Vísir - 01.12.1979, Blaðsíða 9

VÍSIR
Laugardagur 1. desember 1979
Palladómar
Steingríms
Steinþórsson-
ar um sam-
tídarmennina
Sjálfsævisaga Steingrlms
Steinþórssonar fyrrum for-
sætisráðherra er nií komin út
hjá Bókaútgáfunni Erni og ör-
lygi. Steingrfmur skráði ævi-
söguna sjálfur, en handritið
hefur legið milli hluta I hálfan
annan áratug.
t bókinni segir Steingrfmur
frá lífi sinu og störfum á opin-
skáan hátt og samtlmamönnum
sinum lýsir hann tæpitungu-
laust.
Steingrfmur var ættaður úr
Mývatnssveit og ólst þar upp á
kotbýli. Eftir búnaðarnám á
Hvanneyri fór hann á Landbún-
aðarháskólann i Kaupmanna-
höfn. Siðan gerðisthann kennari
á Hvanneyri og siðar bóndi og
skólastjóri á Hólum i Hjaltadal,
forystumaður i félagsmálum
héraðsins, alþingismaður Skag-
firðinga i 26 ár, búnaðarmála-
stjóri og loks forsætisráöherra
og landbúnaðarráðherra. Hann
lést 14. nóvember 1966.
Steingrfmur hóf ritun sjálfs-
ævisögu sinnar á miðjum aldri
eftir dagbókum og minni og hélt
þvi áfram með hléum fram að
sjötugu. Þá haföi hann lokið
Steingrfmur Steinþórsson fyrrum forsætisráðherra,
rúmlega heimingi sögunnar og
drögum að síðari hlutanum,
sem enn er óbirtur.
Andrés Kristjánsson og
örlygur Hálfdánarson bjuggu
bókina til prentunar og rita þeir
jafnframt formála.
t bókinni eru fjölmargar
manniýsingar og fer Steingrim-
ur oft á kostum I þeim efnum.
Hér á eftir fara nokkrar lýs-
ingar hans á frægustu sam-
feröamönnum hans á Alþingi,
en þangað lagði Steingrímur
fyrst leið sina árið 1930. —SJ
Jónas Jónsson frá Hriflu.
,,Jónas hratt
fíestum frá sér*f
„Fyrst skal þá frægan telja
Jónas Jónsson, sem var óum-
deilanlega pólitiskur kennifaöir
okkar, hinna yngriflokksmanna
flestra. Útlit Jónasar er svo ein-
kennilegt, aö engin leiö er aö
lýsa þvl. Blandast þar saman
margvisleg einkenni, sumt fag-
urt, annaö ljótt. Viö kynningu
veröur maöurhins sama varum
hæfileika Jónasar. Miklar og
viötækar gáfur, leiftrandi á
margan hátt, ai á hina hliö ó-
trúleg heiftrækni og hefndar-
þorsti — að ná sér persónulega
niöri á andstæðingum sinum.
Hinn mikli dugnaöur og ritsnilld
Jónasar ruddi honum braut og
varðtil þess að efla Framsókn-
arflokkinn. En þaö sorglega er,
aö við nánarikynni og samstarf
hratt Jónas flestum frá sér,
sumpart vegna skapofsa og ráö-
rikis, en þvi miður einnig af þvi,
að flestir fundu margt lágt og
litt sæmilegt i skapgerö hans og
athöfnum. Þvi miður hefur hið
lélegra sótt á og náð meiri tök-
um eftir þvi sem á ævi hans leið.
Lit ég svo á, að kona hans hafi
átt þátt I þeirri þróun. Guðrún,
kona hans, er skapsterk að
sumu leyti, en afar metnaöar-
gjörn og skaphörö....”
Asnaspark
Jónasar
„BenediktSveinsson haföi um
langt skeið veriö þingmaöur
N.-Þingeyinga og hin siðustu ár-
in talist til Framsóknarflokks-
ins, þóttekki væri hann strang-
lega flokksbundinn. Jónas Jóns-
son heimtaði að Benedikt yröi
látinn vikja og fékk Björn
(Kristjánsson) til þess aö bjóöa
sig fram á móti frænda sinum.
Benedikt bauð sig þvi einnig
fram sem Framsóknarmaður,
enféll með tiltölulega litlum at-
kvæöamun. Þetta frumhlaup
Jónasar varð til þess að spyrna
öllu fólki Benedikts frá FVam-
sóknarflokknum, en áöur voru
synir hans mjög nærri okkar
flokki. Ég tel aö Jónas hafi
þarna gert eitt sitt mesta asna-
spark, þvi að sennilega heföi
verið hægt að tryggja þá Bene-
diktssyni, ef ekki hefði á þennan
hátt verið sparkaö i föður
þeirra. Ég tel þvi að hér hafi
verið framin stjórnmálaleg af-
glöp, þótt það skuli viðurkennt,
að Björn Krist jánsson var i alla
staði hinn prýðilegasti þing-
maður, til sóma fyrir stétt sina
og hérað.”
Asgeir Asgeirsson, fv, forseti.
,, Vildi helst
enga hylli af
sér brjóta”
„Næst verður mér að hverfa
vestur i Vestur-lsafjarðarsýslu
og minnast þingmanns þeirra
Vestur-lsfirðinga, Asgeirs As-
geirssonar. Asgeir var þá (1931)
maður á besta aldri — 37 ára.
Hafði frami hans innan flokks-
ins verið skjótur, enda kvæntur
Dóru, systur forsætisráðherr-
ans...
