Morgunblaðið - 27.04.2002, Qupperneq 37

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. APRÍL 2002 37
Í GÆR voru opnað-
ar sýningar í 13 leik-
skólum í vesturbænum
í Reykjavík sem bera
yfirskriftina: ,,Vestur-
bærinn okkar.“ Munu
þær standa yfir í tæp-
ar tvær vikur. Mark-
miðið er að efla sam-
starf leikskólanna í
vesturbæ og að vekja
athygli á þeirri frjóu
listsköpun sem
blómstrar í leikskólum
þar. Hver leikskóli
hefur valið sér eitt
þema tengt umhverfi
leikskólans.
Leikskólinn Sæborg
hefur sett þau aðalmarkmið í skóla-
námskrá að vinna með skapandi
starf. Við vinnum eftir aðalnámskrá
leikskóla, en einnig höfum við valið
að vinna í anda stefnu sem kennir
sig við bæ á Norður-Ítalíu, Reggio
Emilia.
Í Reggio er litið á barnið sem
hæfileikaríkan og virkan einstak-
ling sem hefur mikið fram að færa.
Lögð er áhersla á að barnið noti öll
skilningarvit sín eða málin sín
hundrað. „Barn hefur 100 mál en er
svipt 99“ er heiti á ljóði eftir Loris
Malaguzzi sem var forsvarmaður
Reggio-stefnunnar. Mikil virðing er
einnig borin fyrir barninu, vinnu
þess og verkum.
Kennarinn þarf að taka þátt í
samræðum með börnunum og vera
góður í að grípa hugmyndir
barnanna og skrá. Hann þarf einnig
að vera skapandi í hugsun og forvit-
inn.
Í Reggio er talað um umhverfið
sem þriðja kennarann. Það á að
vera síbreytilegt og bjóða upp á
marga valkosti. Leikskólar í Reggio
eru líkastir ævintýrahöllum. Þar er
unnið markvisst með liti, skugga og
ljós. Barnið hefur ótal möguleika á
að gera tilraunir og leika með al-
vöru hluti en ekki eftirlíkingar. Í
tengslum við leikskólana í Reggio
hefur verið opnuð sér-
stök þjónustumiðstöð
„Re Mida“ sem þjónar
öllum skólastigum með
efni sem fengið er frá
hinum og þessum fyr-
irtækjum og verk-
smiðjum. Þessi þjón-
ustumiðstöð er verslun
með afgangshluti sem
henta vel til sköpunar
og til að leika með (al-
vöru hlutir). Það væri
mjög gleðilegt og til
stórra úrbóta fyrir
leikskóla og aðra ef
Sorpa á Íslandi gæti
komið upp svona stöð.
Mikið af hlutum sem koma frá verk-
stæðum og fyrirtækjum eru fullnýt-
anlegir áfram. Það þarf ekki að
mylja allt og pressa eins og t.d lit-
ríkar flísar sem enginn vill lengur
eða pípulagnaafganga svo eitthvað
sé nefnt.
Í leikskólanum er tekið fyrir
ákveðið þema, sem getur staðið yfir
frá einum mánuði upp í eitt ár. Við
setjum okkur markmið og vinnum
síðan samkvæmt ákveðnu ferli sem
kallast „könnunarferli“. Það flokk-
ast niður í þrjú stig. Á fyrsta stiginu
er viðfangsefnið afmarkað og
spurningum varpað fram. Á öðru
stigi er leitað svara, athugað og
skráð, farið í vettvangsferðir út í
náttúruna og heimsóknir til sér-
fræðinga. Á þriðja stiginu er vinnu
komið á framfæri við aðra, endur-
skoðað og ákveðnir þættir valdir til
kynningar.
Í vesturbæjarverkefninu tók einn
hópur barna fyrir hús í vesturbæn-
um. Markmiðið með verkefninu var
að vekja börnin til umhugsunar um
hús og byggingar. Stefnt var að því
að skoða húsin í kringum okkur og
velta fyrir okkur hvernig hús eru
byggð. Kynnast vesturbænum bet-
ur og efla umræðu um vesturbæinn
og borgina okkar, endað var á Al-
þingishúsinu. Við tjáðum upplifanir
okkar með ólíkum efnivið, skráðum
hugmyndir í vef sem var svo not-
aður í gegnum allt verkefnið og
bættum inn í hann reglulega þegar
nýjar hugmyndir bættust við.
