Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1944, Blaðsíða 26

538
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
list eða mynillist, engin „tradition“
með þjóðinni í þeim efnum. Skáld-
skapurinn einn blasti við, hin mikla
aflfjöður þjóðlífsins frá fornu fari.
★
l’ðl ÞAÐ LEYTI sem jeg var í
Iðnskólanum, skrifaði jeg langa
skáldsögu, sem hjet að mig minnir
„Afturelding“. Jeg hefi líklega ætl
að með henni að slá út sögu Torf-
hildar Hólm, sem hjet Elding og
var einhver sú mesta skáldsaga sem,
jeg þekti í þá daga.
Þegar jeg var horfinn frá hljóui.
listinni og gibsmyndunum. fór jeg
að lesa undir gagnfræðapróf. í það
fóru tveir vetur. Það var siður þá,
að stytta sjer leið í gagnfræða-
próf, með því áð lesa utan skóla á
tveini árum. Þá hitti jeg Tómas
Guðmundsson og fleiri góða menn.
Haustið 1918 settist jeg svo í 4.
bekk að afloknu gagufræðaprófi.
Jeg entist ekki til þess að vera þar
allan veturinn, fór áður en að prófi
kom. Var afskaplega áhugalaus við
námið. Altaf að hitgsa uni stór
skáldverk. Las skáldskap, lagði
stór plön.
— Uppáhaldsskáld þín þá?
— Yoru Björnson og Hamsun,
einkum þó Björnson. Hann var svo
mikill vinur æskunnar.
1 jólafríinu skrifaði jeg svo fyrstu
bókina, sem var gefin út. Barn
náttúrunnar, hjet sagan.
— Hver gaf hana út ?
<— Utgál'an mun hafa verið ein-
hverskonar .einkftfyrirtæki, en Ar-
inbjörn Sveinbjamarson annaðist
sölúna.
— llm hvað fjallar „Baru nátt-
úrunnar“?
— Það var, minnir mig, einhver
draumur um sveitastúlku og mann,
sem kom frá Ameríku. Hrœðileg
bók að jeg held. Hreinskrifaði hana
aldrei. Fvrsta uppkastið fór í
préntun. Má nærri geta hvernig
það hefir verið.
Áður en til prófsins kom, var
jeg koniinn til Daninerkur. Utþrá-
in ákaflega sterk. 1 þá daga öllu
öðru yfirsterkari.
★
I HÖFN hitti jeg kaupmann. sem
sagði mjer að fara að skrifa í blöð-
in og þjena peninga.
Mjer hafði aldrei dottið í
hug að skrifa á dönsku. Og Dan-
mórk var mjer ókunnug. Festi þar
aldrei yndi. En nijer datt eitt og
annað í hug, og jeg skrifaði smá-
sögur. Þter runnu ofuní Berlinginn.
Það skil jeg ekki þann dag í dag.
Þá var jeg 17 ára.
Kom svo heim næsta vor. lljelt
áfram að skrifa. Þorsteinn Gísla-
son var þá ritstjóri Morgunblaðs-
ins. Ilann keypti af mjer sögurnar
og birti þœr. Þær voru kallaðar
Nokkrar sögur. Jeg hef aldrei s.jeð
þær síðiin. Atti heldur ekki á góðu
von þegar jeg kom heim, og hafði
„Babn náttúrunnar“ á samvisk-
unni. B.jóst við, að fólk mvndi líta
á mig á götuhni og segja: „Þarna
er maðurinn, sem skrifaði vitlausu
bókina“.
Árið 1919 dó faðir minn úr
lungnabólgu. Móðir mín lijelt á-
frant búskaþ á Laxnesi. En þú get-
ur ímyndað þjer, hvað fólkið í sveit
inni sagði unt mig, sem hafði aldrei
nent að vinna, settur til menta. og
nenti því ekki heldur. nenti engu,
nema skrifa siigu])vogl, og toldi'
ckki einu sinni heima.
★
BRÁTT SIGLDI jeg aftur. Fór til
Þýskalands ogAusturríkis. Yaraltaf
að skrifa. Ein sagan hjet að mig
minnir .Heiman ek fór‘, eða eitthvað
svoleiðis.Það átti að verða stðr bók.
En jeg uppgafst við hana eftir
langa mæðu. Átti eftir nokkra kapí
tula. Fannst þá að öll samsetning
hennar væri vitlaus. Handritið er
tínt t'yrir löngu. Týndi svo mörgu
á ferðalögunum éða skildi eftir
handrit hjer og þar, til þess að
þau íþyngdu mjer ekki.
Einu sinni fór jeg til Ameéíku
á þessum ánun brugðust fjárafla-
vonir og fór til baka með sama.
skipinu. Jeg þóttist heppinn að ná
sama landi. l’ór frá Hamborg með
flutningaskipi. Á því var ofurlítið
Vesturfara-farrými. Þegar vestur
kohi átti jeg rjett fyrir fargjaldinu
til Hamborgar aftur.
Kr jeg kom til Danmerkur eftir
Ameríkuferðina. kyntist jeg Ball-
ins-f jölskyldunni. sem margír kann-
ast við. Ríkt fólk. Gott fólk. Gyð-
ingar. Þeir voru mjer mjög hjálp-
legir þegar jeg þúrfti á að halda.
Nú kom til orða að jeg kæmist
í ítalskt klaustur. Þessir kunningj-
ar mínir komn mjer í samband við
danska skáldið Johannes .lörgen-
sen. llann var þá sestur að í Ass-
isi á Ítalíu. Ekki varð úr að jeg
færi þangað suður eftir. En .Jörgen-
sen kom mjer í klaustrið Saint Mau-
riee de Clervaux í Luxémburg.
Þar var jeg í tvö ár. Þar lifði
jeg eins og blóm í eggi. Það var
indæll tími. Þegar jeg hafði dvalið
þar um skeið gerðist jeg kaþólskur.
— Frelsuð sál ?
— Já. A meðan það var. í Cler-
vaux klaustrinu voru yndislegir
meníi. Þar lærði jeg m. a. að tala
frönsku, og talsvert í latínu.
Kaþólski tíminn var mjer eins og
skemtiferð á vordegi. Sko, þarna
uppi á veggnum er mynd frá þeiin
tíma. .leg het' liana altaf hangandi
yfir rúminu mínu. Þessi maður í
hvítu skikk.junni er danski fræði-
maðurinn dr. Konrad Simonsen.
Hann kom til að taka kaþólskatrú.
Hann var skírður sama daginn sém
myndin var tekin. Hann ér þarna
í „hvítavoðum“. En jeg var skífn-
arvottur hans. Jeg var eini Norð-
urlandabúinn, sem þá átti þarna
hcima. Þessvegna hlotnaðist mjer
sá heiður. Sjerðu þarna gaiula
manniún næsl lengst til vinstri á
myndinm. ögleymanlegur maður.