Morgunblaðið - 09.01.2002, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 9. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
SÓKNARFÆRI Í LÍFEFNAIÐNAÐI
NÝIR LANDVINNINGAR ÍE
Íslenzk erfðagreining er að nemaný lönd með kaupunum á banda-ríska lyfjaþróunarfyrirtækinu
MediChem Life Sciences. Íslenzk
erfðagreining stundar rannsóknir á
sviði erfðafræði. Hið bandaríska fyr-
irtæki stundar rannsóknir á sviði
efnafræði og af orðum Kára Stefáns-
sonar, forstjóra ÍE, má ráða að mark-
viss lyfjaþróun verði þriðji þátturinn
í þessari umfangsmiklu starfsemi.
Þetta þýðir með öðrum orðum að Ís-
lenzk erfðagreining ætlar ekki að láta
nægja að stunda erfðafræðirann-
sóknir og selja niðurstöður þeirra til
lyfjafyrirtækja, sem hagnýta þær
niðurstöðu til að þróa og framleiða ný
lyf heldur ætlar fyrirtækið að gera
þetta sjálft.
Í Morgunblaðinu í dag er starfsemi
hins bandaríska fyrirtækis lýst á eft-
irfarandi hátt: „Markmið fyrirtækis-
ins er að flýta þróun nýrra lyfja, sem
byggjast á uppgötvunum í erfðafræði
með afkastamikilli tækni við efna-
fræði- og lífefnafræðirannsóknir.“
Í frásögn Morgunblaðsins í dag af
þessum kaupum segir einnig: „Að
mati forsvarsmanna ÍE falla rann-
sóknir og þróunarvinna MediChem
mjög vel að áætlunum Íslenzkrar
erfðagreiningar um að hámarka
tekjur af uppgötvunum fyrirtækisins
í erfðafræði algengra sjúkdóma. Eru
möguleikar ÍE taldir aukast til muna
með þessum kaupum á að fylgja eftir
uppgötvunum fyrirtækisins í erfða-
fræði með frekari rannsóknum í efna-
fræði og lífefnafræði með það að
markmiði að koma nýjum lyfjum á
markað.“
Í samtali við Morgunblaðið í dag
segir Kári Stefánsson m.a.: „Við
stundum nú rannsóknir á erfðafræði
50 algengra sjúkdóma og höfum sótt
um einkaleyfi á hundruðum nýrra
lyfjamarka. Við búum yfir nauðsyn-
legri þekkingu og aðstöðu til að stað-
festa mikilvægi lyfjamarka í algeng-
um sjúkdómum og til að gera víð-
tækar skimanir á lyfjasameindum,
sem hafa áhrif á þessi lyfjamörk. Með
kaupunum á MediChem getum við nú
stundað enn frekari rannsóknir á
sviði efnafræði og lífefnafræði. Með
því að fara með rannsóknir okkar enn
lengra fram veginn í átt til nýrra
lyfja, tryggjum við hluthöfum okkar
mestan hugsanlegan ávinning af nið-
urstöðum rannsókna okkar.“
Undir þessi sjónarmið tekur dr.
Michael Flavin, forstjóri MediChem,
en hann sagði af þessu tilefni í gær:
„Lýðerfðafræðirannsóknir Íslenzkr-
ar erfðagreiningar hafa þegar leitt til
uppgötvana á nýjum lyfjamörkum í
mikilvægum sjúkdómum. Með því að
taka þær uppgötvanir inn í þróunar-
ferli og rannsóknir okkar á sviði efna-
fræði og lífefnafræði eigum við mögu-
leika á að skapa veruleg verðmæti
fyrir hluthafa sameinaðs fyrirtækis.“
Kári Stefánsson hefur gefið til
kynna, að vilji forráðamanna ÍE
standi til þess að ný starfsemi, sem
leiði af þessum kaupum verði staðsett
á Íslandi og að við það mundu verða
til 200–300 störf, sem krefjast sér-
menntaðs starfsfólks. Þar með yrði
starfsmannafjöldi ÍE á Íslandi um
1.000 manns og heildar fjöldinn sam-
tals nokkuð á annað þúsund manns
með starfseminni í Bandaríkjunum.
