Morgunblaðið - 21.02.2001, Page 1

43. TBL. 89. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 21. FEBRÚAR 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 21. FEBRÚAR 2001
VLADÍMÍR Pútín Rússlandsforseti ræddi í gær
við George Robertson, framkvæmdastjóra Atlants-
hafsbandalagsins, NATO og hvatti hann til að
íhuga gaumgæfilega tillögu Rússa um að Evrópu-
ríki komi sér upp eigin eldflaugavarnakerfi eins og
Bandaríkin ráðgera. Pútín áréttaði einnig að Rúss-
ar litu á stækkun NATO sem ógnun við öryggis-
hagsmuni sína.
„Við höfum tekið eftir yfirlýsingu þinni um að
bandalagið líti ekki á Rússland sem andstæðing.
Við fögnum þeirri yfirlýsingu og kunnum að meta
hana,“ sagði Pútín á fundi með Robertson í Kreml.
„En stækkun varnarbandalagsins að landamærum
Rússlands getur ekki verið neitt annað en ógnun
við landið.“
Eystrasaltsríkin Litháen, Lettland og Eistland
hafa lagt mikla áherslu á að fá aðild að NATO en
bandalagið hefur ekki samþykkt það. Aðild þessara
ríkja að NATO myndi gera herþotum bandalagsins
kleift að fljúga til mikilvægra staða í Rússlandi á
nokkrum mínútum.
Vilja færanlegar
gagnflaugar í Evrópu
Ígor Sergejev, varnarmálaráðherra Rússlands,
afhenti Robertson formlega tillögu Rússa um að
Evrópuríki kæmu upp sameiginlegu eldflauga-
varnakerfi. Pútín vakti fyrst máls á þessari hug-
mynd í fyrra.
Embættismenn í rússneska varnarmálaráðu-
neytinu sögðu að samkvæmt tillögunni ætti að
koma upp færanlegu gagnflaugakerfi í Evrópu ef
nefnd varnarmálasérfræðinga kæmist að þeirri
niðurstöðu að Evrópuríkjum stafaði hætta af eld-
flaugum og þau gætu ekki afstýrt henni með öðrum
hætti. Gagnflaugarnar yrðu færðar þangað sem
hættan væri mest til að verja mikilvægustu staðina.
Pútín sagði að eftir að sérfræðingar NATO hefðu
kynnt sér tillöguna gætu varnarmálasérfræðingar
Rússa farið í höfuðstöðvar bandalagsins í Brussel
til að ræða hana frekar.
Rússar og Bandaríkjamenn hafa komið upp mið-
stöð til að skiptast á upplýsingum um eldflaugaskot
og Pútín lagði til að Evrópuríki fengju að taka þátt í
því samstarfi.
Evrópska eldflaugavarnakerfið er svar Rússa við
áformum Bandaríkjamanna um að koma upp tak-
mörkuðu gagnflaugakerfi til að verjast hugsanleg-
um eldflaugaárásum ríkja á borð við Norður-Kór-
eu.
Pútín þakkaði Robertson fyrir þátt hans í að
bæta samskipti Rússlands og Atlantshafsbanda-
lagsins eftir loftárásir NATO á Júgóslavíu sem
urðu til þess að Rússar rufu ýmis tengsl sem mið-
uðu að því að byggja upp traust milli Atlantshafs-
bandalagsins og Rússlands eftir lok kalda stríðsins.
Forsetinn varaði þó við því að tilhneiging ákveð-
inna NATO-ríkja til að draga upp dökka mynd af
Rússlandi gæti orðið til þess að samskipti þess við
Atlantshafsbandalagið versnuðu aftur. Hann
nefndi engin ríki í þessu sambandi en talið er að
hann hafi átt við Bandaríkin undir forystu George
W. Bush forseta.
„Við vitum af yfirlýsingu ákveðinna fulltrúa
Vesturlanda (...) sem reyna að endurskapa ímynd
Rússlands sem heimsveldi hins illa jafnvel þótt eng-
inn hræðist það lengur,“ sagði Pútín. „Hætta skap-
ast á hótunum og vopnakapphlaupum þegar skort-
ur er á trausti.“
Robertson svaraði að forgangsverkefni NATO
og Rússa væri að byggja upp samband, sem byggð-
ist á trausti og hreinskilni, til að afstýra slíkum
hættum.
Framkvæmdastjóri NATO ræðir við Pútín Rússlandsforseta í Moskvu
Rússar vilja evrópskt
eldflaugavarnakerfi
Moskvu. AP.
AP
George Robertson, framkvæmdastjóri
NATO, og Vladímír Pútín Rússlandsforseti
heilsast fyrir fund sinn í Kreml í gær.
STUÐNINGSMENN Lýðræðis-
flokksins í Albaníu brenna mynd
af Fatos Nano, leiðtoga albanska
sósíalistaflokksins, arftaka
kommúnistaflokksins, í Tirana í
gær. Rétt tíu ár voru í gær liðin
frá því risavöxnu minnismerki um
kommúnistaleiðtogann og einræð-
isherrann Enver Hoxha var
steypt af stalli og bundinn var
endi á áratuga langa einangrun
landsins frá umheiminum.
AP
Byltingar minnzt í Tirana
EINN af starfsmönnum bandarísku
alríkislögreglunnar FBI var ákærð-
ur í gær fyrir njósnir í þágu sovésku
leyniþjónustunnar KGB á
níunda áratug síðustu aldar.
Er hann sakaður um að hafa
skýrt leyniþjónustunni frá
nöfnum KGB-manna sem
voru á mála hjá bandarísku
leyniþjónustunni CIA og að
hafa selt KGB leynilegar
upplýsingar undir lok kalda
stríðsins. Bandarískir emb-
ættismenn sögðu að maður-
inn hefði valdið Bandaríkj-
unum „verulegum skaða“.
