Lesbók Morgunblaðsins - 25.10.1953, Síða 21

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
619
andi sýklum. Bárust stofnuninni í
fyrra 745 slíkar beiðnir. En það
hefir verið vandfarið með sýklana
og því ekki hægt að verða við
þessum beiðnum. Nú hefir þó verið
gerð uppgötvun, sem leysir þetta
mál. Með því að frysta sýklana og
geyma þá svo í loftlausu rúmi, er
hægt að halda þeim lifandi allt upp
undir tveggia ára tíma. Þeir rakna
við undir eins og þeir eru þýdd-
ir og fá næringu. Mun nú hefjast
útflutningur á sýklum frá Bret-
landi.
Innrauðu geislarnir.
Vísindamenn hjá Westinghouse
og General Electric Company hafa
komizt að raun um að innrauðir
geislar drepa allskonar gerla. Með
þeim er því hægt að sótthreinsa.
Og nú er farið að smíða litla
lampa, sem kasta innrauðu (og
ósýnilegu) ljósi og setja þá í kæli-
skápa til frekara öryggis um að
matur skemmist þar ekki. En þess-
ir geislar eru til margs annars nyt-
samlegir. Með aðstoð þeirra geta
læknar skorið úr því hvort ein-
hver ofvöxtur í mannlegum lík-
ama (æxli) sé byrjandi krabba-
mein. Með þeim er hægt að finna
galla í vefnaði, því að sá blettur,
sem er gallaður, verður sjálflýs-
andi ef innrauðum geislum er beint
á hann. Vísindamenn hjá Kodak
hafa einnig komizt að því, að með
þessum geislum er hægt að finna
hvar ólag er á ýmsum vélum. Með
því að bera fosfór á alla hluta vél-
arinnar og beina svo innrauðum
geislum á hana, þá kemur fram
sjálflýsandi blár litur á þeim hlut-
um vélarinnar, sem hafa hitað sig,
en ekki annars staðar.
Ráðið fyrir veðri.
Árið 1946 tókst amerískum vís-
indamanni, dr. Vincent Scháfer, að
láta snjóa úr léttu skýi. Nú hefir
hann og samstarfsmenn hans sýnt,
að hægt er að koma á stað snjó-
falli og rigningu á efnafræðislegan
hátt, og iafnvel að fá skv til að
mvndast bar sem engin ský voru
áður. Nú er það kunnugt að ský
mvndast iafnan um leið og loft
kólnar, því að altaf er nægur raki
í loftinu. En mörg ský eru gerð úr
svo litlum vatnsdronum. að beir
eru eins og döffg og hafa því ekki
nægan bunga til þess að falla til
jarðar. Með því að dreifa ísdufti
vfir þessi ský, safnast þessi daggar-
dropar á ískrvstallana og falla til
jarðar sem fjúk eða regn. Joð-
blandað silfurduft hefir sömu á-
hrif. Og þegar nú er sýnt að hægt
er að kæla loftið, svo að ský mynd-
ast og úr þessum skýum er hægt
að fá regn, þá er líklegt að í fram-
tíðinni verði hægt að koma í veg
fyrir að jörðin skrælni af of-
þurki.
Rafmagn flntt neðansjávar.
Það er nú orðið langt síðan að
menn komust upo á að leggja síma-
strengi neðansjávar. En fram að
þessu hefír það verið talið hæo-
ið að flvtia rafmagn um langa leið
eftir neðansiávarstrengium. Nú
hafa þó Svíar riðið á vaðið og hafa
lagt rafieiðslu neðansjávar frá
Svíbióð til Visbv á Gotlandi, en
það er um 100 km. leið. Síminn
sem rafmagníð fer eftir, er gerð-
ur úr kopar og á hann að þola
100.000 volt, en utan um hann er
einangrunarefni svo þykkt, að
strengurinn er 8 cm. í þvermál. Ef
þessi tilraun heopnast vel, þá
verður víðar farið að leggja raf-
leiðslur neðansjávar, og sennilega
kemur næsta rafleiðslan yfir
Ermarsund.
Ef þú ert að bíða eftir því, að taeki-
færið berist þér upp í hendurnar, þá
máttu bíða ævilangt.
Rússnesku skáidin
MÉR verður hugsað til Alexej Tolstoj,
sem fekk heiðursverðlaun Stalins, —
100.000 rúblur. Með því var undirstryk-
að eins rækilega og einveldið getur
undirstrykað hverjir skara fram úr.
Hann hefur meðal annars skrifað þetta:
„Mig langar til að góla, æpa, öskra
og grenja af hrifningu þegar ég hugsa
til þess að vér lifum á dögum hins al-
frægasta, hins eina, sanna, óviðjafnan-
lega Stalins! Sjá hér, hér er vor andi,
vort blóð, vort líf — taktu það, ó, þú
mikli Stalin".
Mér verður einnig hugsað til Kolst-
jev, sem talinn er fremsta ljóðskáld
Rússa. Með honum hrífst maður til
hátinda sovjet bókmenntanna, er mað-
ur les þetta heillandi smákvæði:
Þegar Budjenni brosir
leysir ísinn af Don,
þegar Budjenni brosir
laufa á tránum er von.
Þá Vorosjilov brosir
brýzt sólin fram við ský,
þá Vorosjilov brosir
vorar aftur á ný.
Þá Stalin sjálfur brosir
sanna skáldið má
er Stalin sjálfur brosir
það brestur orðin þá.
(Hakon Stangerup)
EINKENNILEGASTI pakkapóst-flutn-
ingur, sem sögur fara af, var sá, er
heilt múrsteinshús var sent frá Salt
Lake City til Vernal í Utah árið 1919.
Flutningsgjöld með járnbraut voru þá
2.50 dollara fyrir hver 100 pund, en
fyrir 100 pund i pakkapósti var ekki
nema 1.05 dollara gjald. Þeir, sem
sendu húsið, röðuðu múrsteinum i 100
punda pakka og voru þeir merktir
hinum og öðrum í Vernal, því að bann-
að var að senda meira en 500 pund í
pósti til sama manns. Þegar póstmála-
skrifstofan komst að því hvað hér var
á seiði, flýtti hún sér að breyta ákvæð-
unum um pakkafóst-flutninga, en það
var þá um seinan, því að múrsteinninn
í.húsið var þegar kominn á ákvörðun-
arstað.