
UM DODOID
Jóhann: Til hvers skrifar þú?
Hrafn: Til þess að losna við man-
íurnar sem æða um í hausnum á
mér. Ef ég skrifaði ekki þá yrði
ég til enn meiri vandræða en ég
er nú þegar.
Jóhann: Eftir frumsýninguna á
Veggfóðri spurðir þú mig nefni-
lega til hvers ég skrifaði, þess
vegna spurði ég nú.
Hrafn: Hverju svaraðir þú þá?
Jóhann: Það stóð á svari þá.
Hrafn: En hefurðu hugsað útí það
síðan?
Jóhann: Nei, í rauninni ekki. En til
hvers gerir maður þetta svo-
sem?
Hrafn: Gerirðu þetta til þess að
ganga í augun á stelpunum?
Jóhann: Já, ætli ég búist ekki
sterklega við því að ég skrifi til
þess.
Hrafn: Þarna er nú kominn einn
stórbrotinn tilgangur í sjálfu sér,
öll lífkeðjan farin í gang. Þú skrif-
ar semsagt til að ganga í augun á
stelpunum í von um meira dodo?
Jóhann: Já, það má segja það.
Hrafn: Og hefur það virkað?
Jóhann: Alveg þrælvirkað.
Hrafn: Þú átt við að innst inni
hafi skáldið hugsað; „Hver dáð
sem maðurinn drýgir er draum-
ur um meira dodo“?
Jóhann: Akkúrat.