Helgarpósturinn - 30.11.1995, Blaðsíða 17

FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1995

17
Spurningalistinn hér á eftir er einungis lagður fyrir stjórnendur fyrirtækja þannig að þeir sem ekki fylla þann hóp eru vinsamlegast beðnir að fletta áfram.
— Ertu stórgóður stjórnandi eða vonlaus vitleysingur? Geturðu haft hemil á undirmönnum þínum og sjálfum þér þegar stjórnunarvandræðin taka að
hrúgast ugp jafnört og rykið í loftræstikerfinu? Stjórnunarpróf Helgarpóstsins aðstoðar þig við að finna svarið...
Astarsambönd,
kostnaðarreikningar
7 f .. i ■ Aa ál fi _
1. Þú uppgötvar að tveir
starfsmenn þínir hafa stað-
ið í ástarsambandi undan-
farinn mánuð. Þetta er altal-
að meðal starfsfólksins í
kaffitímum í fyrirtœkinu.
Hvað gerirðu í málinu?
(a) Býður öðru þeirra eða
báðum uppá drykk í hádeginu
og útskýrir að svo framarlega
sem þau haldi einkalífi sínu út-
af fyrir sig, þá sé þetta svosem
í lagi þín vegna. En ef þessi
hegðan þeirra komi hinsvegar
niðrá vinnu þeirra neyðistu til
að grípa til örþrifaráða.
(b) Segir þeim báðum í einu
að þetta sé afskaplega ófagleg
hegðan og að þú munir ekki
undir nokkrum kringumstæð-
um Iíða slíkt á vinnustaðnum.
Ef þau slíti ástarsambandi sínu
ekki samstundis þá verði að
minnsta kosti annað þeirra
rekið frá fyrirtækinu.
(c) Leyfir ástarsambandinu
að líða hjá og afskrifar það
sem stundarfyrirbrigði —
einsog flestöll önnur róman-
tísk atvik á vinnustöðum. En
hefur að vísu auga með vanda-
málinu ef vera kynni að það
myndi magnast og verða risa-
stórt.
Færð þá hugmynd að
reyna sjálfur við konuna sem
stendur í ástarsambcmdinu og
hún sér strax að þú ert mun
fýsilegri kostur en undirmað-
urinn og slær til. Þannig slít-
urðu sambandi þeirra sjálf-
krafa og færð sjálfur ákveðna
viðbótarfullnægju útúr starf-
inu. Gott mál.
2. Þú veist það fyrir víst —
þarsem einn starfsmanna
þinna sagði þér það — að
einn undirmanna þinna hat-
ar þig útaf lífinu og baktal-
ar þig á svívirðilegan hátt
við öll hugsanleg tœkifœri. í
sannleika sagt er þér ekki
ýkja vel við hann persónu-
lega og vinna hans er auk-
þess langtþví frá framúr-
skarandi þótt ekki sé hún
beinlínis léleg. Hvað tek-
urðu til bragðs?
(a) Ákveður að reiðast ekki
heiftarlega heldur hefna þín
grimmilega. Þú gagnrýnir síð-
an störf hans við hvert einasta
mögulegt tækifæri og gerir líf
hans að samfelldri martröð
með illkvittnum athugasemd-
um við hitt starfsfólkið um
„þennan ómerkilega skíta-
karakter".
(b) Hlærð góðlátlega að
þessu, brosir til viðkomandi
starfsmanns hvenær sem er og
hrósar honum innilega en þó
fullkomlega óverðskuldað fyrir
öll hans lélegu störf. Eitt kvöld-
ið þegar þú hefur troðið eftir-
vinnu uppá þennan nýja
„uppáhaldsstarfsmann" þinn
ferðu síðan heim til hans og
flekar eiginkonu hans.
(c) Segir starfsmanninum að
þú hafir heyrt af ummælum
hans um þig þegar þú heyrir
ekki til, ef hann haldi þessum
rógburði áfram munirðu láta
eigendur fyrirtækisins vita og
þá verði hann fyrst kominn í
vondu málin.
