Morgunblaðið - 16.02.2001, Qupperneq 20

VIÐSKIPTI
20 FÖSTUDAGUR 16. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIRK áhættustjórnun og kortlagn-
ing áhættuþátta var yfirskrift fundar
Félags viðskiptafræðinga og hag-
fræðinga sem haldinn var í gær.
Gestur Pétursson, sérfræðingur í
áhættustjórnun hjá Íslenska álfélag-
inu hf., var fyrri ræðumaður dagsins
og fjallaði um fræðilega hlið áhættu
eða óvissu, en hann sagðist nota þessi
hugtök sem samheiti, enda væri aldr-
ei hægt að vita nákvæmlega hver lík-
indi einhvers atburðar væru.
Hann byrjaði á að sýna dæmi um
ranga mynd sem stundum er gefin af
áhættu með því að sýna auglýsingu
sem fjármálafyrirtæki sendi frá sér. Í
auglýsingunni kom fram að ekki væri
hægt að tapa á einhverri tiltekinni
vöru eða þjónustu sem verið var að
bjóða, en þetta sagði Gestur útilokað.
Ekkert væri án áhættu.
Gestur sagði þýðingarmikið að sér-
fræðingar í áhættu kæmu upplýsing-
um um hana rétt til skila til stjórn-
enda, en á þessu væri stundum
misbrestur. Hann sagði rannsóknir
hafa sýnt að framsetning upplýsinga
af þessu tagi gæti haft afgerandi
áhrif á hvaða kost menn velji. Góða
myndræna framsetningu áhættu
sagði hann áhrifamestu leiðina til að
koma henni á framfæri, en hætt væri
við að upplýsingarnar kæmust síður
til skila ef menn yrðu að lesa langar
skýrslur til að komast að niðurstöðu
rannsókna.
Virka áhættustýringu sagði Gestur
ganga út á að greina ferli og setja
varnir inn á réttum stöðum og að
gera viðbragðsáætlanir til að draga
úr tjóni ef illa fer. Hann tók dæmi af
því þegar starfsmaður hefði valdið
tjóni og að ætlunin hefði verið að láta
hann sæta ábyrgð. Rannsókn hefði
hins vegar leitt í ljós að sökin var í
raun ekki starfsmannsins því yfir-
maður hefði ekki sinnt þeirri skyldu
sinni að koma upplýsingum um ör-
yggismál á framfæri. Hefði það verið
gert hefði tjónið aldrei orðið. Eftir
rannsóknina hafi spurningin því
miklu frekar verið sú hvort yfirmað-
urinn en ekki starfsmaðurinn ætti að
sæta ábyrgð.
Halda stöðutöku aðskilinni
frá áhættustýringu
Seinni ræðumaðurinn var Haukur
C. Benediktsson, sérfræðingur í af-
leiðuviðskiptum hjá Íslandsbanka-
FBA og lektor í fjármálum við Há-
skóla Íslands. Hann ræddi um mark-
aðsáhættu, sem hann skipti í
gjaldmiðlaáhættu, vaxtaáhættu og
áhættu vegna aðfanga- og afurða-
verðs. Sem dæmi um áhættu sem fyr-
irtæki geta staðið frammi fyrir tók
hann fyrirtæki sem væri með verð-
tryggðar innlendar skuldir og óverð-
tryggðar erlendar skuldir. Ef krónan
veikist mikið telji fyrirtækið sig ef til
vill vera varið að hluta til þar sem það
sé líka með lán í innlendri mynt. Hins
vegar kunni að vera að gengislækk-
unin leiði til hærri verðbólgu og þar
með hækkunar verðtryggðu lánanna
innanlands. Áhættu af þessu tagi
sagði Haukur að fyrirtæki yrðu að
átta sig á og kunna að verjast.
Þá sagði hann að mikilvægt væri
að halda stöðutöku aðskilinni frá
áhættustýringunni til að hægt væri
að fylgjast með því hvaða árangri
áhættustýringin skilaði. Einnig væri
oft hætta á að samningur sem væri
gerður vegna áhættustýringar þró-
aðist út í stöðutöku þegar á hólminn
væri komið ef tap væri á honum, þar
sem honum væri þá rúllað áfram í
þeirri von að vinna upp tapið án þess
að undirliggjandi staða væri fyrir
hendi.