Asgeir var og er glæsilegur
maður að vallarsýn, fremur hár
vexti, þrekvaxinn og feitlaginn,
ljós yfirlitum og vel farinn i
andliti, oft lék tvirætt bros um
varir hans og andlitiö allt. As-
geir er ágætum gáfum gæddur,
hefur og menntun góða. Ræöu-
maður góður, talaöi skipulega
og rökvist. Röddin er þó fremur
veik og ræskir hann sig oft, er
hann flytur ræður. Ekki virtist
Asgeir eiga mörg brennandi
áhugamál, þegar við kynntumst
fyrst. Hitt mun nær sanni, að
honum þótti notalegt að hreiðra
um sig innan Framsóknar-
flokksins. Hverjum manni var
Asgeir ljúfari i umgengni, hæg-
látur i framkomu, en þó glaðvær
og hýr. Varð honum þvi gott til
vina, jafnt innan flokks sem ut-
an. Vildi hann helst enga hylli af
sér brjóta. Þótti okkur, sumum
flokksmönnum hans, nóg um,
hve lipur hann varog nærgætinn
við andstæðingana...”
,,Yfirburda
gáfur og
starfsorka”
„Eysteinn er ekki mikill fyrir
mann að sjá við fyrstu sýn. 1
minna lagi á vöxt, með stórt
höfúð.fremur ófriður, stór, út-
standandi eyru, rangeygður og
kringluleitur. Svipurinn I senn
gáfulegur og góðlegur, svo aö
þótt Eysteinn virðist ófriður við
fyrstu sýn, þá gleymist það þeg-
ar við kynningu vegna yfirburða
gáfna og starfsorku. Eysteinn
var si'vinnandi þá eins og hann
er enn. Éghef aldrei þekkt eins
sivakandi starfsmann og
Eystein, né heldur eins heiðar-
legan I starfi sinu og litið ágeng-
an fyrir sjálfan sig.”
,,Hægt ad leika
á hann”
„Tryggva Þórhallsson, for-
sætisráðherra og formann
Framsóknarflokksins hafði ég
þekkt um langt skeið, eöa allt
frá þvi er ég var skólapiltur á
Hvanneyri, en hann ungur
prestur I Hestþingum i Borgar-
firði. Þessi stóri, glæsilegi, yfir-
litsbjarti rnaður, með hina
frjálslegu, ljúfmannlegu fram-
komu, vakti alltaf og alls staðar
traust. Tryggvi var og prýðilega
máli farinnog hreif áheyrendur
meðsér. Tryggvi var hinn besti
drengur, sem öllum vildi allt hið
besta. Hann var mjög bjartsýnn
aö eðlisfari og treysti mönnum
vel. Var þvi hægt að leika á
hann...”
, ,Ahlaupamaöur
en íatur meö
köflum ”
„Hermann (Jónasson) er
glæsilegur maður að vallarsýn.
Með hærri mönnum á vöxt,
þrekinn og mikill um herðar,
mikið andlit, ljós yfirlitum.
Andlitsfallið ferkantað og allir
drættir einkennilega beinir. Allt
fas Hermanns lýsti þrótti og
sjálf söryggi. Andstæðingar
hans hafa löngum viljað telja
hann montinn og litið gefinn.
Hvort tveggja er öfugmæli. Hitt
er rétt, að Hermann fann þá og
finnur enn talsvert til sín.
Hreyfingar hansog Utlit allt ber
þvi vitni...
Hermann er miklum
hæfileikum gæddur, og það ein-
mitt þeim hæfileikum, er að
gagni koma. Hann er raunsær
og klókur, þrekmaöur mikill,
áhlaupamaður við störf, en lat-
ur með köflum, sem flokks-
formann vantar hann hina
sivökulu athygli...”
Hcrmann Jónasson, fv. forsæt-
isráöherra.
Jón Þorláksson
Ólafur Thors
Héðinn Valdimarsson
Andstædingum lyst
Steingrimur lýsti þingmönn-
um annarra flokka en Fram-
sóknarflokksins i styttra máli.
Þetta haföi hann, að segja um
foringja Sjálfstæöisflokksins:
„Formaður Sjálfstæöisflokks-
ins var Jón Þorláksson, harö-
greindur maöur og mun hafa
viljaö reka heiðarlega pólitik á
sina visu...
Ólafur Thors er einhver sér-
kennilegasti stjórnmálamaður,
sem upp hefur skotið með þjóö-
inni. Hann virðist vera
ábyrgðarlaus glanni og hinn
mesti gapuxi, en er þó klókur að
vissu leyti og hefur sérstakt lag
á að umgangast fólk persónu-
lega.
Þriöji aðalforingi Sjálfstæöis-
manna, Magnús Guömundsson,
samþingismaður minn, virtist
að engu leyti nema meðal-
maður, en var i raun starfs-
maður mikill, svo að þeir, sem
kynntust honum, hlutu að meta
það mikils. Magnús var mikill
samningamaður og vildi ávallt
vera tillögugóöur, en lenti alloft
I alls konar makki, sem leiddi
hann i hálfgerðar ógöngur.”
Og um þingmenn
Alþýðuf lokksins:
„Jón Baldvinsson var for-
maður flokksins. Lágvaxinn,
feitur, bliður og brosandi,
’ greindur maður og klókur fyrir
sinn flokk, ef um einhverja
samninga þurfti að fjalla. Héö-
inn Valdimarsson þingmaður
Reykvikinga, greindur og
menntaður vel, en óþjáll og
staurslegur. Taliö var að Héö-
mn vildi vikja Jóni Baldvinssyni
til hliðar og taka stjórn flokks-
ins I sinar hendur. Haraldur
Guömundsson, frændi minn, var
þá þingmaður Seyðfiröinga.
Harögreindur maður og ávallt
tillögugóður, en oft meö óþarf-
lega miklar vangaveltur. Loks
var svo Vilmundur Jónsson,
landlæknir, sem þá náði kosn-
ingu á Isafirði, greindur maður,
en sérvitur um margt.”