Vísir - 01.12.1979, Blaðsíða 33

vtsm
Laugardagur 1. desember 1979
Svona gerum
vid laufabraud
Skemmtilegast er aö öll fjölskyldan sé saman viö jólabaksturinn. Hér er veriö aö skera út munstur i
laufabrauö.
Þórunn
Jónatans
dóttir
skrifar
Þá er komiö aö útskuröinum.
Venjulegast mun vera aö skera
kökurnar tvöfaldar en þó voru
margir svo leiknir viö skuröinn
aö þeir skáru einfalt.
Nú veröur æ algengara aö
nota svokölluö laufabrauösjárn
sem fengist hafa undanfariö ár
úr kopar og eru þau afar þægi-
leg og mun fljótlegra aö skera
meöþeim enhníf. Slöanerbrett
upp, oftast á ööru hvoru laufi og
oddurinn á laufinu festur meö
hnifsoddinum léttilega á næst-
neðsta oddann sem liggur
óbrettur.
Þannig er haldiö áfram meö
hverja rönd af laufum sem
skorin eru I kökuna. Best er aö
hver skurðarmaður pikki sina
köku meö hnifsoddinum eftir aö
skurðinum lýkur, einkum ef dá-
litlir fletir eru milli skuröanna.
Á myndunum má sjá ýmiss
konar falleg mynstur sem hægt
er aö skera. Ef skoriö er meö
hnif er heppilegra aö gera smá-
rákir þar sem menn hugsa sér
aö hver rönd komi, meö þvi aö
brjóta kökuna lauslega saman.
Þegar skoriö er meö laufa-
brauösjárni er alltaf skoriö ein-
falt og hægt er aö sjá jafnharöan
hvernig skuröirnir liggja.
Þá má skera meö hnif ýmiss
konar skurði sem mynda sólir,
glugga eöa annaö skraut, þegar
búið er aö bretta upp á réttan
hátt. Best er að lýsa útskuröi
meö myndum. Algengt er aö
skera ýmiss konar stjörnur, ein-
hverskonar reitamunstur, jóla-
tré-burstabæ o.fl. Einnig eru oft
skorin nöfn eöa fangamörk
heimilisfólksins.
Þegar er komiö aö skera er
farið aö hita feitina. Áður fyrr
var ætiö steikt úr tólg en einnig
má steikja I jurtafeiti eöa
blöndu af hvoru tveggja.
Potturinn þarf aö vera vlöur
svo kökurnar geti þanist út.
Feitin erhöfö vel heit. Venjuleg
steikarfeiti er um 170-180 C og
þvi ber aö gæta fyllstu varúöar:
Kökurnar eru settar niöur i
heita feitina, þannig aö laufin
snúi niöur svo aö þau fléttist siö-
ur viö, siöan er kökunni snúiö
viö meö prjóni eöa fingeröum
gaffli og steikt augnablik á hinni
hliöinni.
Færiö siöan kökuna upp meö
prjóninum, leggiö hana á slétt,
hreint bréf sem dregur i dálftið
af feitinni ogsléttiö litillega meö
potthlemmi eöa gaffli meöan
hún er heit ef meö þarf.
Agætt er aö kökurnar liggi
kyrrar meöan þær eru aö kólna
þá aflagast þær siöur.
Steikiö þannig allar kökurnar
og stafliö þeim i hlaöa þegar
þær eru orönar kaldar.
Best er aö geyma laufabrauö-
iö uppá rönd i hreinum og þurr-
um kassa, á köldum staö.
Laufabrauð með heil-
hveiti
800 g hveiti
200 g heilhveiti (eöa rúgmjöl)
1 1/2 tsk. lyftiduft
1 tsk. salt
u.þ.b. 1 1 sjóöandi mjólk
Laufabrauð með rúg-
mjöli
500 g hveiti
500 g rúgmjöl (eða heilhveiti)
2 tsk. lyftiduft
70 g smjörliki
2 msk. sykur
2 tsk. salt
1/2 1 sjóbandi mjólk
1/4 1 heitt vatn
örl. kúmen hitaö I mjólkinni
(má sleppa)
Fyrsta uppskriftin er úr ein-
tómu hveiti og er algengust og
þaöer auöveldaraaö skera i þaö
fingert mynstur.
