Morgunblaðið - 27.02.2001, Síða 12

FRÉTTIR
12 ÞRIÐJUDAGUR 27. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐGERÐ á varðskipunum Ægi og
Tý væri ódýrari ef hún væri fram-
kvæmd hér á landi en ef hún verður
framkvæmd í Póllandi, að mati VSÓ
ráðgjafar á Akureyri, sem unnið hef-
ur skýrslu þessa efnis fyrir Félag
járniðnaðarmanna, en skýrslan var
kynnt á aðalfundi félagsins á laugar-
dag. Krafðist fundurinn þess að iðn-
aðar- og fjámálaráðherra beiti sér
fyrir því að viðgerðirnar fari fram hér
á landi.
Aðalfundurinn mótmælti jafnframt
harðlega þeirri ákvörðun Ríkiskaupa
að ganga til samninga um viðgerðirn-
ar við pólska skipasmíðastöð og bend-
ir á að samkvæmt skýrslu ráðgjafar-
fyrirtækisins sé 300 þúsund kr.
ódýrara að framkvæma viðgerðirnar
hér á landi heldur en í Póllandi og er
þá ekki tekið tillit til þess þjóðhags-
lega ávinnings sem væri samfara því
að vinna verkið hér á landi.
Ráðgjafarfyrirtækið áætlar kostn-
að vegna siglingar til Póllands, eft-
irlits og fleira tæplega 7,5 milljónir kr.
fyrir hvort skip, en ekki 3,9 milljónir
kr. eins og Ríkiskaup höfðu áætlað.
Um 900 þúsund kr. ódýrara yrði að
gera við varðskipið Ægi hér á landi en
í Pólandi og um 300 þúsund kr. ódýr-
ara þegar miðað er við bæði skipin.
Aðgerðir til að jafna
samkeppnisstöðu
Krafðist aðalfundurinn þess að iðn-
aðarráðherra og fjármálaráðherra
beiti sér fyrir því að viðgerðir varð-
skipanna fari fram hér á landi. Í
ályktun fundarins segir síðan:
„Íslenskur skipaiðnaður á í vök að
verjast vegna samkeppni erlendra
fyrirtækja sem njóta ýmiss konar að-
stoðar í heimalandinu.
Óbreytt stefna stjórnvalda í mál-
efnum skipaiðnaðarins mun leiða til
enn frekari samdráttar, fleiri upp-
sagna starfsmanna og hafa í för með
sér að þekking og hæfni til skipa-
smíða og endurbóta glatist innan
fárra ára. Slíkt hefði mjög alvarlegar
afleiðingar fyrir alla útgerð í landinu
og þjóðarbúið í heild. Fundurinn
skorar á ríkisstjórnina að undirbúa
þegar í stað aðgerðir sem færa ís-
lenskum skipaiðnaði jafna samkeppn-
isaðstöðu við erlenda aðila og tryggja
jafnframt að væntanleg smíði á nýju
varðskipi verði á vegum íslenskra fyr-
irtækja.“
Viðgerðir á varðskipun-
um ódýrari hér á landi
Aðalfundur Félags járniðnaðarmanna ályktar
FLESTIR íslenskir launþegar eiga
einungis rétt á 7 til 10 dögum á laun-
um á ári vegna veikinda barna sinna
þegar sænskir foreldrar fá 120 daga
veikindaleyfi á 80% launum fyrir
hvert barn og finnskir 90 dagar á
66% launum. Þetta er meðal þess
sem kom fram á opnum fundi Um-
hyggju, félags til stuðnings langveik-
um börnum, þar sem réttindi for-
eldra vegna veikinda barna voru til
umræðu. Á fundinum voru sýnd við-
töl við fjölskyldur og aðra aðstand-
endur, umræður um málefnið með
þátttöku frá samtökum launþega, at-
vinnurekenda, stjórnmálamanna og
fjölskyldna. Hægt var að fylgjast
með málþinginu í Háskólanum á Ak-
ureyri í gegnum fjarfundarbúnað.