Saksóknarar sögðu að sakborn-
ingurinn, Robert Philip Hanssen,
ætti dauðadóm yfir höfði sér. Talið
er að hann hafi þegið andvirði 120
milljóna króna fyrir upplýsingarnar.
Í ákæruskjalinu er Hanssen sak-
aður um að hafa skýrt sovésku leyni-
þjónustunni frá nöfnum þriggja
KGB-manna, sem störfuðu einnig
fyrir bandarísku leyniþjónustuna, í
október 1985. Hann hafi einnig af-
hent KGB leynileg skjöl í mars 1989.
Er hann meðal annars talinn hafa
veitt sovésku leyniþjónustunni upp-
lýsingar um hvaða aðferðum Banda-
ríkjamenn beittu við tölvunjósnir.
Starfaði fyrir FBI í 27 ár
Bandarískir fjölmiðlar sögðu að
Hanssen hefði starfað fyrir alríkis-
lögregluna í 27 ár, lengst við gagn-
njósnir. Hann hefði meðal annars
njósnað um Rússa í Bandaríkjunum.
Hanssen starfaði síðast í höfuð-
stöðvum alríkislögreglunn-
ar í Washington og hermt
er að honum hafi einnig ver-
ið úthlutað verkefnum fyrir
bandaríska utanríkisráðu-
neytið. Hann var fenginn til
að leysa ýmis öryggisvanda-
mál ráðuneytisins, meðal
annars þegar hlerunarbún-
aður fannst í ráðstefnusal
sem rússneskur njósnari
fylgdist með úr nálægum
bíl. Ekki var ljóst í gær
hvort Hanssen hefði aðstoðað Rússa
við njósnir um utanríkisráðuneytið.
Hanssen var handtekinn á heimili
sínu nálægt Washington á sunnudag
eftir að FBI-menn sáu hann skilja
eftir böggul með leynilegum upplýs-
ingum í almenningsgarði í Virginíu.
FBI hafði þá fengið gögn frá Rúss-
landi sem bentu til þess að Hanssen
hefði njósnað fyrir Rússa.
Lögfræðingur Hanssens sagði að
hann héldi fram sakleysi sínu. Rúss-
nesk stjórnvöld sögðust ekki ræða
slík mál við fjölmiðla.
Hanssen er þriðji FBI-maðurinn
sem hefur verið ákærður fyrir
njósnir í þágu Rússa. Hinir voru
Richard Miller, um miðjan níunda
áratuginn, og lögfræðingurinn Earl
Pitts, sem var sakfelldur fyrir
nokkrum árum.
FBI-maður sak-
aður um njósnir
Washington. Reuters, AP.
Robert Philip
Hanssen
POUL Nyrup Rasmussen, for-
sætisráðherra Danmerkur,
segist ekki geta ábyrgst að
stjórnin haldi loforð fyrirrenn-
ara síns, Pouls Schlüters, sem
tryggir Færeyingum fullan og
óskoraðan rétt til olíu innan
færeyskrar landhelgi. Segist
Nyrup Rasmussen fylgjandi því
að loforðið standi en segist ekki
geta veitt Færeyingum neinar
tryggingar um það, að því er
fram kemur í frétt Ritzau.
Á blaðamannafundi í Kaup-
mannahöfn í gær lögðu fær-
eyskir blaðamenn hart að
Rasmussen að svara spurning-
um um hvort ríkisstjórnin
hygðist endurskoða olíusamn-
inginn sem Schlüter gerði við
Færeyinga árið 1992 og hefur
orðið tilefni mikilla blaðaskrifa
að undanförnu. Nyrup Rasmus-
sen kom sér hjá því að svara
þessum spurningum, svo og um
hvort Færeyingar eða Danir
eigi tilkall til hafsgrunnsins.
Í næsta mánuði verða Fær-
eyjar og olían til umræðu í
danska þinginu er rædd verður
afstaða Danmerkur til óska
Færeyinga um sjálfstæði. Vill
Nyrup Rasmussen ekki tjá sig
frekar um málið fyrr en umræð-
an hefur farið fram.
Ábyrgist
ekki að
Danir efni
loforð
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
EHUD Barak, bráðabirgðaforsætis-
ráðherra Ísraels, kom í gær eigin
flokksmönnum á óvart og afþakkaði
boð sem hann var áður búinn að
þiggja um að taka sæti sem varn-
armálaráðherra í ríkisstjórn sem Ar-
iel Sharon, leiðtogi Likud-flokksins,
er nú að reyna að mynda. Sagði Bar-
ak jafnframt af sér sem leiðtogi
Verkamannaflokksins. Hann mun
einnig hætta á þingi.
Átök hafa verið um það innan
Verkamannaflokksins hvort þiggja
bæri boð Sharons um að mynda
þjóðstjórn með Likud-flokknum,
einkum eftir að Barak hætti við að
hætta í stjórnmálum eins og hann
hafði lýst yfir að hann myndi gera
þegar hann játaði kosningaósigur
sinn hinn 6. febrúar sl.
Ekki var fullljóst hvaða áhrif af-
sögn Baraks muni hafa á stjórnar-
myndunartilraunir Sharons, en hann
er sagður hafa gefið Verkamanna-
flokknum vikufrest til að þiggja boð-
ið um myndun þjóðstjórnar. Hafni
flokkurinn því mun Sharon mynda
stjórn með flokkum yzt til hægri.
Barak
dregur
sig í hlé
Jerúsalem. Reuters.