Morgunblaðið - 17.02.2002, Blaðsíða 37

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. FEBRÚAR 2002 37
verkið, enda varð fáninn glæsilegur.
Hann var notaður við öll hátíðleg
tækifæri hjá félaginu í 55 ár og er nú
varðveittur á heiðursstað í Víkinni.
Nýr fáni var tekinn í notkun á 90 ára
afmæli Víkings 1998 og var eldri fán-
inn fyrirmynd að gerð hans.
Þótt Þorlákur hafi hin síðari ár
minnkað bein störf fyrir Víking var
áhugi hans samur og áður, sem lýsti
sér m.a. í því að hann kom í Víkina,
lágmark einu sinni í viku, til að sjá
leik, taka þátt í getraunum, sækja
fundi, fylgjast með framkvæmdum
eða einhverju því sem vakti áhuga
hans. Við þessi tækifæri kom hann
ósjaldan á framfæri skoðunum sínum
um ýmislegt sem til framfara horfði,
ávallt af kurteisi og sanngirni og alltaf
var mjög augljós áhugi hans á að gera
veg Víkings sem mestan. Fyrir mik-
ilvægt framlag sitt til Víkings hefur
Þorlákur að vonum verið sæmdur öll-
um viðurkenningum félagsins; silfur-
merki 1958, gullmerki 1968, gull-
merki með lárviðarsveig 1983 og árið
1990 var hann gerður heiðursfélagi
Víkings.
Þá var hann sæmdur gullmerki ÍSÍ
árið 1983, gullmerki KSÍ árið 1992,
gullmerki KRR með lárviðarsveig ár-
ið 1959 sem og dómaramerki KRR ár-
ið 1963.
Hvar sem Þorlákur kom að málum
bar öll framganga hans vitni um ein-
lægan áhuga hans á íþróttum og
sterkan vilja til að láta gott af sér
leiða í þeirra þágu. Þorláki eru færðar
þakkir fyrir mikil og góð störf, en
ekki síst áhugann og hvatninguna
sem geislaði af honum.
Víkingar kveðja góðan vin og fé-
laga með virðingu og söknuði og
þakka fyrir samfylgdina.
Minningin um heiðursvíkinginn
Þorlák Þórðarson lifir í huga okkar.
Víkingar senda eiginkonu hans, börn-
um og fjölskyldu innilegar samúðar-
kveðjur.
Þór Símon Ragnarsson.
Kveðja frá Þjóðleikhúsinu
Einn af elstu starfsmönnum Þjóð-
leikhússins er látinn.
Þorlákur Þórðarson hóf störf hjá
Þjóðleikhúsinu strax við opnun leik-
hússins árið 1950. Hann starfaði lengi
vel sem sviðsmaður en með tímanum
var honum falin leiksviðsstjórn og
umsjón með sýningum Litla sviðsins
svokallaða, sem fyrst var til húsa í
Lindarbæ, síðar í Leikhúskjallaran-
um og frá árinu 1986 í kjallara Jóns-
húss við Lindargötu, þar sem það er
starfrækt enn í dag.
Þorlákur hafði til að bera þá eig-
inleika góðs leikhússtarfsmanns, að
hann lagði líf og sál í starf sitt og leik-
húsið hafði allan forgang þegar á
þurfti að halda. Hann ávann sér í ár-
anna rás ekki bara mikla og dýrmæta
þekkingu á lögmálum leikhússins,
heldur líka vináttu og aðdáun sam-
starfsmanna sinna.
Sjálfur kynntist ég Þorláki aðal-
lega eftir að hann var orðinn umsjón-
armaður litlu sviðanna, fyrst í Lind-
arbæ og Leikhúskjallaranum, þar
sem ég leikstýrði mínum fyrstu sýn-
ingum í Þjóðleikhúsinu: Elliheimilinu
og Liðinni tíð. Hann tók á móti mér af
kurteisi en lét mig finna frá fyrsta
degi að í leikhúsi giltu ákveðin lögmál,
sem hann átti að standa vörð um og
verkaskipting var skýr. Á árum þeim,
sem eftir fylgdu, átti ég oft skemmti-
legt samstarf við Þorlák sem leik-
stjóri og eftir að ég varð þjóðleikhús-
stjóri áttum við mikið samstarf.
Þorlákur hélt vel utan um það sem
honum hafði verið trúað fyrir.
Hann tók hlutina föstum tökum og
lét sér mjög annt um Litla sviðið.
Hann var ekki aðeins umsjónarmaður
og leiksviðsstjóri, heldur var hann
þar sannur kóngur í ríki sínu, stjórn-
aði sínu fólki af festu en alúð og skap-
aði þar ýmsar góðar hefðir. Að lokn-
um frumsýningum viðhafði hann
ákveðna seremóníu: gaf hverjum
listamanni rauða rós og ekta brenni-
vínstár og hélt svo ræður, þar sem
víða var komið við og sýndu oft á hon-
um allt aðrar hliðar en þær sem hann
sneri að samstarfsfólkinu í erli dags-
ins.
Hann var glaðlyndur og gat verið
léttur í lund, þótt sem fyrr segir hann
væri í strangari kantinum þegar hon-
um þótti ástæða til. Eins og sannur
leikhússtarfsmaður hafði hann ódrep-
