Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1968, Page 24

Í • ;
Parua a ^olbant
Arnheiður Sigurðardóttir þýddi
Ifaren BlSxen
Skáldkonan Karen Blixen á búgarði sínum í Afríku árið 1921.
Kf til vilhrekur ’inhveria af
lesendum bókar minnar, Jörð í
Afríku, minni til þess, þegar ég
einn nýjársmorgun um sólar-
upprás — meðan stjörnurnar
héngu á hvelfingu himinsins
eins og stórir, glitrandi drop-
ar, rétt áður en þær hurfu inn
í geiminn og svalur ferskleiki
afrísku næturinnar var enn í
loftinu — ók ásamt Denys
Finch-Hatton, innborna bíl-
stjój'anum hans og byssubera
eftii* grýttum vegi um Masai-
friiVunarsvæðið, en þennan
mc/rgun skaut ég ljón á hræi af
giraffa.
Síðar vorum við Denys grun-
uð um að hafa sjálf skotið gí-
raffann sem agn fyrir ljónið.
Veiðimálaráðuneytið í Nairobi
veitti í undanþágum sínum
veiðimönnum „leyfD til að
veiða, drepa eða handsama“ svo
og svo mörg dýr af hverri teg-
und og var þetta nokkuð
breytilegt frá ári til árs, allt
eftir því, hvort tegund fjöigaði
eða henni fór fækkandi. Ég hef
stundum horft á leyfisbréfið
mitt og velt því fyrir mér með
hvers konar rétti ráðuneyt-
ið veitti þvílíkan rétt — en
gíraffar voru þar ekiki á list-
anum. Á hinn bóginn gátu inn-
bornu fylgdarmennirnir okkar
borið um það, að gíraffinn var
dauður einum eða tveimur dög-
um áður en við rákumst á hann,
en samt höfðu hýenur og
gammar ekki snert við hræinu,
þótt undarlegt mætti heita.
Ekki veit ég, hvort ljónið hafði
sjálft banað honum. Ljón eru
vön að hálsbrjóta herföng sín,
en ef við mælum hæðina frá
herðakampi gíraffa og niður á
jörð, má ótrúlegt virðast, að
ljónið fái stokkið svo hátt. Og
þó er styrkleiki ' ijónsins og
hraði ókennilegrar náttúru, og
heyrt hef ég veiðimenn segja,
að þeir hafi með eigin augum
séð ljón ijósta gíraffa til jarð-
ar.
Undanfarna mánuði höfðu
landsetar mínir margoft gert
sér ferð heim til min og beðið
mig að skjóta ljón, sem gerði
mikinn usla í hjörðum þeirra.
Nú vorum við stödd í bifreið i
tuttugu og fimm eða þrjátíu
mílna fjarlægð frá búgarðinum,
en þrjátíu milur eru engin
vegalengd fyrir ljón. Það gat
verið þessi sami fjöldamorðingi,
sem varð hér fyrir mér í morg-
unsárinu, og þá bar mér rétt-
lætinu saimkvæmt að hefna fyr-
ir marga kú og kvígu, sem aárt
var grátin — og þar að auki
fyrir un.gan tarf, að hálfu af
Fríslandskyni, úr minni eigin
nautgripahjörð, en hann hafði
ég lánað Mauge, landseta min-
um, í því augnamiði að kyn-
bætur yrðu gerðar á nautgrip-
um á búgarðinum.
Um leið og Kanuthia hægði
hljóðlega á bílnum, sagði Den-
ys lágt við mig: „Nú skait þú
skjóta.“ Ég var ekki með mína
eigin byssu, og mér þótti
aldrei þægilegt að skjóta af
byssu hans, sem var of þung,
en þó einkum of löng fyrir mig.