(d) Bókaðu starfsmanninn í
viðtalstíma við þig á þeirri for-
sendu að þú ætlir að ræða við
hann um framvindu og framtíð
starfa hans hjá fyrirtækinu. í
miðju viðtali skaltu koma hon-
um á óvart og ýja að því að ef
til vill sé heppilegast að hann
og hassreykingar
taki að leita sér að nýrri at-
vinnu. Lýkur síðan spjalli ykkar
og horfir á eftir honum ganga
niðurbrotinn út.
3. Þú hefur verið önnum
kafinn undanfarnar vikur
við að taka viðtöl við umsœkj-
endur um stöðu sem losnar í
fyrirtœkinu um nœstu ára-
mót. Eftir mikla leit hefurðu
fundið nákvœmlega réttu
manneskjuna í starfið, en
þegar þú ferð að kanna með-
mœlin kemstu óvcent að því
að viðkomandi var rekinn frá
ákveðnu fyrirtœki fimm árum
fyrr sökum þess að hún varð
uppvís að því að reykja hass
í fyrirtœkisferð til Akureyrar.
Hvað aðhefstu í málinu?
(a) Reiðist gríðarlega þarsem
þú varst ekki látinn vita fyrir-
fram og hringir síðan í frænda
þinn í tollinum sem setur við-
komandi á svartan lista þannig
að framvegis verði alltaf gerð ít-
arleg dópleit á henni við komur
til landsins. Að sjálfsögðu ræð-
urðu ekki þennan aumingjans
hasshaus í vinnu.
(b) Hugleiðir þetta ekki einu
sinni og bandar því frá þér sem
glappaskoti í æsku. Viðkom-
andi var einnig fullkomlega
hreinskilin að öðru leyti í viðtal-
inu, þetta er eini bletturinn á
annars flekklausum ferli og þú
ræður hana á staðnum.
(c) Því miður treystirðu þér
ekki til að ráða viðkomandi í
vinnu vegna þess að hættan á
að hún verði gripin á nýjan leik
er of mikil.
(d) Gerir viðkomandi fullkom-
lega ljóst að hverskonar vímu-
efnaneysla verði að fara fram í
frítíma hennar og það megi eng-
an veginn bitna á vinnunni. Síð-
an spyrðu léttur í bragði hvort
það sé nokkur leið fyrir hana að
redda smágrasi fyrir þig ef útí
það færi, svona uppá áramóta-
teitið að gera. Hlærð brjálæðis-
lega við fátið sem kemur á hana
og ræður hana svo.
4. Einhver hefur verið að
fitla við kostnaðarreikning-
ana sína með því að bœta við
nokkrum upphceðum sem þú
veist að voru þar ekki fyrir
skemmstu; þará meðal eru
leigubílareikningar og inn-
kaup á tímaritum. Samtals
nemur upphceðin rúmlega
tvö þúsund krónum. Hver eru
viðbrögð þín?
(a) Tryllist gjörsamlega og
segir viðkomandi að það sé
brottrekstrarsök að leggja fram
falska kostnaðarreikninga. Læt-
ur hana þó vera í bili, en sérð að
þér í eftirmiðdegið og rekur
hana formálalaust.
(b) Hlærð að öllusaman, ferð
til viðkomandi og sýnir henni
grínaktuglega hvernig þú hefur
falsað kostnaðarreikninga þína
um langt árabil — og komist
upp með það á snilldarlegan
hátt. Kennir henni aðferðina og
saman farið þið á Hótel Sögu
um kvöldmatarleytið og endið
uppá herbergi á eftir. Allt á
kostnað fyrirtækisins.
(c) Kallar hana inná skrifstof-
una þína, tilkynnir um grun-
semdir þínar á hávaðalausan
hátt og biður hana lengstra
orða að reyna þetta ekki aftur
heldur gera nýja kostnaðar-
reikninga og gera það sannleik-
anum samkvæmt í þetta skipt-
ið.