andi áhuga á leiklist og ég hef grun
um að hann hafi á sínum tíma langað
að standa oftar í sviðsljósinu en starf
hans bauð upp á.
Mér er minnisstætt er hann eitt
sinn á lokahófi brá á leik á Stóra svið-
inu og skemmti okkur með ágætum
leiktilþrifum við mikla kátínu og ég
veit að það yljaði honum mjög um
hjartarætur, að sonur hans, Randver,
kaus að helga líf sitt leikhúsinu sem
leikari.
Þorlákur átti erfitt með að slíta sig
frá leikhúsinu, þegar aldurinn færðist
yfir og hann átti rétt á að draga sig í
hlé. Eftir að ég kom til starfa sem
leikhússtjóri hætti hann a.m.k. í þrí-
gang fyrir aldurs sakir en hóf alltaf
störf á ný, því þegar á hólminn var
komið var skemmtilegra að fullnýta
leyfið til starfa en njóta elliáranna
heima. Meira að segja eftir að hann
lét formlega af fullu starfi vann hann
áfram um árabil sem lausamaður og
síðustu misserin fékk hann leyfi leik-
hússins til þess að koma nokkrum
sinnum í mánuði í sjálfboðavinnu til
þess að ljúka við að flokka og raða
gömlum handritum og leikskrám á
bókasafni leikhússins, en það verk-
efni var honum hugleikið og naut
áhuga hans og krafta síðustu árin.
Það eru ekki nema nokkrir dagar
síðan hann kynnti mér nýjustu hug-
myndir sínar um fyrirkomulag þeirra
hluta.
Við, sem nutum þess að starfa með
honum um áraraðir, söknum hans öll.
Yngra samstarfsfólki var hann verð-
ug fyrirmynd vegna þess hve allt
verklag, umgengni og afstaða til leik-
hússins litaðist af virðingu og þekk-
ingu þess sem helgað hefur þessum
vinnustað starfsævi sína. Samt komst
hann yfir ótal hluti aðra, þótt ekki sé
mér eins um þá kunnugt. Hann var
mikill íþróttaunnandi og virtur knatt-
spyrnudómari og framámaður Knatt-
spyrnufélagsins Víkings. Hann átti
líka góða félaga í kaffiklúbbi þeim,
sem hann drakk með morgunkaffi
dag hvern utan leikhússins, og við
gerðum stundum grín að honum fyrir
það, að á sama tíma á hverjum morgni
hvarf hann af vettvangi í þann leynd-
ardómsfulla félagsskap. En kom
tvíefldur til baka og margvann af sér
fjarveruna.
Þorláks verður sárt saknað af öll-
um þeim mörgu samstarfsmönnum
hans í Þjóðleikhúsinu sem urðu hon-
um samferða gegnum árin.
Eiginkonu hans, Björgu, syni hans,
Randveri, og fjölskyldunni allri send-
um við okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Blessuð sé minning þessa mæta
leikhússtarfsmanns.
Stefán Baldursson.
Það stendur svo illa á, að ég get
ekki fylgt gömlum vini og samverka-
manni, Þorláki Þórðarsyni leiksviðs-
stjóra úr hans jarðneska hlaði á
morgun og því verða þessar fátæk-
legu línur að duga í kveðjuskyni. Því
ekki fer hjá því að margs er að minn-
ast, enda var Þorlákur einn af mínum
nánustu samstarfsmönnum á Þjóð-
leikhúsárum mínum. Þegar ég kom til
starfa í leikhúsinu hafði Þorlákur ver-
ið þar lengi á sviðinu og orð fór af því
að kannski væri hann tilbúinn að
glíma við ný verkefni. Og þannig vildi
til, að strax á öðru starfsári mínu í
leikhúsinu opnuðum við Litla sviðið í
Leikhúskjallaranum. Ég fól Þorláki
umsjón þess og fór þar ekki manna-
villt, því hann efldist að áhuga og var
vakinn og sofinn yfir hverju því sem
þar fór fram öll mín ár í leikhúsinu og
gott betur – eða þar til hann lét af
starfi fyrir aldurs sakir. Algengt var
að þær leiksýningar sem áttu sér
hreiður í kjallaranum, færu að lyfta
sér til flugs og flakks, bæði hér innan
lands – og utan. Frægust þeirra allra
varð INUK og fór Þorlákur allar þær
ferðir með hópnum, fararstjóri og
tæknistjóri og lætur að líkum að þá
þurfti að hnýta marga hnúta.
Þorlákur sinnti skyldum sínum á
Litla sviðinu ekki aðeins af skyldu-
rækni og færni sinni, heldur hafði
hann hæfileika til að gera hverja
stund svolítið hátíðlega og einstaka
og til dæmis kom hann sér upp helgi-
siðum eftir allar frumsýningar sem í
einfaldleika sínum og örlæti urðu afar
minnisstæðar. Eitt lítið staup og ein
rós. Reyndar var Þorláki svo annt um
sitt barn, Litla sviðið, að við kölluðum