Ragna K. Marinósdóttir, formað-
ur Umhyggju, sagði félagsmenn VR
vera þá sem best eru staddir á Ís-
landi þar sem þeir geta fengið greitt
úr sjúkrasjóði sem svarar 90 dögum
á 80% launum ef börn þeirra veikjast
svo mjög. Aðrir launþegar fá 7 til 10
daga. „Þetta byggist mikið á velvilja
vinnuveitenda, en margir þeirra hafa
staðið sig mjög vel, en svo heyrum
við ljótu sögurnar þar sem fólki er í
raun sagt upp vegna veikinda barna
sinna,“ segir Ragna og bætir við að á
meðan engin lög séu til um slíkt at-
hæfi þá komist atvinnuveitendur upp
með þessa framkomu, sem sé sjald-
gæf en Umhyggja frétti alltaf af með
vissu millibili. „Flestir fullorðnir
launþegar geta haft allt að 90 veik-
indadaga á ári en þetta á ekki við um
börnin þannig að það yrði strax
betra ef dagarnir mættu deilast nið-
ur á fjölskylduna en ekki bara starfs-
kraftinn.“ Ragna sagði málið ekki
eingöngu snúast um veikindadaga
heldur væru vandamál fjölskyldna
langveikra barna mun víðtækari.
Það væri t.d. næstum algilt að þegar
barn greindist alvarlega veikt þá
þyrfti annað foreldrið að taka þá
ákvörðun að hætta allri atvinnuþátt-
töku til að geta sinnt barninu. „Þær
fjölskyldur hafa borið mjög skarðan
hlut frá borði því það er enginn sem
bætir upp það tekjutap sem fjöl-
skyldan verður fyrir þegar annar að-
ilinn hættir vinnu,“ sagði Ragna og
benti á að það foreldri getur verið frá
vinnu árum saman og getur því ekki
safnað upp áunnum lífeyrisréttind-
um. Þessir foreldrar taka sér mikla
ábyrgð á hendur þar sem þeir veita
umfangsmikla heimahjúkrun eins og
súrefnismeðferð og notkun öndunar-
véla sem foreldrar bera ábyrgð á til
að geta verið með veiku börnin
heima. „Það er gríðarlegur sparnað-
ur fyrir þjóðfélagið sem felst í því að
þessi börn eru heima fyrir en ekki á
sjúkrahúsum, enda eru margar hlið-
ar á þessu máli hjá hópi sem hefur
átt undir högg að sækja. Fólk er að
berjast á öllum sviðum fyrir hjálp-
artækjum eða umönnunargreiðslum
og slíku, og foreldrarnir eru auk þess
undir miklu álagi heima fyrir og hafa
ekki orku fyrir fleira.“
Minnst ánægja með þjónustu
Tryggingastofnunar ríkisins
Í rannsókn Huldu Sólrúnar Guð-
mundsdóttur á högum fjölskyldna
langveikra barna á Íslandi, sem gerð
var í fyrra, var þjónustuþörf þessara
fjölskyldna athuguð og hvernig þeim
þörfum er fullnægt að mati foreldr-
anna sjálfra. Í ljós kom að foreldrar
eru almennt ánægðir með gæði
þeirrar þjónustu sem þeir hafa feng-
ið en telja þó að frekari þjónustu sé
þörf á nánast öllum sviðum. Minnst
ánægja var með þá þjónustu sem
foreldrar langveikra barna sækja til
Tryggingastofnunar ríkisins. Um
82% foreldranna töldu að aukinnar
þjónustu væri almennt þörf og voru
þeir foreldrar beðnir um að tiltaka á
hvaða sviðum þessi aukna þörf lægi.
Læknisfræðilega þjónustu (meðferð
og hjúkrun) virðist síst skorta en að-
eins 13% foreldra töldu að frekari
þjónustu væri þörf á þessu sviði.
Margir þátttakendanna vildu einnig
koma á framfæri þakklæti til þeirra
aðila sem annast höfðu um þeirra
börn. Hins vegar var myndin nokkuð
önnur þegar litið var á aðra þjón-
ustuþætti. Þannig töldu t.d. 43%
þátttakenda að þörf væri á aukinni
fjárhagsaðstoð, 40% nefndu þörf fyr-
ir aukna félagsráðgjöf og 41% gaf til
kynna þörf á aukinni sálfræðilegri
þjónustu. Foreldrahópurinn er
nokkuð samhljóða hvað þetta varðar,
þar sem ekki kom fram marktækur
munur á milli kynja, sjúkdómshópa,
eftir aldri, hjúskaparstöðu eða öðr-
um þáttum.
