Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1967, Blaðsíða 19

Mary Baker, stofnandi Christian
Science.
af þeim. Af þeim trúðu kristnir menn
er fram í sótti, að hann hefði unnið
sigur á hinum illu öflum og að lokum
mundu þau verða afmáð, og síðan
mundi Kristur og kirkja hans ríkja að
eilífu.
Meðal Múhamedsmanna er hinn illi
andi nefnd'ur Iblis. Þeir segja að hann
hafi upphaflega verið engill, en vegna
þess að hann hefði ekki viljað sýna
Adam lotningu þegar guð hafði skap-
að hann, hafi Iblis verið rekinn á brott
frá himnaríki. Síðan hatar hann mann-
kynið og reynir að afvegaleiða það á
allan hátt, meðal annars með þvi að
fá það til að dýrka falsguði.
Þannig voru hin illu öfl völd að ófarn-
aði mannanna, og þau áttu sök á hinu
stærsta böli, sem mannkynið hefur átt
við að búa, sjúkdómum og vanheilsu.
Kristni
Af öllum trúarbrögðum heims er
kristnin nú talin fjölmennust, því að
nálega þriðjungur mannkyns muni játa
hana í orði kveðnu. Kristnir menn eru
nú í öllum löndum heims, en mjög mis-
jafnlega fjölmennir. í Norðurálfu,
Ameríku og Ástralíu munu tveir af
hverjum þremur telja sig kristna, í
Afriku einn af hverjum tíu og annars
staðar eru þeir varla fleiri en einn af
hverju hundraði. Þótt kristnin sé ekki
upprunnin í Norðurálfu, varð Norður-
álfan höfuðvígi hennar og er það enn.
En kristnir menn eru ekki samstilltur
hópur, heldur skiptast þeir í óteljandi
kirkjudeildir, sem allar hafa sínar sér-
stöku skoðanir, og hafa fram að þessu
verið hver annari andvígar, því að all-
ar telja sig fylgja kenningum Krists
nákvæmlega, þóbt mikið beri á milli.
Fyrsti kristni söfnuðurinn var í
Jerúsalem og í honum telja menn að
hafi verið um 120 sálir. Allt var það
fólk, er hlustaði á kenningar Krists.
Þetta fólk kom reglulega saman til
bænahalds og hafði fundi sína í húsi
eins safnaðarmanns. Af þessu kölluðu
þeir þetta hús,, curiacon“ á grísku, en
það þýðir guðs hús. Nafnið breyttist
svo í kirkju síðar meir.
Þótt kristnum mönnum fjölgaði ört
og nýir söfnuðir væru stofnaðir, þá var
engu breytt hér um og samkomur
haldnar á heimilum manna um nær
200 ára skeið. Fyrsta kirkjan í heimi
var reist á fæðingarstað Jesú í Betle-
hem. Síðan voru kirkjur reistar víðs-
vega, og þá breyttist merking nafns-
ins þannig, að það náði eigi aðeins til
samkomuhússins, heldur einnig til safn-
aðarins, og nú nær nafnið „kristin
kirkja“ til heilla kirkjudeilda.
öll trúarbrögð eiga sína helgidaga,
þegar trúarhátíðar eru haldnar trúnni
til eflingar. Kristnin á ]íka sínar trú-
arhátíðar, sem haldnar eru í minningu
ákveðinna atburða á ævi Krists. Merk-
ustu hátíðarnar eru jólin, páskar og
hvítasunna.
Jólin, sem vér teljum mestu hátíð
ársins, voru ekki heilög haldin fyr en
á 4. öld. Upphaflega hafði Þrettándinn
verið hátíðlegur haldinn bæði sem fæð-
ingardagur og skirnardagur frelsarans.
Ástæðan til þess, að fæðingarhátíðin
var flutt til 25. desember, var þessi:
Löngu áður en Kristur fæddfst var vor-
hátíð víða haldin 25. marz. Kölluðu Gyð-
ingar það sköpunarhátíð, því að þá fer
jörð að gróa að nýju eftir veturinn.