(d) Skrifar undir kostnaðar-
reikningana hvað sem líður öll-
um fölsunum, því þetta eru jú
ekki þínir peningar heldur pen-
ingar eigenda fyrirtækisins og
þeir hafa örugglega efni á
þessu. Aukþess er þessi litla
upphæð ekkert til að gera veð-
ur útaf. Nákvæmlega ekkert.
hátt og skýrt fyrir framan alla:
Djöfull lyktarðu illa mannand-
skoti! Þrífurðu þig bara einu
sinni á ári núorðið? Ég get bara
ekki liðið það að hafa svona
ófögnuð í vinnu hjá jafnvirðu-
legu fyrirtæki. Síðan slærðu
hann utanundir á ruddalegan
hátt (eftir að hafa vafið vasaklút
utanum höndina) og rekur á
staðnum. Segir svo að skilnaði:
Drullastu héðan út, mykjuhaug-
urinn þinn.
þínum á við alvarlegt hrein-
lœtisvandamál að stríða. Við-
komandi lyktar af líkams-
vessum sem allir nálœgt
finna og þarað auki er hann
gjarnan illa rakaður, and-
fúll, með frunsur og vot augu.
Aðrir starfsmenn fyrirtœkis-
ins hlceja einnig að honum
þegar hann sér ekki til og
þykjast láta líða yfir sig af
ógeði. Hvað í ósköpunum ger-
irðu í málinu?
(a) Segir viðkomandi í ein-
rúmi að því miður þurfi hann að
hreinsa aðeins til hjá sjálfum
sér og bendir honum kurteis-
lega á vandamálið. Sennilega
verður hann ákaflega móðgað-
ur og aumur við athugasemd-
irnar, en þetta er það eina rétta
í stöðunni og hann á að sjá það.
(b) Segir ekki múkk. Þér kem-
ur þetta einfaldlega ekki hætis-
hót við og það væri mjög vand-
ræðalegt fyrir alla sem til
þekkja ef þú færir að gera stór-
mál úr svona einkavandræðum.
Hlærð í staðinn vandræðalega
þegar minnst er á málið og
bendir á að kannski hafi við-
komandi ofnæmi fyrir sápu.
(c) Króar einn vina viðkom-
andi starfsmanns af útí horni,
útskýrir vandræði þín og biður
hann að gera eitthvað í málinu
áðuren allt fari í óefni. Prísar
þig síðan sælan fyrir að hafa
sloppið svona vel og hlærð í
laumi að væntanlegum óförum
vinar viðkomandi starfsmanns.
(d) Gengur beint upp að við-
komandi í mötuneytinu og segir
við fyrirtœkið og það bókstaf-
lega úðast á þig kynþokkinn
þegar hún er í návist þinni.
Greinilegt er á fyrstu dögun-
um að viðkomandi vildi fátt
fremur en að hoppa uppí ból
með þér — „vinna frameftir“
— hvencer sem þú gcefir
merki ogdýrkarþigá skamm-
arlausan hátt. Konan er
greind, mjög skemmtileg, vel-
menntuð og virðist einkar
Stigagjöf
Teldu saman stigin og berðu
þau síðan saman við töfluna hér
að neðan til að sjá hvort þú ert
fæddur stórgóður stjórnandi eða
vonlaus vitleysingur sem ætti að
einbeita sér að öðrum sviðum.
(1.) a 5; b 3; c 1; d 0
(2.) a 2; b 0; c 2; d 4
(3.) a 0; b 3; c 3; d 5
(4.) a 3; b 0; c 5; d 0
(5.) a 5; b 1; c 2; d 0
(6.) a 5; b 2; c 0; d 0
(7.) aO; b 3; c 5; d 3
(8.) a 1; b 0; c 3; d 5
35-40 stig
Þú gerir gott betur en að leysa
öll þau vandamál sem upp kunna
að koma á vinnustað þínum því þú
gjörsamlega ræðst með offorsi á
þau og tæklar samstundis. Verð-
launin eru vitaskuld vinnustaður
sem gengur einsog svissneskt úr-
verk og starfsfólk þitt virðir þig
sjálfsagt takmarkalaust fyrir hrein-
skilni þína, strangan aga og yfir-
mannslegt fas. En hafðu í huga að
starfsfólkið er jafnframt dauð-
hrætt við þig og óttast enga mann-
eskju meira. Þú getur svosem ailt-
af litið á björtu hliðina: Fólk hneig-
heppileg til ástarsambands.
Hvaða ráða grípurðu til?