Niðurstöðurnar gefa þó til kynna
að foreldrar á höfuðborgarsvæðinu
fái sínum þörfum betur fullnægt en
foreldrar á landsbyggðinni. Þetta
kom fram í svörum um fengna sál-
félagslega þjónustu. Að nokkru leyti,
en þó ekki eins skýrt, kom sami mun-
ur fram í ánægju með fengna lækn-
isfræðilega þjónustu. Munur á þörf
fyrir aukna þjónustu almennt kom
einnig fram eftir búsetu, en foreldr-
ar á landsbyggðinni voru einróma
um að aukna þjónustu þyrfti. Þessi
munur á milli höfuðborgar og lands-
byggðar kemur hins vegar ekki eins
skýrt fram hvað einstaka þjónustu-
þætti varðar. Sendur var ítarlegur
spurningalisti til 571 foreldris lang-
veikra barna en þau eru öll félags-
menn í níu aðildarfélögum Um-
hyggju. Spurningalistinn var um hin
ýmsu áhrif veikinda barnsins á fjöl-
skyldulífið, hvernig tekist er á við hið
aukna álag sem þeim fylgja, hvaða
þarfir vakna fyrir stuðning, ráðgjöf
og þjónustu af ýmsum toga og
hvernig hið íslenska velferðarkerfi
kemur til móts við þær þarfir. Alls
svöruðu 105 foreldrar spurningalist-
anum og voru konur meirihluti
þeirra sem svöruðu eða 66 og karlar
39. Ríflega tveir þriðju hlutar þátt-
takenda bjuggu á höfuðborgarsvæð-
inu og tæplega þriðjungur á lands-
byggðinni. Fjöldi langveikra barna
hefur aukist þar sem framfarir í fæð-
ingarhjálp og læknavísindum al-
mennt hafa orðið til þess að veik
börn lifa lengur.
„Þessi börn þurfa mikla umönnun
og foreldrar þeirra vilja flestir vera
heima eins og hægt er enda eru önn-
ur úrræði ekki mörg eins og staðan
er í dag,“ segir Ragna og segir að
það hafi einnig verið fundarmönnum
til umhugsunar að búa þyrfti lang-
veikum börnum hvíldarheimili,
skammtímavistun þar sem fjölskyld-
an gæti hvílst.
Opinn fundur um réttindi foreldra langveikra barna
Færri veikindadagar hér
en í nágrannalöndunum
Morgunblaðið/Ásdís
Jóhanna Sigurðardóttir, Ingibjörg Georgsdóttir, Hrafnhildur Stefánsdóttir, Ögmundur Jónasson og
Gunnlaugur Sigfússon voru meðal þeirra sem tóku til máls á fundi Umhyggju.
LÖGREGLAN í Reykjavík segir að
aldrei hafi komið beiðni frá lögregl-
unni í Vestmannaeyjum um aðstoð
frá Reykjavík þegar verið var að
rannsaka hvort til stæði að flytja inn
fíkniefni sjóleiðina frá Evrópu með
skipi, sem væntanlegt var til Vest-
mannaeyja.
Tilkynning frá lögreglunni í
Reykjavík er send í tilefni af umfjöll-
un fréttastofu Ríkisútvarpsins um
fíkniefnamál sem kom upp sl. haust
og tengdist Vestmannaeyjum.
Í tilkynningunni, sem Hörður Jó-
hannesson yfirlögregluþjónn skrifar
undir, segir að sumarið og haustið
2000 hafi mörg mál komið til rann-
sóknar hjá fíkniefnadeild lögreglunn-
ar í Reykjavík og sum þeirra stór og
umsvifamikil í rannsókn. Á sama
tíma og þessi mál voru til rannsóknar
hafi lögreglumenn í fíkniefnadeild
komist á snoðir um ráðagerðir um að
flytja inn fíkniefni sjóleiðina frá
Evópu með skipi sem væntanlegt var
til Vestmannaeyja. Lögreglustjóran-
um í Vestmannaeyjum hafi þegar
verið gert viðvart svo og embætti rík-
islögreglustjóra en fíkniefnadeildin
hafi verið önnum kafin í öðrum mál-
um.
