Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1944, Blaðsíða 23

LESP.ÖK MORGUNETjAÐSTNS
„Hún amma mín
það sagði
mjer"
Heimsókn til Halldórs
Kiljan Laxness
NR 28 VTT> VESTURGÖTU erhátt
steinhíÍ8, sem gnæfir yfir næsta um-
hverfi. Þar eiga tveir rithöfundar
héinia. A neöstu hæðinni er versl-
að með allskonar nauðsynjar. Þar
fyrir ofan koma rithöfundarnir.
Uið næsta við búðina er Sigurgeir
Einarsson. En fyrir ofan hann er
Halldór Kiljan.
Þú skalt hringja á efri bjölluna,
sagði hann við mig, þegar jeg
kvaðst ætla að heimsækja hann.
Svo stóð jeg þar um kvöld í roki
og rigningu, vissi ekki uin hvaða
dyr var að ræða, sá engin dyra-
bjöllutyppi í myrkrinu. En gamalli
hugmvnd skaut upp í vitundinni.
Jeg ætlaði að fá einkaleyfi á því að
setja sjálflýsandi efni í dyrabjöllu-
typpi, svo þau sæust í myrkrinu,
og verða ríkur. Það var löngu áður,
on mönnum almennt datt í hxig hjer
á landi að vei-ða ríkir.
1 sömu svifunx kemur Sigurgeir
þar aðvífandi, húseigandinn, geng-
ur að sínum dyrum og opnar, býð-
ur mjer inn.
— Jeg er á leið að hitta TTall-
dór Kiljan, segi jeg.
— So, segir Sigurgeir.
— En segðu mjer annars, heldur
hann áfram. Hverjir eru þeir, sem,
eru í þeirri nefnd, sem á að hafa
eftirlit með verðlagi gistihúsa ?
Á nix að fara að verðleggja gisti-
hús, hixgsaði .jeg í einfeldni minni.
Ein nefndin enn. Og er xiti á þekjix.
-— Það veitir ekki af að ýta við
þeirri nefnd. Þetta er okixr og upp-
trekkirí.
— Nú, þxó meinar á matnixm?
— Já, auðvitað.
— Borðar þú á gistihxxsi?
— Já.
— Og matxxi’inn kostar?
— 350 krónxxr á mánuði.
— Það er mikið fje.
— Það er nokkxxð mikið fje, seg-
ir Sigxxrgeir. En einstöku máltíð-
irnar: 8 krónur og 75. Hvað seg-
irðu unx það. Og allur krafturinn
dreginn úr matnum. Gvendar-,
brunnavatn, sem kostar þó ekki
nema þetta, sem borgað er í vatns-
skatt. Nefndin þyrfti að senda
spæjara á gistihúsin til að borða
þar við og við og fá að vita hvað
fólkið borgar.
— Já, leynilögreglu, segi jeg.
En heldur þú ekki, að Kiljan sje
heinxa ?
— Það veit jeg ekkei’t, segir Sig-
xxrgeir og lokar útidyrunum með
lykli að innanverðix og segir svo.
En ef þú þyrftir að komast út aft-
ur ? ....
—Þá hefi jeg þig í bakhöndinni.
Og þannig komst jeg inn í hús
535
Guðný Klængsdóttir.
„Mjer finst þessi gamla kona
hafa komið einhverja óraleið aft-
an úr öldum, gegnum allar lífs-
hættur þjóðarinnar, þar sem svo
margir fórust, eld og ís, kúgun og
liungursneyðir, til þess að vera
hjá mjer og styrkja mig með
sinni kyrlátu nærveru og óbil-
andi jafnvægi, miðla mjer af
sinni dýrkeyptu þekkingu,
reynslu aldanna“.
rithöfundanna við Vesturgötu. En
er jeg kom upp á pallskörina til
Kiljans, rak hann xxpp stór augu og
spurði hvei’nig jeg hefði komist
inn í helgidóminn.
Mig langaði til þess að segja, að
jeg hefði lásagras. Fyi’ir»mjer væru
allar dyr opnar. En jeg gerði það
ekki, vegna þess, að jeg er sann-
oi’ður maður. Og sagði því alveg
eins og var, að húsbóndinn sjálfur
hefði hleypt mjer inn.
★
ÖLDRUÐ KONA kemur inn með
kaffi og mjólk og allskonar kökur.
Á næsta börði voru margskonar
bækur. Einkum um búfræði og nú-
tímalistir.
Við drekkum nokkra bolla af
kaffi og mjólk og tölum um með-
ferð mjólkurpenings. ■ ■ - - ; - •
Og svo kom sagan.