En Charles frændi okkar allra
í Kenya hafði nýlega sagt við
mig: „Sá, sem hlustað getur á
fagurt lag án þess að hirða um
að læra það, horft á fagra
konu án þess að viija eignast
hana. sá sem mætt getur göf-
ugu veiðidýri án þess að kæra
sig um að skjóta það, — hann
hefur ekki mannlegt hjarta í
brjóstinu". Þetta skot hlaut þá
að verða eins konar ástarjátn-
ing, og var þá ekki við hæfi,
að skotvopnið hefði sem mesta
hlaupvídd?
En þegar ég á þessum nýj-
ársmorgni steig ofur hljóð’ega
út úr vagninum, og gegnum há-
vaxið, flóðvott grasið, sem
laugaði andiit mitt, hendur og
byssuna og gekk hægum skref-
um í áttina að ljóninu, stóð
það grafkyrrt og sneri að mér
hliðinni með upprétt höfuð, —
fegurra skotmark mundi ég
aldrei augum líta.
Sólaruppkoman var í nánd,
austurhiminninn, sem svartan
skugga ljónsins bar við, var
tær eins og bráðið gull. Skyndi
lega varð mér hugsað: „Ég
hef séð þig áður, ég þekki þig
vel. En hvaðan?" Svarið kom
jafnskjótt og ósjálfrátt: „Þetta
ljón er úr skjaldarmerki
danska ríkisins, eitt af vorum
þremur dimmbláu ijónum á
gullnum fleti, Lion posant or
kallast það í skjaidarmerkja-
fræðinni. Og sjálft veit það
þetta fullvel'1. Og er ég kraup
niður, hagræddi skammbyss-
unni á hné mér og miðaði, tók
ég ákvörðun. „Ef ég felli þetta
ljón, ætla ég að gefa Dana-
konungi feldinn.“
Skotið reið af, gervallt land-
ið umhverfis tók undir í morg-
unkyrrðinni, en hæðirnar svör-
uðu með langdregnu bergmáli.
Mér sýndist engu líkara en
ljónið — án þess þó að breyta
um stellingu — lyftist nokkur
fet lóðrétt upp í 'loftið, áður
en það féll niður og hneig sam-
an. Skotið hafði hitt beint í
hjartastað, alveg eins og vera
átti.
í bók minni hef ég sagt frá
því, hvernig ég sat og horfði
á, meðan þeir Denys og Kan-
uthia fláðu ljónið. Þegar ég
nú eftir öll þessi ár lít um öxl
og minnist þeirrar stundar,
verður hún alveg eins skýr og
ljóslifandi fyrir mér og þá,
skýrari en allar aðrar og erfitt
að sleppa henni aftur úr huga
sér, I slakkanum, þar sem ég
sat, var grasið lágvaxið líkt og
á garðflöt. Masaíarnir höfðu
brennt það til þess að fá betri
haga fyrir hjarðir sínar. Hið
þunna loft hásléttunnar steig
mér til höfuðs líkt og vín,
skuggi gammsins leið yfir fæt-
ur mína. Umhverfis mig var
voldugt útsýni. Mörg hundruð
fet fyrir neðan, niðri í dalnum,
þar sem dökkgræn akasíutré
mörkuðu farveg fljótsins, komu
þrír giraffar i ljós, stóðu kyrr-
ir stundarkorn, en hurfu síðan.
Lofaður sértu, drottinn, fyrir
gíraffamn, þessa systur vora
sem er vökur, ágætlega siðsöm
og viðutan og ber sitt ofur-
smáa höfuð hátt yfir sléttuna,
með geislabaug langra bráhára
yfir dreymnum augum, hverrar
líking við fína dömu er svo auð-
sæ, að menn forðast að hugsa
um fætur hennar, en minnast
hennar líðandi yfir sléttuna
sveipaðrar löngum slæðum
morgunþokunmar eða blaktandi
hávöxnu grasi.