Ef notuö er uppskrift með
smjörliki i er þaö brætt i mjólk-
inni. Setjið salt,lyftiduft og syk-
ur I mjólkina. Hrærið hveitiö úti
vökvann, setjið deigið á borö og
hnoöiö hveitii það eftir þörfum.
Hnoðið deigiö þartil það er oröið
slétt, sprungulaust og þægilegt
meðferðar. Þær húsmæður sem
eiga sterkar hrærivélar meö
hnoðara geta notað þær.
Mótiö mjóa sivalninga úr
deiginu. Breiöiö rakt stykki yfir
deigiö til aö ekki myndist hörö
skán utan á þaö. Skerið litlar
sneiöar af deiginu, lagiö þær til
milli handanna þannig aö þær
veröi kringlóttar.
Hafið diskmeö hveiti viö hönd-
ina og dýfiö kökunum i hveitið
áöur en deigiö erflatt, til aö þaö
'estist hvorki viö borðið né
kökukeflið. Nú er um aö gera aö
nota fremur létt handtök viö
kökukeflið til aö ekki komist
brot I kökurnar og þær aflagist
sem minnst. Best er aö snúa
þeim nokkuö oft svo aö þær
haldist fallega kringóttar á
meðan þær stækka smátt og
smátt undir keflinu. Fletjið
laufabrauöiö næfurþunnt út.
Aður fyrr var þaö mælikvarði
aö þegar lesa mátti gegnum
kökuna væri hin rétta laufa-
bruösþykkt komin.
Þá er kakan skorin undan
hæfilega stórum diski meö
kleinujárni en áöur er athugaö
aö kakan sé laus frá boröinu,
annars tapar hún lögun. Gæta
verður þess aö kakan stækkar
dálitiö þegar fariö er aö steikja
og þvi' þarf aö hafa vel viðan
pott.

Laufabrauösdagurinn stendur
fyrir hugskotssjónum flestra er
vanist hafa laufabrauðsgerö
sem einhver eftirminnilegasti
dagur ársins frá bernskudög-
um. Þennan dag voru ljósin
bartari en aðra skammdegis-
daga og hibýlin hlýlegri og vist-
legri. Þá var enginn vafi á þvi
lengur aö jólin voru á næsta
leiti. Heimilisfólkið safnaöist
saman og hjálpaðist að viö
laufaskuröinn. Þá var oft kátt á
hjalla og keppst um aö skera
falleg og margbreytileg mynst-
ur.
Þaðfervel á þvi nú á dögum
að fjölskyldan safnist saman
einhverja helgina viö laufa-
brauðsgerð þegar annrikistim-
inn fyrir jólin fer i hönd. Laufa-
brauöið geymist ágætlega i
nokkrar vikur á þurrum og
köldum staö og er þvl tilvalið aö
hefja jólaundirbúninginn á
þessu verki.
Laufabrauðið var áöur fyrr
búið til fyrir aörar stórhátiöir
ársins og fyrir brúðkaupsveisl-
ur. En á siðari timum er það
eingöngu bundiö jólunum.
Margirbúa tillaufabrauð núhin
siðari ár, jafnvel þó þeir hafi
ekki vanist þvi frá barnæsku.
Þaö er lika þjóölegt og jólalegt
aö láta laufabrauöshlaðann
standa á boröi um jóhn svo aö
heimilisfólk og gestir megi
maula þaö aö vild.
Astæðulaust er aö hræðast
laufabrauðsgeröina vegna þess
aö þaö sé svo erfitt aö búa þaö
til. Áður fyrr var deigiö haft
mjög hart og vætt i með sjóö-
andi mjólk. Nú eruflestir hættir
þessu. Mjólkin á aö vera heit og
hveitið hrært úti hana. Ekki
þarf aö hnoöa deigiö mjög hart
Afganginn eöa afklippurnar
er ágætt að geyma i skál, breiöa
stykki yfir og vera ekkert aö
hnoöa saman heldur steikja og
boröa strax.
Leggið kökurnar á hreint
stykki á borö og plast yfir svo
þær þorni ekki um of.
og þá veröur heldur ekki eins
erfitt aö breiöa þaö út.
Algengast mun hafa veriö aö
búa til laufabrauö Ur hvitu
hveiti eða Ur rúgmjöli og hveiti
sigtuöusamaneöa úr heilhveiti.
Laufabrauð
5 dl hveiti
1 1/2 tsk. sykur
1/4 tsk. lyftiduft
1/4 tsk. salt
2 dl sjóöandi mjólk