Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1941, Blaðsíða 22

446
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Skipstapirm frá Æðey 1864
Eftir handriti Ólafs Davíðssonar, en
hann fylgdi frásögn Skarðstendinga-
sögu Gísla Konráðssonar.
Tvö brúðkaupskvæði eru til
eftir hann, og svo má heita
upp talið, og erfiljóð eftir konu
Hannesar Þorsteinssonar rit-
stjóra Þjóðólfs. Þau voru altaf
miklir vinir.
MYNDIR
Við fórum síðan að tala um
hvaða myndir væru bestar til
af Einari. Tók frúin mynd eina
ofan af vegg og sýndi mjer, um
leið og hún sagði:
— Þessi mynd er afskap-
lega lík honum, eins og hann
var, meðan hann hafði fulla
heilsu. Jeg vil helst muna eftir
honum svona. En myndin, sem
hann hafði mestar mætur á var
þessi, sem er prentuð fyrir
framan aðra útgáfuna af „Sög-
um og kvæðum“. Svona leit
hann út, begar hann var stúdent
í Höfn. Jeg þekti hann aldrei
svona.
Frúin fletíir ljóðabókunum,
og segir, eins og við sjálfa sig:
En hvað lífið getur verið ein-
kennilegt. Jeg var að lesa í bók-
unum hans í gærkvöldi, og mjer
fanst öll þessi kvæði hafa orðið
til á svo undarlega skömmum
tíma. Og þó voru þau einmitt
mörg þeirra hvert fyrir sig,
lengi að verða til. En þegar alt
kemur saman getur það í huga
manns orðið stutt stund, þegar
litið er til baka.
Nú eru það Hafblik, er frú-
in hefir hönd á, og segir:
— Mjer þykir vænst um þessa
bók. Mjer finst bestu kvæðin
hans vera hjer.
Finst yður ekki síðasta er-
indið í Stefjahreim hefði mátt
vera á legsteininum hans:
Mitt verk er, þá jeg fell og fer
eitt fræ, mitt land, í dupt þitt grafið,
mín söngvabrot, sem býð jeg þjer,
eitt blað í ljóðasveig þinn vafið.
En innsta hræring hugar míns,
hún hverfa ‘skal til upphafs síns,
sem báran — endurheimt í hafið.
Enginn getur sagt, segir frú
Valgerður, að þetta sje torskil-
ið, alt látlaust, blátt áfram. Og
þannig var hann og þannig eru
kvæðin hans fyrir þá, sem kæra
sig um að kynnast þeim, hlusta
á hann. V. St.
Uum 1860 bjó Þorsteinn í
Æðey á ísafjarðardjúpi son-
ur séra Þorsteins Þórðarsonar í
Gufudal (f 1840) en faðir Davíðs
Schevings læknis í Barðastrand-
arsýslu, Pjeturs Thorsteinsson á
Bíldudal og Thorsteins útgerðar-
manns í Reykjavík.
Hann var hinn ötulasti mað-
ur, og fékkst ýmist við verzl-
un eða formennsku. Veturinn
1864 var hann formaður fyrir há-
karlaskipi, er hann átti sjálfur,
áttæring, og hafði jafnan átta
háseta. Lítið aflaði Þorsteinn
framan af vetrinum, og minna, en
venja var til.
6 desember var hægt veður
um morguninn, og sendi Þor-
steinn eptir tveimur hásetum sín-
um vestur í ögursveit. Annar
þeirra var Ölafur Jóhannesson á
Blámýrum en hinn Árni Jónsson
að Strandseljum. Ólafur var tví-
tugur að aldri, þriggja álna hár
og þrekinn að því skapi, enda var
hann talinn einhver hinn hraust-
asti maður norður þar. ólafur
átti marga bræður, og hét sá Guð-
mundur, er elztur var. Þegar þeir
vöknuðu um morguninn, spurðu
þeir systur sína, er út hafði far-
ið, hvemig veðrið væri, en hún
sagði, að veður væri gott. „Þá
mun Þorsteinn vilja fara í legu í
dag“, mælti Ólafur, „og vildi eg
gefa mikið til þess, að eg væri
ekki ráðinn hjá honum, því að
mér segir þungt hugur um ferð
þessa“. Enn hafði Ólafur orð á
því, að hann vildi geta fengið
mann til þess að fara í leguna fyr-
ir sig. Guðmundur sagði, að Ólaf-
ur skyldi koma á haldfæri með
sér um daginn, og mundu sendi-
menn Þorsteins þá ekki geta leit-
að þá uppi, og mundi honum veita
hægt að fá annan mann í stað-
inn fyrir sig. Ólafi þótti þetta
þjóðráð, og bjuggust þeir bræður
af stað, og héldu til sjávar, en
þegar þar var komið, og þeir ætl-
uðu að fara að setja fram bát-
inn, sagði Ólafur :„Ómannlegt er
það fyrir mig að fara ekki, ef
þeir koma eða hafa ekki fengið
mann fyrir mig, og ætla eg að
ganga út í ögur og fá þar mann-
inn, en sjálfur fer eg nauðugur,
ef eg fer“. Að svo mæltu skildu
þeir bræður, og reri Guðmundur
til fiskjar, en Ólafur gekk til ög-
urs, og voru sendimenn Þorsteins
þá komnir þangað. Ólafur fór nú
rneð þeim að Strandséljum til þess
að sækja Árna, en þegar hann
var að láta nesti neðst í skrínu
sína, tók hann peningabuddu úr
öðru íláti, lét hana í skrínuna, og
mælti: „Þetta skil eg ekki eptir,
því að eg mun ekki koma aptur í
þennan bæ“. Þetta heyrði ólafur
og svo piltur einn í Strandselj-
um.
Þegar þeir komu til Æðeyjar,
voru þar allir önnum kafnir að
búa sig út í leguna. Gísli Jónsson,
vinnumaður Þorsteins, átti að
vera fyrir nýjum sexæringi, er
Þorsteinn átti, og smíðaður hafði
verið um sumarið, og skyldi hann
líka leggja í hákarlalegu, enda
voru komnir nógir hásetar til
beggja skipanna, en flestir vildu
vera með Þorsteini, því að þeir
sögðu, að Þorsteinn væri reynd-
ur formaður og áttæringurinn
væri alreyndur, en nýja skipið
væri lítt reynt.
Þeir Þorsteinn og Gísli lögðu nú
frá Æðey að áliðnum degi, og
hafði Þorsteinn átta háseta, eins
og vant var. Þeir Ólafur og Árni
Jónsson voru báðir á hjá honum.
Þeir sigldu hægan byr út með
ströndinni, og sigldu svo út Djúp-
ið. Gísli var nokkuð á undan, og
sigldi hann, þar til hann var kom-
inn þangað, er Sund heita, en þau
eru mjög langt undan landi. Þar
feldi Gísli, og rendi þar stjóra.
Skömmu seinna sigldi áttæring-
urinn fram hjá bátnum og kall-
aði einhver af honum, hvort Gísli