Morgunblaðið - 09.01.2002, Qupperneq 34

Morgunblaðið - 09.01.2002, Qupperneq 34
MINNINGAR 34 MIÐVIKUDAGUR 9. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ ✝ Ásdís Þorgríms-dóttir fæddist á Grenjaðarstað í S- Þingeyjarsýslu hinn 29. mars 1932. Hún lést á Landspítalan- um við Hringbraut 31. desember síðast- liðinn. Foreldrar hennar voru séra Þorgrímur Vídalín Sigurðsson, f. 19. nóvember 1905, d. 10. júlí 1983, og frú Áslaug Guðmunds- dóttir, f. 25. júlí 1908, d. 26. ágúst 1987. Systkini Ásdísar eru Soffía Mar- grét, f. 24.október 1933, Ragn- heiður, f. 20. janúar 1936, d. 8. mars 1987, og Guðmundur, f. 25. júní 1939. Fósturbróðir Ásdísar er Kristbjörn Jóhann Heiðar Jóns- son, f. 9. ágúst 1948. Ásdís bjó á Grenjaðarstað til ársins 1944 en þá fluttist hún ásamt fjölskyldu sinni að Staða- stað á Snæfellsnesi. Hún las til landsprófs í föðurhúsum við Ung- lingaskólann á Staðastað og að því loknu stundaði hún nám í org- elleik við Söngskóla þjóðkirkjunn- ar í tvö ár. Að því námi loknu var hún einn vetur við nám í Hús- mæðraskólanum á Ísafirði. Ásdís kenndi við Barnaskóla Ólafsvíkur í sjö vet- ur og einn vetur kenndi hún við Barnaskóla Borgar- ness. Árið 1970 giftist Ásdís Guðbjarti Gíslasyni bónda á Öl- keldu í Staðarsveit, f. 1. ágúst 1931, d. 5. júní 1984. Foreldrar hans voru þau Gísli Þórðarson og Vil- borg Kristjánsdóttir frá Ölkeldu. Börn Ásdísar og Guð- bjarts eru: 1) Þor- grímur Vídalín, f. 2. febrúar 1967, sambýliskona hans er Berglind Þráinsdóttir og dóttir Þorgríms er Dagbjört, f. 30. mars 1990. 2) Vilborg Þórunn, f. 17. júní 1971. Ásdís var húsmóðir á Ölkeldu frá 1969–1984. Hún var virk í starfi Ungmennafélags Staðar- sveitar og Kvenfélagsins Sigur- vonar og einnig var hún organisti í Staðastaðarkirkju í mörg ár. Haustið 1984 flutti Ásdís til Akraness ásamt börnum sínum og bjó hún þar síðan. Hún starfaði við heimilishjálp hjá Akraneskaup- stað frá árinu 1985. Ásdís verður jarðsungin frá Akraneskirkju í dag og hefst at- höfnin klukkan 14. Elsku amma Dída. Svo viðkvæmt er lífið sem vordagsins blóm, er verður að hlíta þeim lögum. Að beygja sig undir þann allsherjardóm, sem ævina telur í dögum. Við áttum hér saman svo indæla stund, sem aldrei mér hverfur úr minni. Og nú ertu gengin á guðanna fund, það geislar af minningu þinni. (Friðrik Steingr.) Takk fyrir að hafa verið amma okk- ar allra. Dagbjört, María Mist, Elva Rut, Sara Eir og Eiður Smári. Þótt ég sé látinn harmið mig ekki með tárum. Hugsið ekki um dauðann með harmi og ótta. Ég er svo nærri að hvert eitt ykkar tár snertir mig og kvelur, en þegar þið hlæið og syngið með glöðum hug lyftist sál mín upp í mót til ljóssins. Verið glöð og þakklát fyrir allt sem lífið gefur og ég tek þátt í gleði ykkar yfir lífinu. (Ók. höf.) Það fraus í koppnum í piltahúsinu á Grenjaðarstað nóttina sem Dída fæddist þar fyrir rétt tæpum sjötíu árum. Frostið varð þess líklega valdandi að hún bjó við væga heyrn- arskerðingu alla tíð og lá fremur hátt rómur af þeim sökum. Þótt kuldinn hafi sótt að Dídu í hlýjum móðurfaðmi var það einmitt umhyggjan og hlýjan sem einkenndi Dídu alla tíð. Henni var annt um sína nánustu, þótti vænt um sveitina sína og skipti aldrei skapi. Ljúfustu æskuminningar okkar eldri systkinabarna Dídu um hana eru frá Staðastað. Þar dvöldum við nánast öll sumur eins og heimalning- ar hjá ömmu og afa í dýrðlegum fagn- aði. Það varð okkur til