Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1944, Blaðsíða 28

540
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
— Kaj Munk og barátta hans
skólamönnum, ekki prcstum, ekki
mciri hlutanum. — éngum af þessum
fyrr en hlutaðeigendur vöknuðu og,
minntust þess, hverju mannkynið í
raiui og veru cr að berjast fyrir.
Stríð geisa yfir jörðina, þau eru
smámunir cinir í augum postula
sannleikans. — En þau myndu ekki
geisa, cf aðeins eitt skilyrði væri
uppfyllt, — ekki ef sannleikurinn
rjeði.
Kaj Munk vissi þá staðreynd, að
með moldviðri lyga og mammons-
girnd er stríðunum af stað hrundið.
Ótíndir skálkar hrópa á rjettlæti
og segja, að fyrir það verði að
berjast og drepa, — til þess eins að
þeir græði meira fje. Menn hneygja
sig fyrir þeim, sem sparkar upp
hurðum friðsamrar þjóðar, svo orð
Kaj Miuik sjeu viðhöfð. Menn
hneigja sig, en krefjast ekki. Menn
sjá ekki, að hjer er um lífið að
tefla, þeir standa ekki á rjettinum.
Lygin hvíslar þeim ljúfum orðum
í eyra og vinnur á meðan sín eyð-
ingar störf, gcrir menn sljófa,
kyrkir sannleikann í greip sinni,
vegna þess að formælendur hans
skortir kjarkinn, eða hyggjast sjá,
að baráttan sje tilgangslaus.
Kaj Munk gengur upprjettur
framan að öllu, sem aðrir segja
við og segja jafuvel um: Ilvað kem-
ur mjer þctta viðEn baráttu.
mönnum sannleikans er ekkert ó-
viðkomandi. l’eir hlífa cngu. Þeir
vita sem cr, að baráttan milli sann-
leika og lygi í heiminum verður
aldrei útkljáð mcð samningum. Hún
verður ekki útkljáð nema með
eyðingu annarshvors aðilans. Og
þeir sem unna sannleikanum, sjá
enn von, einmitt vegna manna,- cinít
og Ka.j Munk og bans líka, manna,
sem hafa verið myrtir, vegna þess
aö þeir töluðu hiua forsmáðu rödd
sannleikans, manna, sem hefir verið
gert ómögulegt að vinna sjer brauð
vegna hins sama, mönnum, sem
hafa verið lokaðir inni í geðveikra-
hælum af sömu orsök. — Af þess-
arri upptalningu geta vinir sann-
leikans s.jeð, hvort enn má sín
meira í heiminum, hann eða lygin.
Af því geta þeir og sjeð, að það
er ekki víst að aðrir verði alltaf
til þess að falla fyrir þá, heldur
verði þeir sjálfir að draga lir slíðr-
um sitt ryðgaða sverð, og hætta
að tauta niður í bringuna um það,
að þessi barátta komi sjer ekki við.
★
Nl' ERU JÓL og við minnumsfc
fallinnar hetju. \’ið minnumst
manns, sem var prestur og datt ald-
rei í hug að þræða þann veg í ræð-
um sínum, að hann væri viss um að
hann talaði svo, að ckkert sóknar-
barna hans hneykslaðxst á máli
hans. Við minnumst manns, sem
var maður eins og við, manns sem
átti heimili, sem hann unni; konu
og börn, sem bann elskaði, og undi’
sjer best með, manns, sem var þrif-
inn brott frá þeim af morðingjum,
og skilinn eftir nár á förniun vegi,
aðeins vegna þess að hann þorði
að boða málstað þess barns, sem
vjer s.jálfir minnumst nú i kvöld,
að fæddist í heiminn, til þess að
ganga þyrnum stráða braut.
En það er svo erfitt að legg.ja á
sig fórnir. Mehn geta ritað fögur
orð um þá sem þorðu að gera það
cins og jeg geri lijer. Þó væri sig-
urinn undurljettur, ef aJbins nógu
margir, sem finna ástrjðu sannleik-
ans svella í blóði sínu, þyrðu að
standa sameinaðir til átaka. En
meðan einn og einn rís upp og fell-
ur, þótt hann hljóti aðdáun miljón-
anna, aðdáun, sem því miður aðeins
kemur fram i ovðum, sem oft eru
töluð vegna þess að fjöldym talar
svo, þá cr cnginn endir á vanmætti
sannleikans í heiminum. Meðan svo
standa sakir verða hcldur ckki
raunveruleg jól.
— — 1 Vedersö á Jótlandi cr
prestsetrið hljótt í kvöld á heilagri
jólanótt. Heimilisfaðirinn er horf-
inn og hann keraur ekki aftur, til
þcss að svipast um á hinni dýrð-
legu jörð föður síns, til þcss að
horfa í augu konu sinnar og barna.
Og þú lesari minn, sem lifir jólin í
samvistum við elskuð augu, sem
blika á móti þjer, sem finnur kær-
leiksyl elskaðra handa fara um þig,
minnstu hans, sem fjell, en þó fyrst
og fremst þess að þú mátt ekki
segja, að svona hljóti það að vcrða.
Ilugsaðu þjer hcldur að ef þú fylg-
ir málstað sannleikans í hverju sem
cr, að þú látir aldrei lvgina miklu,
sem heiminum ræður, gera þig að
þræli sínum, þá muni ekki þurfa
að færa slíkar fórnir, sem prests-
hcimilið í Vedersö hefir fært, þá
juuni að lokum renna upp yíir hina
þjáðu jörð vora jól, sem jól mega
kallast, — jól sannleikans.
Barátta og fórn Kaj Munk má
IDkkí verða unnin fyrir gig. —
Smælki
— Geturðu ekki tciknað skrípa-
jnynd af mjer?
— Það er hreinasti óþarfi.
— Hversvcgna?
— Líttu bara í spegil.
★
— Hversvegna ferðu ekki lieim?
— Konan min er reið við mig.
— Hversvegna cr hún reið við
þig?
— Vegna þes;. aö jeg kem ekki
beþa.