(a) Verst öllum „viðreynslu-
sóknum" viðkomandi af miklu
listfengi og reynir að fara ekki
hjá þér eða roðna í hamagang-
inum. Ræðir við starfsmanninn
svo lítið ber á ef ekkert annað
dugar. Vitaskuld væri það frá-
bært meðan á því stæði, en fátt
er jú heimskulegra en að standa
í ástarsambandi við einn starfs-
manna sinna.
(b) Á laun skipuleggurðu
ástafund ykkar en lætur við-
komandi sverja við Biblíuna að
segja ekki nokkurri lifandi sálu
frá sambandinu.
(c) Brjálast af frygð, mætir
hverju daðri starfsmannsins af
fullri hörku og svarar í sömu
mynt. Eftir nokkurra mánaða
samband sérðu að engin fram-
tíð er í hjónabandi þínu, krakk-
arnir hvort sem er farnir að
heiman og þú hefur ekkert
betra að gera við líf þitt en að
skilja og taka saman við starfs-
manninn.
(d) Býður viðkomandi starfs-
manni á barinn eftir að vinnu
lýkur og eftir að þið hafið búsað
ykkur dauðadrukkin hefurðu
æsileg kynmök við hana á skrif-
stofunni. Morguninn eftir get-
urðu alltaf sagt að þetta hafi
verið mistök og beðið starfs-
manninn afsökunar. Sorrý,
beib, ég og þú... við eigum enga
framtíð saman. Enga. Get lost.
Eða deitað hana um ókomna ei-
lífð.
7. Þú uppgötvar á mánu-
dagsmorgni að um helgina
var haldið tryllt starfs-
mannapartí sem allir eru í
óðaönn að tala um. Eftir því
sem líður á morguninn
kemstu að því að þú varst
eina manneskjan í fyrirtœk-
inu sem ekki var boðin og
misstir þarmeð af fjöri árs-
ins. Hvað gerirðu?
(a) Borgar eftirminnilega fyrir
þig með því að veita fimm til tíu
leiðinlegustu og óvinsælustu
starfsmönnum fyrirtækisins ríf-
lega launahækkun umfram aðra
— og gullúr og sólarlandaferð á
næstu árshátíð fyrir framúr-
skarandi störf í þágu lands og
þjóðar. Pínir svo aðra starfs-
menn til að hrópa ferfalt húrra
fyrir „langsamlega bestu starfs-
mönnum fyrirtækisins".
(b) Ferð í mikið uppnám og
ákveður að vera vinalegri við
starfsfólkið framvegis. Kannski
veita þeim jólabónus í þokka-
bót. Tekur gjörvallt líf þitt til
endurskoðunar.
(c) Þetta angrar þig ekki hið
minnsta þarsem þér hefði aldr-
ei dottið í hug að fara og blanda
ir sig á götu þegar það sér þig og
ræflarnir pestera þig ekki á barn-
um.
20-34 stig
Þessi stigagjöf er senniiega
besta stigagjöfin fyrir þig sem
stjórnanda og hvaða manneskja
sem er myndi gefa hægri höndina
til að vinna hjá þér. Þú rekur fyrir-
tækið með þá gullvægu reglu í
öndvegi að almenn og heilbrigð
skynsemi — ásamt góðum
skammti af víðsýni og réttlæti —
er besta ráðið til að fá fólk til að
vinna störf sín afbragðsvel. Þú hik-
ar aldrei við að taka glímur við erf-
ið viðfangsefni og veist að mann-
eskjuleg stjórnun er það eina sem
dugir. Undirmenn þínir vita hver
ræður, en þeir vita líka að þú ert
ávallt tilbúinn að hlusta á nýjar
hugmyndir og taka tiliit til skoð-
ana annarra.
10-19 stig
Þú værir sjálfsagt ágætur knatt-
spyrnuþjálfari að því leytinu til, að
þú hefur ákveðna náttúrulega
hæfileika til að vinna með fólki
(hæfileika sem að vísu allir aðrir
fengu í vöggugjöO og ert nægilega
einbeittur stjórnandi til að gera
geði við þessa lágkúrulegu und-
irmenn. Skítt með aumingjana.