Hér er að verða til fyrirtæki, sem í
sköpun nýrra starfa stendur jafnfæt-
is stóriðju en án þess fórnarkostnað-
ar, sem henni fylgir. Þessari starf-
semi fylgir að mikill fjöldi há-
menntaðs fólks hefur flutt hingað til
lands, borgar skatta og önnur gjöld
hér á Íslandi og leggur mikið til sam-
félagsins á margan annan hátt.
Það er því full ástæða til að leggja
áherzlu á að Íslenzk erfðagreining
geti fundið þessari nýju starfsemi
stað hér á Íslandi.
Rekstur Íslenzkrar erfðagreining-
ar er vissulega áhætturekstur en
hingað til hefur sá áhætturekstur
gengið upp. Það er því rík ástæða til
fyrir okkur Íslendinga að fagna þessu
nýja skrefi í starfsemi merkilegs fyr-
irtækis.
Það er aldrei auðvelt að ryðja nýjar
brautir eins og Kári Stefánsson og
fyrirtæki hans eru að gera. Efasemd-
arraddir verða alltaf háværar og ekki
við öðru að búast. Enginn getur á
þessari stundu fullyrt að þau mark-
mið, sem Íslenzk erfðagreining stefn-
ir að náist. En líkurnar fyrir því að
svo vel takist til aukast.
Undanfarin ár hafa staðið yfirrannsóknir á lækningarmætti
íslenskra jurta, en Sigmundur Guð-
bjarnarson, prófessor við Háskóla
Íslands, og Steinþór Sigurðsson,
samstarfsmaður hans, hafa ásamt
fleirum sýnt fram á að lækningar-
jurtir á Íslandi hafa margvísleg líf-
fræðilega virk efni. Í frétt í Morg-
unblaðinu í gær kom fram að þessi
efni örva ónæmiskerfið og hefta
vöxt á ört vaxandi frumum og veir-
um, en efni úr vallhumli og æti-
hvönn sýna mikla virkni, t.d. gegn
brjósta-, ristil- og briskrabbameins-
frumum úr mönnum.
Í ágúst síðastliðnum sagði Sig-
mundur í samtali við Morgunblaðið
að „menn [væru] í vaxandi mæli að
ganga aftur í smiðju náttúrunnar.
Þeir hafa áttað sig á því að þessar
jurtir hafa í raun verið að þróa efna-
vopn í baráttunni við alls kyns
sýkla, hvort heldur eru veirur, bakt-
eríur eða sveppi, og gegn skordýr-
um og öðrum óvinum“, og benti
jafnframt á að lyfjaiðnaðurinn hafi
upphaflega orðið til í tengslum við
slík efni.
Rannsóknir þær sem nú liggja
fyrir færa sönnur á að virkni úr
lækningajurtum sem vaxa á norð-
lægum slóðum eins og á Íslandi er
meiri en virkni úr plöntum sem vaxa
sunnar í álfunni. Hér er því um at-
hyglisvert sóknarfæri í lífefnaiðnaði
á Íslandi að ræða, sem einnig felur í
sér áhugaverða nýsköpun fyrir ís-
lenska bændur sem nú gætu litið á
lækningajurtir á jörðum sínum sem
nytjajurtir er jafnvel verður hægt
að taka til ræktunar í framtíðinni.
RÁÐHERRASKIPUÐnefnd um aukinn hlutkvenna í stjórnmálumhefur beint þeim tilmæl-
um til allra stjórnmálafla á Íslandi
sem hyggjast bjóða fram lista í sveit-
arstjórnarkosningunum í vor að
fyrsta og annað sætið verði skipuð
karli og konu. „Framundan eru
kosningar til sveitarstjórna sem
haldnar verða hinn 25. maí 2002.
Hlutur kvenna í sveitarstjórnum er
aðeins 28,2%,“ segir
m.a. í bréfi nefndarinnar
til stjórna allra stjórn-
málafélaga á Íslandi.