Í tilkynningunni segir að sam-
kvæmt vinnureglum sé það hlutverk
fíkniefnadeildar lögreglunnar í
Reykjavík að veita öðrum embættum
á Suður- og Suðvesturlandi aðstoð í
fíkniefnamálum ef þess er óskað. „Að
gefnu tilefni skal tekið fram að lög-
reglan í Vestmannaeyjum óskaði ekki
eftir aðstoð lögreglunnar í Reykjavík,
hvorki við rannsókn málsins né við
framkvæmd annarra aðgerða sem
fyrirhugaðar voru. Stjórnandi fíkni-
efnadeildar lögreglunnar í Reykjavík
var í sambandi við yfirmann hjá lög-
reglu í Vestmannaeyjum þegar eftir
að henni var tilkynnt málið og fylgd-
ist með framvindu mála, en í þeim
samskiptum kom aldrei fram beiðni
um aðstoð frá Reykjavík,“ segir í til-
kynningu lögreglunnar í Reykjavík.
Aldrei
beðið um
aðstoð frá
Reykjavík
BÆNDASAMTÖK Íslands, Lands-
samband kúabænda og tölvufyr-
irtækið Aco hafa tekið höndum
saman um að halda fegurðarsam-
keppni kúa í apríl nk. þar sem út-
nefna á Gateway-kú ársins 2001.
Markmið fegurðarsamkeppninnar,
auk þess að sýna góða gripi, er að
auka tölvunotkun bænda og er liður
í verkefni Bændasamtakanna að
„færa heiminn heim í hlað“. Aco er
umboðsaðili fyrir tölvuframleiðand-
ann Gateway, en það fyrirtæki var
upphaflega stofnað af bændum í
Bandaríkjunum og í vörumerki þess
er vísun í skjöldóttar kýr.
Auglýst hefur verið eftir þátttak-
endum í keppnina, m.a. með auglýs-
ingu í Bændablaðinu í dag, og úr
þeim hópi verða valdar 10 kýr í
keppnina. Hin heppna verður krýnd
með kórónu og fær hún ýmis verð-
laun, m.a. fóður í heilt ár, snyrtivör-
ur eins og júgursmyrsl og eigandinn
fær að sjálfsögðu tölvu í verðlaun.
Að sögn Baldvins Jónssonar
stendur til að kynna þessar 10 kýr í
fjölmiðlum með ýmsum upplýs-
ingum, s.s. um heimili, aldur, hæð,
þyngd, og „framtíðaráform“.
„Ætlunin er að hafa þetta í léttum
dúr. Tilgangurinn er að hvetja
bændur til þess að nota tölvur í
auknum mæli og nettengja þá við
umheiminn. Við vonumst til að þetta
hressi upp á umræðuna um íslensk-
ar kýr, mitt í kúariðufári og deilum
um innflutning norskra fósturvísa,“
segir Baldvin.
Sérstæð feg-
urðarsam-
keppni kúa
FLUTNINGABÍLL valt á
hliðina sunnan við Guðlaugsvík
í Hrútafirði á sunnudagskvöld.
Bílstjórinn var einn í bílnum og
slapp hann ómeiddur sam-
kvæmt upplýsingum frá lög-
reglunni á Hólmavík.
Óhappið var tilkynnt til lög-
reglu á tíunda tímanum í fyrra-
kvöld. Mikið hvassviðri var á
þessum slóðum og lítið skyggni.
Vegfarandi sem kom að slys-
stað tilkynnti lögreglunni
óhappið og ók bílstjóranum á
sveitabæ í grenndinni.
Að sögn lögreglunnar á
Hólmavík er bíllinn mikið
skemmdur og jafnvel ónýtur.
Smávægilegar skemmdir urðu
á farmi bílsins. Víða um land
áttu vegfarendur í erfiðleikum
vegna veðurs og ófærðar.
Flutninga-
bíll valt í
Hrútafirði
♦ ♦ ♦