happs að Dída festi ekki ráð sitt fyrr en hún var komin á fertugsaldurinn og báru hún og Gummi bróðir hennar því tölu- verða ábyrgð á uppeldi okkar á heit- ustu mánuðum ársins. Ekki ber á öðru en að þeim hafi tekist prýðilega upp! Þegar ég hef verið að siða mín börn til í návist Dídu minnir hún mig ævinlega á það að ég hafi nú fengið að borða skyr á Staðastað með guðs- göfflunum! Riddarinn á hvíta hestinum bjó ekki svo fjarri Staðastað að á logn- kyrrum dögum heyrðust þaðan ham- arshögg, hundgá og jafnvel manna- mál. Fyrstu árin var Dída fremur treg í taumi enda í öruggum faðmi prestshjónanna sem hún bar mikla virðingu fyrir. En hún gaf tauminn lausan um stundarsakir og skömmu síðar kom fyrri ljósgeisli Dídu og Badda í heiminn, Þorgrímur Vídalín. Nokkrum árum síðar gengu þau í það heilaga og fluttu að Ölkeldu þar sem hinn gleðigjafi þeirra, Vilborg Þór- unn, fæddist. Rúmum áratug síðar kvaddi Baddi þetta líf, langt um aldur fram. Þótt Dída hafi búið í Staðarsveit stóran hluta ævinnar var hún ekki ,,bóndakona“ í hjarta sínu. Segja má að blómin hafi verið hennar ær og kýr og notið góðs af umhyggju hennar. Bústörfin voru í höndum annarra en Dída bretti vitanlega upp ermarnar þegar þess þurfti með og rúði til að mynda rollur af kappsemi og kunn- áttu, með bros á vör. Réttirnar eru ævintýralegar í minningunni. Litla, hlaðna réttin skammt frá mógröfun- um, óstýrlátt sauðfé sem klifraði upp á garðana eða smeygði sér í gegnum skjálfandi og jafnvel feimnar hindr- anir. Það var kúnst að halda hópnum saman. Á árunum áður en við frændsystk- inin komum að Staðastað í humátt á eftir farfuglunum skilst mér að Dída hafi nánast tekið þá sveitapilta að sér sem voru í sumarvinnu eða dvöldu vetrarlangt í skólanum hans afa. Hún þvoði hár þeirra, klippti á þeim negl- urnar og sá til þess að þeir litu sóma- samlega út. Og þeir gengu fljótt út! Fyrir okkar tíð var Dída víst líka ansi glúrin við að fá Gumma litla og aðra gríslinga til að hjálpa sér að tína rusl í landi Staðastaðar. Spennandi fram- haldssögur, sem hún samdi jafnharð- an, runnu upp úr henni og eyru hlust- endanna stækkuðu og stækkuðu samtímis því sem ruslið í Vatnsflóan- um minnkaði. Jafnvel spóinn flögraði bísperrtur í kringum hópinn. Dída kunni þá kúnst að láta staðar numið á spennandi augnablikum svo að rusla- tínslan gæti haldið áfram degi síðar. Forvitnin rak litlu ,,vinnumennina“ á eftir henni. Til allrar hamingju nutum við systkinabörnin einnig góðs af skáldgáfu og frásagnagleði Dídu og lítil hjörtu slógu hratt þegar drauga- sögurnar runnu af vörum hennar. Við kynntumst Axlar-Birni, mesta morð- ingja Íslandssögunnar, vel á þessum árum en hann bjó á Öxl, skammt frá Staðastað. Á rólegum augnablikum, yfir kaffi- bolla, með pípu eða vindil, átti Dída það til að halla höfðinu og klóra sér á ákveðnum stað nærri hnakkanum. Við börnin spurðum einskis en hvísl- uðum hvert að öðru. Þegar hún þvoði hár sitt í eldhúsvaskinum, klifruðum við krakkarnir, einn af öðrum upp á borð, og rýndum í hársvörðinn í leit að bólu eða einhverju sem kallaði á hið reglubundna klór. Mér segir svo hugur um að Dída hafi átt sína drauma um frekari menntun og stærri sigra, utan Stað- arsveitar. Hún hafði mikinn áhuga á bókmenntum, var vel lesin og þótti gaman að ræða hin ýmsu verk. Sú mynd, þar sem hún spilar á orgelið undir söng kirkjukórsins, kemur oft upp í hugann. Konfektið sem Dída