Þá sagði hann að innan fyrirtækja
yrði að vera skilningur á hvað þeir
sem starfa við áhættustýringu væru
að gera. Ekki þýddi að amast við því
þó stundum yrði ófyrirsjáanlegt tap,
því ekki mætti gleyma að áhættu-
stýringin hefði þann tilgang að draga
úr sveiflum.
Fundur um virka áhættustjórnun
Áhættan er
alls staðar
Morgunblaðið/Jim Smart
Gestur Pétursson segir ekki hægt að fullyrða að engin hætta sé á tapi.
HAGNAÐUR norsku fyrir-
tækjasamsteypunnar Orkla
rúmlega tvöfaldaðist á nýliðnu
ári og nam 3,8 milljörðum
norskra króna, tæplega 38 millj-
örðum íslenskra króna, en var
1,8 milljarðar norskra króna ár-
ið áður.
Velta fyrirtækisins jókst um
8%, í 34 milljarða norskra króna,
jafngildi um 340 milljarða ís-
lenskra króna, og rekstraraf-
gangur jókst um 20% eða úr 2,2
milljörðum norskra króna í 2,6
milljarða. Hagnaður fyrir skatta
rúmlega tvöfaldaðist, eða úr 2,3
milljörðum norskra króna í 5,2
milljarða, jafngildi um 52 millj-
arða íslenskra króna.
Tekjur á hvern hlut í félaginu
hækkuðu úr 9,7 norskum krón-
um í 19,5 norskar krónur.
Fyrirtæki í Orkla-hópnum
selja m.a. drykkjarvörur, svo
sem bjór, rekstrarvörur til land-
búnaðar, vinna að efnafram-
leiðslu og starfrækja fjölmiðla.
Hagnaður
Orkla rúm-
lega tvö-
faldast
Ósló. AFP.
GENGIÐ hefur verið frá ráðningu
æðstu stjórnenda Carlsberg Brew-
eries, sem er í eigu Carlsberg og
norsku fyrirtækjasamsteypunnar
Orkla, samkvæmt því sem fram kom
á netmiðli ErhvervsBladet í Dan-
mörku í gær. Í átta manna stjórn
fyrirtækisins verða fimm frá Carls-
berg og þrír frá Orkla.
Helsta hindrunin fyrir stofnun
Carlsberg Breweries var sú að
Carlsberg var dreifingaraðili fyrir
Coca-Cola á Norðurlöndum en Orkla
dreifingaraðili helsta keppinautarins
á gosdrykkjamarkaði, Pepsi-Cola.
Carlsberg og Coca-Cola Company
eiga saman fyrirtækið Coca-Cola
Nordic Beverages (CCNB). Til þess
að af stofnun Carlsberg Bewerages
gæti orðið þurfi því verulega upp-
stokkun á þessum markaði.
Í fyrradag greindu Carlsberg og
Coca-Cola Company frá því að sam-
komulag hefði náðst um uppskipti á
starfsemi CCNB. Þar á meðal var
greint frá kaupum íslenskra fjár-
festa á Vífilfelli. Coca-Cola Company
mun taka yfir dreifingu á Coca-Cola
framleisluvörum í Svíþjóð og Noregi
en Carlsberg Breweries mun sjá um
Finnland og Danmörku.
Gert er ráð fyrir að bundinn verði
endi á samstarf Coca-Cola Drycker
Sverige og Falcon Bryggerier, sem
er í eigu Carlsberg, í Svíþjóð á þessu
ári. Sameiginlegt dreifingarfyrir-
tæki þessara aðila, DryckesDistri-
butören, verður leyst upp. Í desem-
ber síðastliðnum samþykktu sænsk
samkeppnisyfirvöld samruna Falcon
og Pripps, sem er í eigu Orkla, með
vissum skilyrðum.
Samkeppnisyfirvöld í Noregi sam-
þykktu stofnun Carlsberg Brewer-
ies í desember með því skilyrði að
Carlsberg dragi sig út úr fyrirtæk-
inu Coca-Cola Drikker Norge.
Í Finnlandi er unnið að því að sam-
eina dreifingarfyrirtækið Coca-Cola
Juomats og Sinebrychoff, sem
átappar og dreifir Coca-Cola gos-
drykkjum í Finnlandi og er í eigu
Carlsberg.
Coca-Cola Tapperierne í Dan-
mörku verður starfrækt áfram í
óbreyttri mynd.