Og sem ég sat, þarna, vissi
ég án þess að hugsa það, að ég
var stödd eins hátt hér á jörð,
og ég gat komizt, ofurlítil
mannvera í voldugri tilrauna-
flösku ásamt lofti, jörð og grasi
og sameinuð því. Mér er nær
að halda að ég hafi, án þess
að hugsa svo, .vitað eða haft
grun um, að ég væri einnig
hæst uppi innan minnar eigin
tilveru: eitthvað hátíðlegt, ein-
hver tregi lá í loftinu umhverf-
is mig.
Nú kom í ljós að ljónið
sem ég hafði skotið, var fágæt-
lega fullkomið sýnishorn sinn-
ar tegundar, eitt þeirra sem í
Afríku kallast „svartfext ljón“,
með svartan, þykkan makka
langt aftur af herðakampin-
um. Byssuberi Denys hafði tek-
ið þátt í að flá Ijón svo hundr-
uðum skipti, en þetta skinn
kvað hann fegurra öllum, sem
hann hefði handleikið. Og nú
vildi svo til að ég fór í kynnis-
ferð heim til Danmerkur þetta
sama vor, og tók ég þá Ijóns-
feldinn með og skildi hann eftir
hjá fyrirtækinu Rowland
Ward í Lundúnum á heimleið-
inni til réttrar meðhöndlunar.
Þegar ég sagði kunningjum
mínum í Danmörku að ég ætl-
aði að gefa konunginum feld-
inn, hlógu þeir að mér.
„Þetta er nú sá alversti
sleikjuháttur, sem maður hefur
heyrt um,“ sögðu þeir.
„Þið hafið ekkert vit á
þessu“, maldaði ég í móinn.
„Þið hafið ekki búið árum sam-
an fjarri ættjörðinni."
„En hvað ætti konungurinn
að gera við þetta skinn?“
spurðu þeir. „ólíklega fer hann
að búast gervi Herkúlesar við
nýjársmóttökuna. Hann verður
alveg í öngum sínum yfir að
fá feldinn".
„Já, verði konungurinn í öng
um sínum,“ sagði ég, „þá má
hann það. En það er ekki víst
að til þess komi, því að væwt-
anlega er eitthvert hanabjálka-
loft í Kristjánsborgarhöll eða
Amalienborg, þar sem hann
getur l'átið koma því fyrir“.
En þegar ég hélt heim til
Afríku um haustið, var skinnið
enn ekki tilbúið hjá Rowland
Ward. Ég varð að afsala mér
því að afhenda konunginum
það, en bað gamlan frænda
minn, sem verið hafði aðstoðar-
foringi hjá konungi, að gera
það fyrir mína hönd. Hafi kon-
ungur í rauninni orðið eyði-
lagður yfir gjöfinni, þá leyndi
hann því mjög fallega, því að
heima á búgarðinum fékk ég
bréf með hans eigin hendi, og
þar þakkaði hann mér ljúf-
mannlega gjöfina.
Bréf að heiman eru mikilvæg
fyrir fólk í útlegð. Menn ganga
stundum með þau í vasanum
dögum saman til þess að geta
lesið þau ennþá einu sinni. Bréf
frá konungi hlýtur þó alltaf að
hafa sína sérstöku þýðingu. Ég
fékk bréf konungsins um jóla-
leytið, og setti mér fvrir sjón-
ir, hvernig hann hefði setið við
skrifborð sitt á Amalienborg,
horft út yfir fannhvítt svæð-
ið umhverfis höliina, á snævi-
þakta styttuna af langalangafa
sínum á hestbaki, með hárkollu
og hina klassísku brjóstbrynju,
en styttan stendur á miðju
hallarsvæðinu. Nokkrum mán-
uðum áður hafði ég sjálf heyrt
Kaupmannahöfn til, verið ofur
litill frumpartur af borginni.
Ég stakik bréfinu i vasann á
khakibuxunum mínum og reið
að heiman.
Verkið, sem ég fór að líta
eftir, fór fram nokkrar milur
frá húsi mínu, og var verið að
24 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
23. des. 19ö8