bjó til úr kartöflum er ógleymanlegt og jólin á Staðastað, þar sem stórfjöl- skyldan kom saman, líður okkur aldr- ei úr minni. Hvellur hlátur Dídu var smitandi, hún hafði húmor fyrir sjálfri sér og sló iðulega á létta strengi. Hún lét ýmislegt eftir sér þótt henni væri fullkunnugt um að það væri henni ekki hollt. Síðustu árin borðaði hún til að mynda aldrei annað en egg og beikon sem síðbúinn morgunverð. Ég var svo lánsamur að fá að dvelja tímabundið hjá Dídu og Badda á Öl- keldu þegar afi og amma fluttu frá Staðastað. Það var ekki hægt að lifa af heilt sumar án þess að fá að klappa kúnum, moka flórinn, veltast um í heyinu, keyra traktorinn, veiða í Staðará eða sparka bolta með Öl- keldubræðrum sem kunnu ýmislegt fyrir sér í þeirri list. Við Þorgrímur Vídalín, sem var bara púki á þessum árum, hlógum lengi að því þegar við spiluðum fótbolta fram eftir kvöldi ásamt Gísla frænda hans sem var með eindæmum sprettharður. Dída hafði þann háttinn á að kalla á okkur frá hlaðinu þegar við áttum að ganga til náða. Kvöld eitt, þegar við þremenn- ingarnir höfðum gleymt okkur í bolta- sparki, kallaði Dída: ,,Koma að sofa! Koma að drekka!“ Við hlógum okkur máttlausa á leiðinni að bænum því okkur fannst skondið að fara fyrst að sofa og fá síðan kvöldhressinguna. Þegar Baddi dó flutti Dída á eftir foreldrum sínum upp á Akranes en þar bjó Gummi bróðir hennar einnig. Og býr enn. Hún undi sér vel á Skag- anum enda búsett þar í sautján ár. Hún hvatti börnin sín jafnan til dáða, brýndi fyrir þeim mikilvægi þess að fá góðar einkunnir, hafa stúdentspróf og vera heiðarleg. Þegar Dídu fannst Villa Tóta slá slöku við í náminu hrökk orðið metnaðarleysi af vörum hennar en alla jafna fetti hún ekki fingur út í neitt. Dóttirin spýtti heldur betur í lófana til þess að sýna móður sinni að á þeim bæ væri metnaðar- leysi ekki við lýði. Og fékk glæsilegar einkunnir. Síðasta áratuginn hafa flestar sam- verustundir okkar Dídu verið í eld- húsinu hennar á Vallarbraut 7. Henni var mikið í mun að fá fréttir af sínu fólki og var miður sín ef einhver átti um sárt að binda. Dída fór aldrei í manngreinarálit og átti það til að sinna þeim sem minna máttu sín á Akranesi. Hún var tryggur vinur og ræddi oft um æskuvinkonu sína Lollu frá Aðalbóli sem er næsti bær við Grenjaðarstað. Sömuleiðis bar Sunn- evu frá Finnlandi oft á góma en með þeim tókst ævilöng vinátta eftir að afi var beðinn um að hýsa finnska lekt- orinn sem fór í langar gönguferðir um Snæfellsnes á sínum yngri árum. Sunneva er nú 82 ára en hún og Dída urðu miklar vinkonur og skrifuðust reglulega á. Aldrei heyrði ég Dídu hallmæla nokkrum manni enda mannvinur hinn mesti. Hún unni Staðarsveit, þótti vænt um fjölskyldu Badda á Öl- keldu og fólkið í Staðarsveit. Börnin hennar voru þó augasteinarnir en gimsteinninn var ömmutelpan Dag- björt. Það er sárt að missa móður og ömmu, ekki síst góðan og tryggan vin. En missir Dídu er engu minni. Þótt hún muni ekki vera börnum sínum og Dagbjörtu til halds og trausts, eins og hún hefur ætíð verið, mun hún síður en svo missa sjónar á þeim. Lífið er svo miklu, miklu meira en það sem við okkur blasir. Þorgrímur Þráinsson. Nú stjarna björt á himni skín og baðar okkur geislum sínum. Hún Dída frænka, móðursystir okkar, hef- ur kvatt í hinsta sinn og haldið á vit ei- lífðarfaðmsins þar sem eiginmaður hennar, systir og foreldrar biðu henn- ar. Stjarnan hennar