(d) Ert illa særður, en skilur
að staða þín innan fyrirtækisins
er slík að starfsfólkið lítur á þig
sem „einn af hinum“. Gleymir
síðan „óvart“ að senda veislu-
haldaranum jólakort og hækka
við hann launin um næstu mán-
aðamót einsog skilningur ríkti
um. Bara svona rétt til að láta
viðkomandi vita af því hvað
hann kemst uppmeð í framtíð-
inni. Skilur svo atvikið eftir graf-
ið í fortíð.
8. Þú hefur alla tíð gert mik-
ið úrþví við starfsmenn fyrir-
tcekisins að mceta til vinnu á
réttum tíma og haldið sér-
staka fundi um málið. Eftir
sérstaklega slcema viku til-
kynnir þú á föstudegi að
ncesti starfsmaður sem komi
of seint til vinnu muni sceta
harðri meðferð og jafnvel
verða rekinn efillt er í efni. A
mánudagsmorgni skríðurðu
á fcetur undir hádegi eftir að
hafa sofið hrikalega yfir þig
vegna helgarþreytunnar.
Jceja, Ijúflingur, hvað mynd-
irðu gera í þessu tilfelli?
(a) Hringir umsvifalaust í
einkaritarann og biður hann að
tilkynna öllum með grafar-
röddu í hádeginu að því miður
komist þú ekki til vinnu fyrren í
fyrsta lagi á miðvikudag vegna
heiftarlegrar salmónellu-
matareitrunar sem þú fékkst af
því að borða sviðahausa.
(b) Kemur til vinnu um miðj-
an dag og tilkynnir glaðhlakka-
lega að loksins hafi yngsti strák-
urinn þinn fengið á baukinn
þegar hann hlaut gat á hausinn
eftir að hafa klifrað í trjám. Og
þú hafir verið allan daginn með
honum á spítalanum. Skammar
síðan miskunnarlaust þá tvo
starfsmenn sem þú sérð á mæt-
ingartölvunni að hafa mætt
fimm mínútum of seint um
morguninn.
(c) Mætir á svæðið ánþess að
hika og horfir djarfmannlega
framaní starfsfólkið. Sá fyrsti
sem tjáir sig um málið fær al-
deilis fyrir ferðina og missir af
mánaðaruppbótinni. Þú ert nú
einu sinni yfirmaðurinn og þarft
fráleitt að lúta sömu reglum og
undirmenn þínir. Þú ERT yfir-
maðurinn. Ekki þeir.
(d) Hringir á undan þér og til-
kynnir örlitla seinkun þarsem
þú hafir sofið yfir þig. Kemur
svo til vinnu, gnístir tönnum,
brosir skelfilega útí annað og
tekur út sömu háðsútreið og
aðrir hefðu fengið frá þér. Það
verður jú einu sinni full sann-
girni að ríkja. -.ta.
þér grein fyrir annmörkum þínum.
Með mikilli vinnu og stanslausri
yfirlegu og pælingum gætirðu
þannig ef til vill orðið ágætur
stjórnandi með tímanum. En lykil-
orðin hér eru „ef til vill“, því þú
fékkst það lágt skor á stigagjöfinni
að ólíklegt er að þú verðir nokkru
sinni starfinu vaxinn — nema þá
að þú njótir takmarkalauss skiln-
ings eigendanna vegna skyldleika
við þá.
0-9 stíg
Þú ert algjörlega vonlaus stjórn-
andi. Manneskja með svona
hörmulega lága stigagjöf gerði
best í þvi að vera einyrki til ævi-
loka og aldrei nokkurntímann taka
á sig ábyrgð. Þetta er nokkuð sem
þú verður að horfast í augu við og
hætta að láta þig dreyma um að
vinna við stjórnunarstörf. Að þú
skulir hafa tekið þetta próf er
hrein móðgun við þá sem hafa
metnað til að verða góðir stjórn-
endur. Kannski væri heppilegast
fyrir þig að fara beinustu leið á at-
vinnuleysisbætur og finna ein-
hvern til að sjá um alla daglega
hluti. En kannski ertu bara brand-
arakall og meinar ekkert með
þessu.