Morgunblaðið - 12.04.2001, Blaðsíða 41

fram með afurðir sem eru öðruvísi og
það eru afurðir íslensku kýrinnar frá
Íslandi örugglega.
Gerum okkur grein fyrir því for-
skoti sem sérstaðan veitir og fórnum
því ekki fyrir lögg af alþjóðavæðingu,
sem allir geta keypt í norskum sæð-
isbanka.
Varðveitum verðmæti á hnattvísu,
– veröldin gæti breyst.
Íslenskar eða norskar kýr?
Nú er ég loksins komin að málefn-
inu sem varðar einkum okkur bænd-
ur: Mismun kynjanna til mjólkur-
framleiðslu, kostum íslenskra og
norskra kúa. Hér verður stiklað á
stóru.
Samanburður á hagkvæmni 60
NRF-búa í Noregi og þriggja búa
með norsku landkynin sýnir fram-
legð á lítra af NRF-mjólk kr. 2,55 en
kr. 2,66 á lítra af mjólk á búunum
með gömlu kynin (styrkir ekki reikn-
aðir með).
Áður en menn brölta með norskar
kýr hingað til lands, mætti athuga við
hvaða aðstæður Norðmenn sjálfir
telja NRF-kúna henta best. Eru þær
aðstæður sambærilegar við Ísland
eða allt aðrar? Hvers vegna búa ekki
allir norskir kúabændur með NRF-
kýr?
Mikil afurðaaukning hér
á landi 1998 og 1999
Jón Viðar Jónmundsson segir svo
frá í Bændablaðinu 1. febrúar 2000, –
og nú vitna ég beint í Jón – „að afurð-
ir milli ára hafi aukist um 4,25%, sem
hlýtur að teljast feikilega mikil aukn-
ing í hvaða samhengi sem það er
skoðað. Kjarnfóðurgjöf eykst all
nokkuð eða um 49 kg á hverja kú að
jafnaði. Rétt er samt um leið að vekja
á því athygli að kjarnfóðurgjöf er
talsvert minni á hvern grip en var
fyrir tveimum áratugum, þó að með-
alafurðir hafi aukist um talsvert yfir
20% á sama tímabili. Ekkert vafamál
er að þetta er árangur bættrar fóð-
urverkunar gróffóðurs hér á landi og
þess að í framleiðslunni í dag eru
gripir með allt aðra og meiri hæfi-
leika til framleiðslu en þeir sem stóðu
á básum í íslenskum fjósum fyrir
tveim áratugum.“
Samkvæmt niðurstöðum Bútækni-
deildar RALA er vinnumagn í ís-
lenskum fjósum það sama og á Norð-
urlöndunum, miðað við sömu
bústærð. Samkvæmt því eru íslensk-
ar kýr ekki erfiðari í mjöltum en
gengur og gerist.
Samkvæmt kúaskýrslum 1994,
framleiddu Íslendingar 1.000 l af
mjólk með 120 kg af kjarnfóðri, með-
an Norðmenn notuðu 272 kg kjarn-
fóðurs til að framleiða 1.000 lítra.
Íslenska kúakynið er norrænt kyn
á norðurslóð og því líklega fremur
seinþroska. Hins vegar er ekkert til
um uppeldi mjólkurkúa annað en
máltækið „sjaldan launar kálfur
ofeldi“. Mönnum væri skammar nær
að snúa sér að athugunum á uppeldi
mjólkurkúa hér á landi í stað þess að
atast í illa grunduðum innflutningi.
Framleiðslustefna
Eftir stendur spurningin um það,
hvers konar framleiðslu við viljum
stunda? Viljum við hverfa frá fjöl-
skyldubúskap, þar sem notkun að-
fanga er haldið í lágmarki og stutt er
í hin vistrænu gildi? Viljum við taka
stefnuna á meiri kjarnfóðurnotkun,
stækkun búa, fækkun bænda, aukna
vélvæðingu og jafnvel verksmiðju-
búskap? Það að skipta um kúakyn
þjónar ekki þeim markmiðum sem ég
vil sjá í þessu sambandi. Á þessu stigi
get ég ekki séð að það yrði bændum
hagkvæmt eða þjóðinni hagstætt að
skipta um kúakyn, fyrir utan það að
við erum langflest á móti því.
Ég tel mig ekki þurfa aðrar kýr en
íslensku kúna til að framleiða næga
og góða mjólk á sanngjörnu verði
fyrir mína neytendur í framtíðinni.
Við búum við stöðugar kynbóta-
framfarir í íslenska kúastofninum.
Íslenska kýrin hefur marga góða
kosti og við getum enn bætt við þekk-
ingu okkar á sviði kúabúskapar. Svo
fremi að við höldum áfram alvöru
kynbótastarfi og stundum landbún-
aðarrannsóknir á Íslandi, verðum við
fullfær um að móta sjálf okkar eigin
framtíð.
Höfundur er bóndi á Gýgjarhólskoti.
SKOÐUN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 2001 D 41
FRÉTTIR
Borgarnesi - Ný deild var opnuð sem útibú við leikskól-
ann Klettaborg í Borgarnesi í síðasta mánuði. Nýja
deildin er í einbýlishúsi við Mávaklett, sem nú hefur ver-
ið breytt í leikskóla. Þarna er pláss fyrir 24 börn og hef-
ur 19 plássum þegar verið úthlutað. Börnin hafa verið í
aðlögun smátt og smátt og eru 14 byrjuð.
Með opnun deildarinnar hefur biðlistinn verið tæmd-
ur að sinni. Þarna eiga yngstu börnin í Borgarnesi að
dvelja eða 2–3 ára börn. Þegar þau eldast flytjast þau yf-
ir á „gamla“ leikskólann Klettaborg, en þar eru þrjár
aðrar deildir. Ástæðan fyrir aldursskiptingunni er sú að
lóðin við nýju deildina er minni og hentar betur fyrir
yngri börn. Miðað við að deildin sé fullnýtt eru áætluð
fimm stöðugildi starfsmanna á deildinni.
Yngstu börnin
í Klettaborg
Morgunblaðið/Guðrún Vala Elísdóttir
Börn á nýju deildinni þegar fréttaritari leit í heimsókn. Frá vinstri í efri röð: Valur Örn Víf-
ilsson, Áki Freyr Hafþórsson og Þórir Aðalsteinsson. Í fremri röð f.v.: Jóhanna Vordís Rún-
arsdóttir, Unnur Helga Vífilsdóttir, Jón Steinar Ásgeirsson og Karen Alda Þorvaldsdóttir.