Dídu hafði verið blikandi um sinn þar sem hún barðist við erfið veikindi sem hlutust í kjölfar aðgerðar nú í vetur. Um tíma vorum við vongóð um að Dída myndi ná sér þar sem hún sýndi góð batamerki en það var of mikið á hana lagt. Líkam- inn gaf sig og þrótturinn þvarr. Hún þráði hvíld og frið. Á gamlársdag hlotnaðist henni náð og friður þegar hún steig yfir í annan heim. Þar bíður hennar vafalítið gæfa og gleði. Við minnumst Dídu með söknuði, hún átti stóran sess í hjarta okkar allra sem til hennar þekktum. Ekki síst fyrir það hversu hjartahlý og ein- læg hún var. Í huga okkar systkin- anna var Dída mjög sérstök mann- eskja og átti engan sinn líka. Hún var stórbrotinn karakter og hafði sitt lag á hverju því sem hún tók sér fyrir hendur. Hún lá ekki á skoðunum sín- um og sagði meiningu sína yfirleitt tæpitungulaust. Hún skammaðist iðulega í okkur systrunum fyrir að vera ekki gengnar út! Öll fjölskyldu- mál voru Dídu hjartans mál. Henni þótti augljóslega vænt um okkur systkinin og vildi okkur vel. Þau voru ófá skiptin sem við fjöl- skyldan komum við hjá Dídu frænku á Skaganum á leið okkar vestur til Ólafsvíkur. Þá var setið í eldhúsinu og spjallað. Dída hlustaði með ánægju á fréttir af frændfólkinu meðan hún reykti pípu hversdags eða sparivindil á betri dögum. Dída var glaðlynd kona og húmor- ísk. Hún hafði einstakt lag á að segja skemmtilega frá og ógleymanlegur dillandi bjölluhlátur hennar ómar enn í eyrum okkar. Dídu var líka margt til lista lagt. Hún var bæði músíkölsk og handlagin. Eigum við öll systkina- börn hennar fallegar hannyrðir eftir hana sem prýða heimili okkar og munu fylgja okkur alla tíð. Lengi vel var hún organisti í kirkjunni á Staða- stað og eigum við ljúfar æskuminn- ingar um Dídu töfra fram yndislega tóna úr gamla orgelinu sínu. Mörg jól áttum við saman þar sem hún spilaði jólalögin og sungið var og dansað í kringum jólatréð í sveitinni hjá ömmu og afa á Staðastað. Þetta eru dýrmætar minningar um stórbrotna frænku. Frænku sem nú lýsir upp tilveru okkar með minningu sinni. Elsku Dída. Megi Guð gefa þér gæfu og gleði. Gangi þér nú allt í haginn. Eins og rós við yl og sól undu sérhvern daginn. Kæru systkin, Vilborg Þórunn og Þorgrímur Vídalín. Megi Guð gefa ykkur styrk í sorginni. Leifsdætur og -synir frá Ólafsvík. Í dag verður jarðsungin Ásdís Þor- grímsdóttir eða Dída eins og hún var jafnan kölluð. Mínar fyrstu minningar um Dídu eru þegar ég kem fyrst á Staðastað aðeins sex til sjö ára drenghnokki af mölinni, þá er Dída rúmlega tvítug, ung stúlka í blóma lífsins en á Staða- stað átti Dída öll sín ungdómsár. Á þessum tíma eru ungir menn farnir að sverma fyrir heimasætunum á prest- setrinu. Gaf hún sér þó alltaf tíma til að sinna litla frænda sem var hálf- uppburðarlítill svona fyrst um sinn, kominn alla leið sunnan úr Reykjavík. Frá þeirri stundu var Dída uppá- haldsfrænkan, sú sem alltaf var hægt að leita til ef eitthvað bjátaði á. Þetta situr fast í minningunni, hresst og gott viðmót, líflegur hlátur, þú finnur að hugur fylgir máli, þér er sýndur áhugi og talað við þig, hlýja og væntumþykja, þetta einkenndi hana Dídu. Um miðjan sjöunda áratuginn hóf Dída búskap með Badda á Ölkeldu I en þar var fyrir öldruð móðir hans, Vilborg, og Alexander bróðir hans. Síðar naut svo elsti sonur minn, Jón Freyr, sumardvalar og alls hins besta sem sveitalífið hefur upp á að bjóða hjá þeim