Vísir - 17.03.1979, Blaðsíða 17

Laugardagur 17. mars 1979
17
hóruhúsum og spilavítum. Viö
skildum reyndar aldrei hvar hann
fékk alla þessa peninga sem hann
haföi undir höndum. En eitt viss-
um viö aö hann haföi hugsaö sér
aö fara i smygl þegar hann
kæmist á eftirlaun. Hann átti
kunningja i innkaupadeild hers-
ins, sem haföi gott samband viö
smyglara.
Nú voru góö ráö dýr. Viö leitum
á náöir þessa kunningja okkar.
Hann segir okkur aö þaö sé eng-
inn vandi aö selja smyglurunum
bátinn. Viö áttum aö fá aö vita um
úrslit i sölumálinu fljótlega. Þeg-
ar þau komu var okkur sagt aö
báturinn væri allt of litill. Það
borgaði sig ekki aö veröa kannski
skotinn til bana fyrir þaö lítilræöi
sem kæmist i þennan bát. Það
hafa þvi ekki veriö neinir smá-
farmar sem smyglararnir hafa
veriö meö i ferðum.
En eftir langa mæöu gátum viö
losað okkur viö bátinn og seldum
hann lækni sem var i feröum milli
eyjanna.
Minnimáttarkennd Filips-
eyinga
í fyrsta sinn sem ég kom til
Filipseyja var þaö mjög algengt
aö almenningur bæri vopn. Morö
kjör, þá fengu þeir einfaldlega
ekki vinnu.
Filipseyingar hafa alltaf veriö
kúgaöir. Fyrst voru þaö Spán-
verjar, siöan Japanir og þá
Bandarikjamenn. Þaö fer i
taugarnar á manni hvaö þeir lita
upp til útlendinga.
Viö kynntumst þarna indælu
fólki, sem sýndi manni vinsemd
og viröingu sem fátækir sjóarar
áttu engan veginn von á. Þaö var
einfaldlega litarháttur okkar sem
setti okkur á þennan stall.
Hundurinn hann Marcos
Eftir aö Marcos tók sér ein-
ræðisvald var erfiðara aö fá
dvalarleyfiö framlengt. Eftir
sex mánaöa dvöl þá kom ég eins
og áöur og ætla aö endurnýja
leyfiö. En þá fékk ég hreint og
klárt nei. Ég varö aö koma mér
úr landi innan 24 tima.
Ég leitaöi til sænsks sjómanna-
prests og hann bendir mér aö fara
til Manilla og komast um borö I
sænskt skip sem hann vissi um.
Þaö var á leiö til Astraliu og
þangaö haföi ég hug á aö komast.
En óneitanlega yfirgaf ég
Filipseyjar meö söknuöi þrátt
fyrir aö viö heföum lifaö þar viö
sult og seyru þennan tfma. En
Sem dæmi um hve stjórnmála-
menn uröu aö fara varlega þá
gátu þeir ekki fariö milli húsa
ööru visi en aö hafa með sér líf-
veröi. Eitt sinn var ég aö boröa i
veitingahúsi. Ég tók eftir manni
sem sat þar inni meö konu og
voru þau að fá sér kvöldverð.
Maöurinn var i gipsi á öörum fæti
og horföi grunsemdaraugum á
mig þegar ég kom inn. Fylgdarliö
hans var mun ófrýnilegra. Þarna
var mættur einn úr flokki
stjórnarandstæöinga. Hann haföi
tekiö konuna sina meö sér út aö
boröa en varö aö hafa nokkra lif-
veröi meö til aö tryggja þaö aö
hann kæmist lifandi heim.