Í nóvember síðastliðnum sam-
þykktu samkeppnisyfirvöld í Lithá-
en sameiningu Baltic Beverages
Holdings við starfsemi Carlsberg
þar í landi með því skilyrði að hið
sameinaða fyrirtæki myndi selja
eina af þremur bruggverksmiðjum
sínum í landinu.
Carlsberg Breweries í eigu Carlsberg og norsku fyrirtækjasamsteypunnar Orkla
Gengið frá
ráðningu æðstu
stjórnenda
NÝLEGA undirrituðu Fakta, Hand-
tölvur og Króli verkfræðistofa kaup-
samning þess efnis að handtölvudeild
Fakta yrði sameinuð Handtölvum.
Við kaupin verður Króli verkfræði-
stofa jafnframt hluthafi í Handtölv-
um ehf.
Í tilkynningu frá fyrirtækjunum
segir að handtölvudeild Fakta hafi
unnið að strikamerkjalausnum í
handtölvugeira um árabil. Hjá fyrir-
tækinu hafi meðal annars verið unnið
að talningar-, pantana- og verðeftir-
litskerfi fyrir verslunarmarkaðinn
(Vörupálma), EAN-128 strika-
merkjalausn fyrir sjávarútveginn,
gæðaeftirlitskerfi og EDI-forsölu-
kerfi með GSM tengingu. Með samn-
ingnum muni þessar lausnir færast
yfir til Handtölva og sameinast þeirri
hugbúnaðarþróun sem þar eigi sér
stað.
Hugbúnaðargerðin
færð í eitt fyrirtæki
„Með samningnum er verið að
færa hugbúnaðargerðina í eitt fyrir-
tæki, Handtölvur, sem verður fyrir
vikið sterkari eining á markaði og öfl-
ugur samstarfsaðili okkar,“ segir
Sigurður Hjalti Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri Króla verkfræðistofu.
„Þessar lausnir munu nýtast við-
skiptavinum og samstarfsaðilum
Króla vel og tryggja þeim áframhald-
andi góðar hugbúnaðarlausnir.“
Kjartan Ólafsson, framkvæmda-
stjóri Fakta, segir að samningurinn
gefi fyrirtækinu tækifæri til að ein-
beita sér frekar að þeim pappírslausu
kerfum sem þar hafi verið unnið að
þróun á. „Við höfum átt góð viðskipti
við Króla verkfræðistofu í rúm tvö ár
og ég hef trú á því að handtölvulausn-
ir okkar séu komnar í góðar hendur
hjá Handtölvum, sem er metnaðar-
fullt fyrirtæki með skýra áherslu á
þessu sviði hugbúnaðargerðar.“
Davíð Guðjónsson, framkvæmda-
stjóri Handtölva, segir að sameining
fyrirtækjanna styrki stöðu Hand-
tölva sem öflugt hugbúnaðarhús í
handtölvulausnum. „Með þessu erum
við að sækja inn á ný svið og breikka
okkar vörulínu. Hugbúnaðarlausnir
Fakta eru vel unnar, hannaðar með
tilliti til þarfa markaðarins og gefa
okkur tvímælalaust enn frekara for-
skot á handtölvumarkaði.“
Hugbúnaðar- og ráðgjafafyrirtæk-
ið Fakta ehf. var stofnað 1986. Í til-
kynningunni segir að mörg af
stærstu fyrirtækjum landsins séu
meðal notenda hugbúnaðar frá fyr-
irtækinu og megi þar nefna banka, ol-
íufélög, tryggingafélög og orkuveit-
ur.
Þá segir í tilkynningunni að Hand-
tölvur séu fyrsta og eina hugbúnað-
arhúsið á Íslandi sem sérhæfi sig í
hugbúnaðarlausnum fyrir handtölv-
ur. Fyrirtækið sé að þróa hugbúnað
fyrir iðnaðar-, verslunar- og heil-
brigðisgeirann, sem geri aðilum þar
kleift að framlengja gagnagrunna
sína þangað sem þeirra sé þörf.
Króli verkfræðistofa starfar við
upplýsingatækni með áherslu á
lausnir fyrir fyrirtæki sem þurfa að
framlengja upplýsingakerfi sín þang-
að sem verkefnin krefjast. Starfsem-
in er á sviði handtölvutækni, þráð-
lausra netkerfa, strikamerkjatækni
og tengingum vörustjórnunar og
upplýsingakerfa. Króli verkfræði-
stofa er viðurkenndur dreifingaraðili
Symbol Technologies, Inc. á Íslandi.