hjónum. Enn þá minnist hann hversu vel var tekið á móti hon- um í alla staði og sérstaklega talaði hann um hið góða „appelsín“ sem fékkst á Ölkeldu og drukkið var óspart af krökkunum, en það er blanda af ölkelduvatni og appelsínu- þykkni. Ég vil þakka Dídu fyrir það sem hún hefur gert fyrir mig og fjölskyldu mína, ávallt sýndi hún ræktarsemi og fylgdist með okkur og öðrum í fjöl- skyldunni á líðandi stund. Frænka mín var kona heilsuhraust og á besta aldri. Þannig voru veikindi hennar og í kjölfarið ótímabært fráfall öllum sem þekktu Dídu mikill harmur. Ég og fjölskylda mín vottum börn- um Dídu og Badda, Villu Tótu, Togga og Dagbjörtu dóttur hans og öðrum aðstandendum samúð okkar. Sigurður Þór Jónsson og fjölskylda. Elsku Dída, nú er baráttu þinni lokið eftir mikil og erfið veikindi. Síð- ustu vikur og mánuði háðir þú hetju- lega baráttu fyrir lífi þínu og stóðu Villa, Toggi og Berglind ávallt við hlið þér eins og klettar og veittu þér styrk. En á gamlársdag fékkst þú loks hvíld og frið. Minningar um þig hlæjandi og brosandi streyma fram í hugann á þessari stundu, en þú sást alltaf spaugilegu hliðarnar á öllu. Við kynntumst þér betur þegar þú, Villa og Toggi fluttuð í húsið á móti okkur á Vesturgötunni eftir að Baddi ykkar dó. Upp frá því var mikill samgangur á milli fjölskyldna okkar, t.d. eyddum við öllum jólum og áramótum saman fram til dagsins í dag og var þá oft glatt á hjalla, og eru þær stundir mjög eftirminnilegar. Þú máttir ekkert aumt sjá, hvorki hjá mönnum né dýrum, og ávallt gafstu þér tíma til að huga að þeim sem minna mega sín. Alla tíð varstu mjög mikill dýravinur og til að mynda fannst þér aðrir ekki sýna Lubba okk- ar nógu mikla athygli og varst þú iðin við að lauma til hans veislufæði undir borðið! Það var ósjaldan sem þú lagð- ir leið þína á Vesturgötuna í göngu- ferðum þínum um bæinn þegar eng- inn var heima nema Lubbi og þið fenguð ykkur kaffi og kræsingar „saman“. Þú varst mikil hannyrða- og blómakona og eftir þig liggja útsaum- aðar myndir og dúkar á mörgum heimilum. Þú varst sönn sveitakona, gekkst um bæinn í þunnu kápunni þinni með sjalið og vettlingalaus, sama hvernig viðraði. En nú ertu komin aftur í sveitina á æskuslóðirnar og hvílir við hlið Badda þíns. Við systkinin og fjölskyldur okkar þökkum af alhug samverustundirnar sem við áttum og kveðjum þig hinsta sinni. Far þú í friði, friður guðs þig blessi, hafðu þökk fyrir allt og allt. Gekkst þú með Guði, Guð þér nú fylgi, hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt. (V. Briem.) Elsku Villa, Toggi, Berglind og Dagbjört, við vottum ykkur okkar dýpstu samúð. Megi Guð vera með ykkur og styrkja á þessari sorgar- stundu. Elsku Dída, hafðu það gott í sveit- inni. Hallgrímur, Þórólfur og Áslaug. Dagur líður, fagur, fríður flýgur tíðin í aldaskaut. Daggeislar hníga, stjörnurnar stíga stillt nú og milt upp á himinbraut. Streymir niður náð og friður, nú er búin öll dagsins þraut. (V. Briem.) Gamlársdagur runninn upp, loka- dagur Ásdísar Þorgrímsdóttur hér á þessari jörð. Ásdís var ætíð kölluð Dída, af mér og minni fjölskyldu Dída frænka. Ævi manns sjálfs tengd ýmsum minningum og margar eru minning- arnar. Dída var meyja, móðir, amma, kona og barn. ÁSDÍS ÞORGRÍMSDÓTTIR Sérfræðingar í blómaskreytingum við öll tækifæri Skólavörðustíg 12, á horni Bergstaðastrætis, sími 551 9090.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.