I 6 mánuði á leiðinni til
Ástralíu
Vilhjálmur haföi ætlaö sér aö
flytjast til Astraliu áriö 1965. Inn-
flytjendaleyfiö var fengiö og var i
Sviþjóð. En nú hugöist hann not-
færa sér þaö en þaö gekk ekki
vandræöalaust. Svo fór aö hann
var á sænska skipinu sem bar
nafnið Andros,6 mánuöi. Þaö má
þvi segja aö feröin til Astraliu
hafi tekiö þennan tima. Innflytj-
endaleyfiö kom ekki fyrr en 6
mánuöum eftir aö hann hafbi til-
Vilhjálmur og Aldis ásamt nokkrum kunningjum sinum I Astraiiu.
og rán voru daglegt brauö. En
eftir aö Marcos tók sér einræöis-
vald, innkallaöi hann öll vopn og
afvopnaði einnig lögregluna.
Þrátt fyrir alla galla Marcosar-
stjórnarinnar, þá heyröi maöur á
fólki aö þaö var öruggara meö sig
úti á götum, það átti ekki á hættu
aö veröa skotið niöur, hvar og
hvenær sem var.
Kjör fólksins voru ömurleg.
Þaö var algengt aö verkamenn
ynnu marga sólarhringa I einu.
Ég man t.d. eftir þvi að viö kom-
um á laugardegi I höfn. Verka-
menn unnu allan daginn og ég tók
sérstaklega eftir einum sem var
sipuöandi. Næsta dag vann hann
ennþá af fullum krafti og haföi þá
veriöað alla nóttina. Þaö var ekki
aö sjá aö hann væri á þvi aö hætta
puöina á öðrum degi. Laun þess-
ara manna voru ömurlega lág.
Hluta þeirra tóku milliliöir, eða
atvinnurekendur en létu verka-
menn kvitta undir hærri upphæð
en þeir fengu greidda. Ef verka-
menn vildu ekki samþykkja þessi
fólkiö er mjög alúðlegt og vill allt
fyrir mann gera. Ef maöur gerði
eitthvaö sem féll ekki I kramið
hjá yfirvöldum var maöur
varaöur við og dæmi um það er
setning sem ég læröi á máli inn-
fæddra úr sjónvarpi. Hún þýddi
einfaldlega Niöur meö hundinn
Marcos og þvi var ekki heppilegt
aö ég væri aö básúna kunnáttu
mina á máli innfæddra með þvi
aö slá um mig með þessari setn-
ingu.
Þrátt fyrir aö þaö væri ekki
æskilegt aö útlendingar tækju sér
svona setningar i munn, þá
notuðu innfæddir þær ómælt t.d. I
sjónvarpinu.
Andstæðingarnir sprengdir
í loft upp
Þaö virtist allt leyfilegt I póli-
tik. Meira aö segja var það sjálf-
sagt aö sprengja upp fundarpalla
stjórnarandstæðinga.
kynnt aö nú ætlaði hann aö not-
færa sér þaö.
„Skipstjórinn á Andros var
mjög hjálplegur. Þegar þaö var
ljóst aö ég komst ekki I land eftir
fyrsta túrinn, þá fékk ég að vera
áfram á skipinu. Þaö var ekki
fyrr en i október 1972 aö innflytj-
endaleyfið fékkst.
Jólamánuðurinn heitasti
tíminn
„Þegar til Astraliu kom tóku
ýmsir erfiöleikar viö. Þaö var
vonlaust að fá vinnu á þessum
tíma. Fólk tekur sumarleyfiö sitt
um jólaleytiö á heitasta tima árs-
ins og atvinnurekendur eru ekki
hrifnir af þvi að ráöa fólk rétt
áöur en allt dregst saman vegna
sumarleyfa.
Ég fékk þó vinnu fyrir milli-
göngu vinnumálaskrifstofu sem
ég greiddi nokkra upphæö fyrir
aðstoðina. Fyrsta starfiö mitt I
Heigarblaðið rœðir við Vilhjálm Hafstein Vilhjálmsson, leikara með meiru, sem nú býr í Ástralíu
Texti: Katrín Pálsdóttir
Myndir: Jens Alexandersson og fleiri