„Karlar og konur hafa
að mörgu leyti ólíkan
bakgrunn, uppeldi og
reynslu. Það er í þágu
jafnréttis og lýðræðis að
bæði konur og karlar
taki þátt í að móta sam-
félagið sem við búum í.
Það er því eftirsóknar-
vert að fleiri konur taki
þátt í stjórnmálum,“
segir þar ennfremur.
Nefndin um aukinn
hlut kvenna í stjórnmál-
um var skipuð í október
1998 eftir að tillaga þess
efnis hafði verið samþykkt á Alþingi
að frumkvæði Sivjar Friðleifsdóttur,
þáverandi þingmanns og núverandi
umhverfisráðherra. Nefndin var
skipuð til fimm ára og eru í henni
fulltrúar allra stjórnmálaafla á Al-
þingi, fulltrúi frá Kvenréttindafélagi
Íslands og fulltrúi frá Jafnréttis-
stofu.
Ef litið er á þá stjórnmálaflokka
sem sæti eiga á Alþingi er Samfylk-
ingin sá flokkur sem gengur hvað
lengst í að hvetja flokksmenn sína til
þess að hafa jafnt hlutfall karla og
kvenna á framboðslistum sínum, þ.e.
hann er eini flokkurinn sem hvetur
til svokallaðra fléttulista en það eru
framboðslistar sem skipaðir eru
konum og körlum á þann hátt að
verði kona í fyrsta sæti verði karl í
öðru og svo framvegis. Og verði karl
í fyrsta sæti verði kona í öðru sæti
o.s.frv.
Í ályktun landsfundarins í lok nóv-
ember sl. segir að stefnt skuli að
jafnræði milli karla og kvenna á Al-
þingi og í sveitarstjórnum. Síðan
segir orðrétt í ályktuninni: „Lands-
fundurinn beinir þeirri áskorun til
kjördæmisráða og flokksfélaga
Samfylkingarinnar að við skipan á
framboðslista við næstu alþingis-
kosningar verði stefnt að því að velj-
ist kona í fyrsta sæti, þá sé karl í því
næsta o.s.frv. Veljist karl í fyrsta
verði kona í öðru sæti o.s.frv. Sama
sjónarmið ríki við skipan í nefndir,
stjórnir og ráð.“
Þegar Morgunblaðið hafði sam-
band við fulltrúa Samfylkingarinnar
kom reyndar í ljós að skoðanir voru
skiptar um það hvort fyrrgreind
áskorun um fléttulista ætti við um
komandi sveitarstjórnarkosningar
eða ekki. Björgvin G. Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Samfylkingar-
innar, telur t.d. að með áskoruninni
um fléttulista sé einungis verið að
vísa til alþingiskosninga vegna þess
að erfiðara sé að hlutast til um skip-
an framboðslista í sveitarstjórnar-
kosningum en í alþingis-
kosningum. „Það er
óhægara um vik í sveit-
arstjórnarkosningum
þar sem flóra framboða
er miklu fjölskrúðugri,“
útskýrir hann og tekur
R- listann í Reykjavík sem dæmi.
„Erfiðara er að hafa áhrif á skipan
R-listans vegna þess að fleira en eitt
stjórnmálaafl kemur að honum.“
Þórunn Sveinbjarnardóttir, al-
þingismaður Samfylkingarinnar,
telur þó að fyrrgreind áskorun eigi
einnig við um sveitarstjórnarkosn-
ingarnar. „Ég túlka það svo að þarna
sé ekki gerður greinarmunur á al-
þingiskosningum og sveitarstjórnar-
kosingum,“ segir hún en bætir því
við að það séu þó engin viðurlög við
því taki flokksfélög ekki áskoruninni
um fléttulista. „En þetta er þó mjög
skýr viljayfirlýsing frá landsfundin-
um,“ segir hún.