hann oft leikhússtjórann, ég kallaði
hann starfsbróður og eftir þessar um-
ræddu frumsýningar kepptum við
síðan hvor við annan í ræðuhöldum.
Þorlákur bjó yfir góðri greind,
hafði hlýja nærveru, var meðfædd
kurteisi og var þeim listamönnum
sem á sviðinu unnu mikil stoð og
stytta. Hann kunni í senn að sinna
sínu og vinna í hóp, enda minnir mig
hann hafi verið knattspyrnuhetja á
sínum yngri árum.
Það er einkennilegt að hafa verið
samferða fólki nálega daglega um
margra ára skeið og svo allt í einu að
sjá það ekki svo mánuðum skiptir. Í
raun getur maður oftast tekið upp
þráðinn eins og menn hafi fellt talið í
gær, það þarf engan formála að end-
urkynnum. En gaman fannst mér
alltaf eftir að ég hætti í leikhúsinu að
koma á frumsýningarnar hjá Þorláki
– þær voru þá komnar yfir í Jónshús –
því að hann tók manni alltaf eins og
hann væri að endurheimta mann. Það
yljaði. En til þess þurfti líka jafn gró-
inn og þroskaðan leikhúsmann sem
Þorlákur var.
Ég þakka samfylgdina og bið að-
standendum blessunar.
Sveinn Einarsson.
Nú þegar ég kveð góðan dreng og
vinnufélaga minn, Þorlák Þórðarson,
með nokkrum fátæklegum orðum
koma upp í hugann margar góðar
minningar eftir fjörutíu ára kynni.
Þegar ég flutti tólf ára drengur með
foreldrum mínum í nýbyggingu í
Stóragerði kynntist ég fljótlega vini
mínum Randveri, sem leiddi til þess
að ég kom oft á heimili hans, til þeirra
heiðurshjóna Bjargar og Þorláks. Það
má segja að Þorlákur hafi verið mikill
örlagavaldur í lífi mínu því að hann út-
vegaði mér vinnu hjá Þjóðleikhúsinu
þegar ég var ungur maður. Eða eins
og hann orðaði það nokkrum sinnum
seinna á lífsleiðinni: „Ég ól þig upp og
gerði þig að manni.“ Þorlákur var
einn af mínum lærifeðrum. Hann
kenndi mér réttu handtökin – hann
kenndi mér á hinn flókna útbúnað er
viðkemur leiksviði og uppsetningu
leikmynda. Hann var traustur maður
með mikinn húmor – sem reyndar var
ekki allra. Og ef menn þekktu ekki
Þorlák þeim mun betur gat hann átt
það til að æsa menn upp úr öllu valdi
með meinfyndni sinni og stríðni. Mér
er sérstaklega minnisstætt eitt atvik.
Það gerðist að tjaldabaki á sýningu á
Íslandsklukkunni fyrir margt löngu.
Hann var búinn að slá einn sviðs-
manninn svo út af laginu að sá hinn
sami gleymdi að fara inn á svið og
skipta um leiktjöld á réttum tíma! Allt
fór þó samt vel, því annar maður hljóp
í skarðið, en Þorlákur skemmti sér
manna mest og hló að öllu saman.
Þeim fer fækkandi starfsmönnum
Þjóðleikhússins sem starfað hafa við
húsið frá upphafi. Þorlákur hóf störf
sem starfsmaður á leiksviði skömmu
eftir opnun hússins. Síðar varð hann
fyrsti leiksviðsstjóri á Litla sviði
Þjóðleikhússins, sem var fyrst til
húsa í Leikhúskjallaranum, en fluttist
seinna út í hús Jóns Þorsteinssonar.
Þorlákur var einn af þeim mörgu
sem unnu verk sín á bak við tjöldin.
Hann var stoð og stytta þeirra sem
voru sýnilegir áhorfendum.
Það eru nokkur ár síðan Þorlákur
hætti sem fastráðinn starfsmaður á
þeim vinnustað sem hafði átt hug
hans allan um svo langt skeið. Og svo
erfitt átti hann með að slíta sig frá
vinnustaðnum að hann fékk leyfi hjá
ráðamönnum hússins til að líta inn
nokkrum sinnum í mánuði og skrá-
setja og merkja gamlar leikskrár.
Þorlákur var einn af stofnendum
Félags tæknimanna Þjóðleikhússins
og formaður þess til fjölda ára og fyr-
ir störf sín var hann gerður að heið-
ursfélaga fyrir nokkrum árum.
Mig langar til að þakka Þorláki fyr-
ir góða samfylgd. Ég vil þakka honum
fyrir „uppeldið“ og minningar sem
munu lifa með mér alla tíð. Megi hann
hvíla í friði. Eftirlifandi konu hans,
Björgu, syni þeirra Randver og dætr-
unum Sigríði og Margréti, tengda-
dóttur, tengdasonum og barnabörn-
um sendum við Andrea og Daníel
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Páll Ragnarsson.
 Fleiri minningargreinar um Þor-
lák Þórðarson bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.