Kristnir menn „lögðu undir sig“ þessa
hátíð og kölluðu hana Boðunardag
Maríu. En frá þeim degi til 25. des-
ember eru 9 mánuðir, eða réttur með-
göngutími. Þess vegna var fæðingar-
hátíðin flutt til 25. desember, og eftir
það var heimsókn Austurvegs vitring-
anna miðuð við Þrettándann.
Elzta hátíð kristinna manna er Pásk-
arnir, upprisuhátíðin. Hún féll saman
við páskahátíð Gyðinga. Á undan fer
Langafasta, sem hefir verið mismun-
andi löng, 3—8 vikur. Þá mátti eigi
neyta kjöts. Annars föstuðu Gyðingar
jafnan einn dag í viku hverri, daginn
fyrir hvíldardaginn, en hann var hjá
þeim laugardagur. Þess vegna gaf Jón
biskup helgi á Hólum deginum fyrir
laugardag nafnið föstudagur, og heitir
hann svo hér á landi síðan, enda þótt
engir aðrir kalli hann því nafni. HeLg-
astur var föstudagurinn langi, vegna
þess að þá var Kristur krossfestur, og
var fasta dagsins svo alger, að þá
mátti ekki einu sinni neyta altariss'akra-
mentis.
Hvítasunna er haldin heilög vegna
sendingar heilags anda, eins og segir
frá í 2. kap. Postulasögunnar. En hvíta-
sunnunafnið fékk hátíðin af því, að þeir
sem skírðust til kristinnar trúar, urðu
að vera í hvítavoðum nokkra daga á
eftir.
Kristnir menn færðu hvíldardaginn
frá laugardegi til sunnudags, og var
það gert til þess að helga þann viku-
dag, er Kristur reis upp frá dauðum.
Margir fleiri helgidagar eru á kirkjiu-
árinu, hafðir enn í heiðri hjá sumum
kirkjudeildum, en hjá öðrum ekki. Svo
eru um allar „messurnar". Snemma var
hverjum postula helgaður sérstakur
dagur, síðar komu píslarvottar og dýrl-
ingar, þar til hver dagur ársins var
setinn, eins og sjá má í íslenzka alman-
akinu. Að vísu sögðu íslendingar sig
úr lögum við kaþólsku kirkjuna fyrir
rúmum 400 árum, og sögðu öllum dýrl-
ingum hennar upp hollustu, en þrátt
fyrir það höldum vér fast við kaþólska
kirkjuárið. Máske er þetta forboði þess,
að sættir og samlyndi takist milli ka-
þólskra og mótmælenda áður en varir,
og allir kristnir menn eigi eftir að
sameinast í auðmjúkri og einlægri trú
á sjálfan höfund kristninnar og kenn-
ingar hans.
Það er ekki vegna þess, að boSskapur
Krists sé fiókinn og torskilinn, að
kirkja hans hefir sundrazt í ótal deild-
ir, heldui er það vegna mannasetning-
ar ,.;em ekki styðst við vilja guðs,
eða raunveruleikann", og ei-ns vegna
hins „að allur fjöldi mannfólksins elsk-
aði ágirni fjár og metnaðar, en af-
ræktist guðs hlýðni“, eins og Snorri
segir í formála Eddu.
Of langt mál yrði að rekja þessa
sundrungu nánar, og skal hér aðeins
minnzt á tvær kirkjudeildir, vegna þess
að þær hafa valið sér sérstakt hlut-
verk, sem sé að sanna alþjóð, að enn
er hægt að framkvæma þau fyrirmæli,
er Kristur setti lærisveinum sínum, að
lækna sjúka með andlegum krafti. Þess-
ar kii-kjudeildir eru Cristian Science
(kristin vísindi) og Spiritisminn.