Tilraunarinnar virði
Þess má geta að nokkur umræða
varð um umrædda áskorun á lands-
fundi Samfylkingarinnar og sýndist
sitt hverjum. Ásta R. Jóhannesdóttir
þingmaður varð t.d. til að gagnrýna
það að nú loksins þegar jafnt væri
komið með körlum og konum á þingi
frá Samfylkingunni – þ.e. í þing-
flokknum væru 8 karlar og 9 konur –
skyldi koma fram áskorun sem
þessi. Konur hefðu verið að berjast
fyrir slíkum listum meðan þær hefðu
verið færri en karlarnir en svo þegar
þær yrðu fleiri þá fyrst væri hægt að
samþykkja ályktun um fléttulista.
Ásta segir að verði kjördæmisráð-
in við þessari ályktun í næstu alþing-
iskosningum gæti þingkonum Sam-
fylkingarinnar fækkað sækist
núverandi þingmenn eftir endur-
kjöri. Það eigi t.d. við um Reykjavík
þar sem fjórar konur eru fulltrúar
Samfylkingar á þingi en einn karl.
Þórunn Sveinbjarnar-
dóttir er ekki sömu skoð-
unar og Ásta í þessum
efnum. Hún segir að þótt
fleiri konur séu fulltrúar
Samfylkingarinnar á
þingi frá framboðslistum
í Reykjavík og Reykjanesi, þ.e. á
suðvesturhorni landsins, séu karlar
fleiri en konur á þingi af framboðs-
listum flokksins í öðrum kjördæm-
um landsins. „Ég minni á að það á
enginn sæti í pólitík,“ segir hún.
„Það hafa allir persónulegra póli-
tískra hagsmuna að gæta í sínu kjör-
dæmi en hagsmunir heildarinnar
verða að vega þyngra.“ Síðan bætir
hún við: „Fléttulistarnir e
tilraunarinnar virði.“
Framsóknarflokkurinn o
lyndi flokkurinn hafa báði
um jafnt hlutfall kynjanna í
isáætlunum sínum. Þeir s
hins vegar ekki nánar hv
hlutfalli eigi að ná eða hve
eigi að vera. „Í jafnrét
Framsóknarflokksins kem
að í öllu starfi flokksins eig
þannig að hlutur annars k
ekki minni en 40%. Menn e
hafa þessi sjónarmið að l
þegar verið er að raða á l
skýrir Siv Friðleifsdóttir um
ráðherra og ritari Fra
flokksins. „Í jafnréttisáætl
þó ekki skilgreint í hvaða s
kynið eigi að fara,“ bætir hú
segir að auðvitað sé erfitt að
ir þessu þar sem misjafnt
valið sé á framboðslista með
ingu eða prófkjöri. „Við h
reynt að vinna að þessari á
innan Framsóknarflokksins
við [konurnar] nokkuð ánæ
okkar hlut.“
Siv bætir því við að l
Landssamband framsókn
hafi fyrir komandi sveitar
kosningar ýtt úr vör átaki
yfirskriftina: Kveikjum í
konum! Er markmiðið að
hvetja konur til að gefa
kost á sér til sveitar-
stjórna. Siv segir að í
þessum tilgangi hafi m.a.
verið haldnir fundir á
nokkrum stöðum á landin
irhugaðir eru enn fleiri slík
fram að kosningum.
Erfiðara að fá kon
Í jafnréttisáætlun Fr
flokksins, sem samþykk
landsþingi flokksins á síð
segir að við röðun á fram
skuli reynt að tryggja a
Konur hvattar til þátttöku í sveitarstjór
Samfylking hvet
flokka til fléttu
Í aðdraganda sveitarstjórnarkosning
velta margir því fyrir sér hvort reglur
hlutfall kynjanna á framboðslistum
nauðsynlegar til að hvetja konur til þ
töku. Arna Schram kynnti sér afstö
stjórnmálaflokkanna í þessum efnu
Björgvin G.
Sigurðsson
Kristín
Halldórsdóttir
Kjartan
Gunnarsson
Siv
Friðleifsdóttir
Ásta R.
Jóhannesdóttir
Þórunn
Sveinbjarna
Bæði konur og
karlar eiga að
móta sam-
félagið