Fakta, Handtölvur og Króli verkfræðistofa
Sameining í hugbúnaðar-
gerð fyrir handtölvur
● LÍNA.Net hf. keypti öll hlutabréf
í fjarskiptafyrirtækinu Landsneti
ehf. í gær. Seljandi 60% hlutar var
Skýrr hf., sem hafði eignast þann
hlut síðasta vor fyrir um 30 millj-
ónir króna. Hreinn Jakobsson, for-
stjóri Skýrr, segir söluhagnað Skýrr
eftir skatta nema um 24 milljónum
króna.
Seljendur 40% hlutar voru Stef-
án Snorri Stefánsson og Jóhanna
M. Steindórsdóttir, sem stofnuðu
fyrirtækið árið 1995.
Kaupverðið var að stærstum
hluta greitt með hlutabréfum í Lín-
u.Neti og við kaupin eykst eign-
arhlutur Skýrr úr 7,25% í 8,26% og
eignarhlutur Stefáns og Jóhönnu í
Línu.Neti verður 0,6%.
Landsnet hefur fram til þessa
boðið upp á millilandasímtöl. Nú
verður rekstur Línu.Nets og Lands-
neta sameinaður og boðið verður
upp á almenna símaþjónustu yfir
IP-net. Að því er fram kemur í
fréttatilkynningu er IP-símaþjón-
ustan ný tækni sem gefur kost á
lægri símgjöldum, auknum sveigj-
anleika og hagkvæmni í rekstri
símkerfa. Þjónustan verður veitt
gegnum tengingu við ljósleið-
arakerfi Línu.Nets og LoftNet
Skýrr.
Lína.Net kaupir
Landsnet
Söluhagnaður
Skýrr 24 millj-
ónir króna
● MITSUBISHI Motors ætlar að
innkalla allt að 1,5 milljónir bíla
alls staðar að úr heiminum. Kemur
þetta til viðbótar um einni milljón
bíla sem fyrirtækið hafði áður inn-
kallað. Nokkur þúsund bílar verða
innkallaðir í annað skipti, að því er
fram kemur á fréttavef BBC.
Forsvarsmenn fyrirtækisins báð-
ust afsökunar á því síðastliðið
sumar að hafa með skipulögðum
hætti hundsað kvartanir frá við-
skiptavinum. Gert er ráð fyrir að
kostnaður fyrirtækisins vegna
flutnings og viðgerða á þeim bílum
sem innkallaðir verða muni nema
um 147 milljónum Bandaríkjadala,
jafngildi tæpum 13 milljörðum ís-
lenskra króna. Ýmislegt er sagt
vera að umræddum bílum, þar á
meðal ryð, olíuleki, ákveðnir hlutir
séu lausir og of mikill hávaði sé í
vélinni. Um 950 þúsund þeirra bíla
sem innkallaðir verða eru í Banda-
ríkjunum og rúmlega 400 þúsund í
Japan.
Sonobe, forseti Mitsubishi, seg-
ir að fyrirtækið muni bæta gæða-
eftirlit framleiðslunnar með hjálp
Daimler-Chrysler, sem keypti 34%
hlut í Mitsubishi á síðasta ári.
Gengi hlutabréfa í Mitsubishi
lækkaði um rúm 8% í gær.
Mitsubishi
innkallar 1,5
milljónir bíla
● MORGUNVERÐARFUNDUR Sam-
taka fjárfesta og Verslunarráðs Ís-
lands verður haldinn á Grand Hót-
eli, Reykjavík, fimmtudaginn 22.
febrúar 2001 kl. 8:00–9:30. Yf-
irskrift fundarins er Venjuleg aðal-
fundarstörf – hagsmunir almennra
fjárfesta og aðalfundir hlutafélaga.
Frummælendur eru Edda Rós
Karlsdóttir, Búnaðarbankanum –
verðbréfum, Þorgeir Eyjólfsson,
forstjóri Lífeyrissjóðs versl-
unarmanna, Lárus Finnbogason,
löggiltur endurskoðandi, Deloitte &
Touche, og Benedikt Jóhannesson,
framkvæmdastjóri Talnakönnunar.
Í fréttatilkynningu vegna fundarins
segir að nú fari tími aðalfunda í
hönd og margur fjárfestirinn þurfi
að huga að hagsmunum sínum í
tengslum við hlutafé sitt.
Fundur um hags-
muni almennra
fjárfesta
STUTTFRÉTTIR