Shristian Science
Sú trúarhreyfing var stofnað af konu,
sem Mary Baker hét (Mrs. Eddy). Hún
fæddist 1821 í Bandaríkjunum og var
faðir hennar auðugur bóndi og strangur
Calvinstrúarmaður. Hún var frá æsku
geðrík, en mjög fróðleiksfús. Þegar hún
var 17 ára skarst í odda milli hennar
og föður hennar út af trúarbrögðunum,
og varð sú deila svo svæsin, að dóttur-
in fékk taugaáfall. Móðir hennar hugg-
aði hana og bað hana að treysta á kær-
leik og miskunn Drottins. En Mary bjó
að þessu áfalli lengi. Þegar hún var
fertug leitaði hún til dáleiðslumanns,
sem Phineas Quimby hét. Hann dáleiddi
hana og strauk um höfuð hennar, og
brá þá svo við að hún læknaðist að
miklu leyti. Hún þakkaði ekki dáleiðslu
manninum þennan bata, heldur hélt hún
því fram, að hér hefði verið um and-
lega lækningu að ræða. Mr. Quiimby
var ekki sérlega ánægður með það, en
hún sat við sinn keip. Og fjórurn ár-
um seinna, eða 1866, tók hún að fræða
menn opinberlega um lækningu sína,
og hún kvaðst enn fremur hafa lækn-
azt af meiðslum-eftir slys, með því að
lesa stöðugt þessa frásögn í Mattheus-
ar guðspjalli: „Og sjá, menn færðu til
hans lama mann, sem lá í rekkju; og
er Jesús sá trú þeirra, sagði hann við
lama manninn: Vertu hughraustur,
barnið mitt, syndir þínar eru fyrirgefn-
ar. Og sjá, nokkrir af fræðimönnunum
sögðu með sjálfum sér: Þessi maður
guðlastar! Og Jesús, sem þekkti hugs-
anir þeirra, sagði: Hví hugsið þér illt
í hjörtum yðar? Því að hvort er auð-
veldara að segja: Syndir þínar eru fyr-
irgefnar, eða að segja: Statt upp og
gakk! En til þess að þér vitið að manns-
sonurinn hefir vald á jörðu til að fyr-
irgefa syndir, — þá segir hann við
Opinber huglækningasamkoma í Royal Festival Hall. Fremst á sviðinu er Harry
Edwards að lækna, en að baki hans sitja margir aðrir huglæknar í hvítum bún-
ingum.
24. desennfoer 1967
Satan, frönsk mynd frá 15. öld.
manninn: Statt upp, tak rekkju þína og
far heim til þin. Og hann stóð upp
og fór heim til sín. En er mannfjöld-
inn sá þetta, skelfdist hann og veg-
samaði guð, er gefið hefði mönnunum
slíkt vald“. —
Hún ritaði nú bók, sem heitir „Sci-
ence and Health, with a Key to the
Scriptures“, og þessa bók taldi hún
ganga næst Bibliunn; um helgi. Þar
birtast trúarskoðanir hennar, en hún út-
skýrði þær með þessu-m þremur setn-
ingum.
Guð er allt í öllu;
Guð er góður, góð er sálin;
Guðsandí er allt, efnið er ekkert.
Hún hélt því fram, að þar sem hið
illa væri andstætt guði, þá hlyti það
að vera óraunverulegt, og þar sem öll
veikindi og þjáningar væru ilLar, þá
hlyti þetta að vera óraunverulegt. Sá
sem þykist vera veikur, veður því í
villu og hann þarf lækningar, ekki á
veikindum sínum, heldur á misskiln-
ingi sínum. Hann læknast þegar hann
sér þetta í réttu ljósi. Þar treysti hún
á huglækningar, en taldi læknislistina
gagnsiausa. Hún vildi stofna söfnuð í
líkingu við hina fyrstu kristnu söfn-
uði, þar sem læknað vaT með andans
krafti.
Framhald á bls. 62
Set, liinn egypzki köiski, sem öll bölvun
á jörðinnj stafaði af.
■LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 51