 


 
 

 



 



 

 
   
 
   
 

   



 
  
  
  ! 
"#$

$ %
$

 & 
  '((
 !"#
$% ""&'$(

$% ""&#(&(""
$% ""&&)" *$+
& (, &'$(
 -."#/#
$% ""&&)"
)0# " ."/



 
  





 

 

 

  
   
  





 
 !"#$% &

'( 
  )**
+
,          



#  " $



#, " 
 

 
 
- 
 

#$%
" 

**)./0(0**
 !"# $
%
"!# !#
& $ '$ ()*
))
+,# $ !)""
!"-! .##

""#$+ $ /#



 
  
 

 


 




 

   
 
 
 

  

  

 
  
!    

 "
  #
 
  !"#$% & ' $  
& '% ()
 %" ""%   *"+ % ' $  
$ "$
)
 %" (%'% "$  

 %+ !"
 %"    ) $  
(%'% , - "$ 
 +, ",- ".

 


 
 

 

  
 

 


  
   
    



   
 

  
 


  !
  ""#
$   

 



  
  


 %
 


  &


'

 (
)  !" !"
 

#!"
 $  %
# 
&  '! ( (! ! )

 
 
 







 






 


   
   
   
!" "

 

     


 
  !""

# $
% %&& 

 ' 
% %&& 

#  (
% ) * # +&,) -%&& 
%. 
% ) /  %&& 

# 
% 
% %&&   # * #$)
. %&& 
#  ( 
0  01 0  0  01 
)#0  0  0  0