Þegar unnið er með ákveðið þema
þá reynum við að teygja það inn í
alla starfsemi leikskólans. Börnin
hafa byggt húsin sín með kubbum
og einnig leikið þau. Nokkur börn
bjuggu til ljóð um húsið sitt.
Í vesturbæ er hús
Garðar nefnist það.
Eðluhópur í húsið fór
og skoðaði það
Útsýnið er yndislegt
fjaran blastir við.
Út úr húsi hlaupum við
því í Sæborg búum við
(Unnur, Geir Elías, Sigmundur, Sylvía,
Bensi, Ragnheiður, Margrét og Teitur.)
Það að fyllast löngun til að for-
vitnast og sökkva sér niður í verk-
efni með börnum veitir árangur í
starfinu. Það skiptir líka máli að
börn hafi úr miklu og fjölbreyttu
efni að moða og að það sé við hend-
ina þegar á þarf að halda. Ef þessir
hlutir eru í lagi ásamt opnum hug
og gleði þá ætti sköpunarferlið að
ganga vel fyrir sig.
„Í vesturbænum
þar sem barna-
hallir skína“
Soffía
Þorsteinsdóttir
Leikskólar
Hver leikskóli hefur
valið sér eitt þema,
segir Soffía Þorsteins-
dóttir, tengt umhverfi
leikskólans.
Höfundur er leikskólastjóri Sæborgar.
F-LISTI frjáls-
lyndra og óháðra er
eina framboðið í
Reykjavík sem er and-
vígt þátttöku Reykja-
víkurborgar í Kára-
hnjúkavirkjun. Með því
að taka þátt í þessari
118 milljarða króna
framkvæmd er Reykja-
víkurborg að skuld-
setja sig umfram heild-
areignir borgarinnar.
Ábyrgð Reykvíkinga í
þessari framkvæmd,
sem augljóslega mun
hafa stórtap í för með
sér, nemur einni millj-
ón króna á hvern íbúa
borgarinnar. Almenningi og þá eink-
um Reykvíkingum er ætlað að borga
með þeim hrikalegu náttúruspjöllum
sem hlytust af þessari framkvæmd,
sem á sér enga líka í vestanverðri
Evrópu. Leita þarf austur á bóginn
og aftur í tímann til Sovétríkjanna
sálugu til að finna dæmi um viðlíka
risastíflur og vatnaflutninga í okkar
heimsálfu.
Það eru ekki aðeins ráðamenn
þjóðarinnar sem styðja þessa tap-
framkvæmd. Það sama gera báðar
stóru fylkingarnar í borgarstjórn, D-
listi og R-listi. Þær hafa staðið sam-
einaðar gegn tillögum mínum í borg-
arstjórn Reykjavíkur um að borgin
taki ekki þátt í Kára-
hnjúkavirkjun. Þess
vegna undrast ég skrif
sumra frambjóðenda
R-listans, þar sem þeir
berja sér á brjóst og
hneykslast á fram-
göngu Sjálfstæðis-
flokksins í þessu afleita
máli. Þeir steinþegja
hins vegar um fram-
göngu R-listans í Kára-
hnjúkamálinu, sem er
engu betri en hjá D-
listanum. Andstæðing-
ar sóunar almannafjár
og hrikalegra náttúru-
spjalla vegna Kára-
hnjúkavirkjunar hljóta
að styðja F-listann í borgarstjórnar-
kosningunum. Annað væri skortur á
einlægni eða hrein sýndarmennska.
Þjóðin hefur nýlega horft upp á
blekkingar og jafnvel lygar hátt-
settra talsmanna Kárahnjúkavirkj-
unar og Noralverkefnisins. Það má
ekki leyfa þessum fulltrúum póli-
tískra hagsmuna og annarra
þröngra sérhagsmuna að hafa al-
menning að leiksoppi um leið og þeir
bera víurnar í lífeyrissjóði lands-
manna og vilja láta íslenskan al-
menning vera í ábyrgð fyrir fjárfest-
ingum, sem aðrir eiga að hirða
hagnaðinn af, ef svo ólíklega vildi til
að einhver yrði.
F-listinn styður aðra umhverfis-
vænni og hagkvæmari valkosti í
virkjanamálum, t.d. jarðvarmavirkj-
anir á Hellisheiði á vegum Orkuveitu
Reykjavíkur, enda um miklu minni
og viðráðanlegri verkefni að ræða
sem ekki hefðu aukaverkanir Kára-
hnjúkavirkjunar í för með sér. Á
meðan Reykjavíkurborg er enn
eignaraðili að Landsvirkjun á borgin
að beita sér fyrir því að ráðist sé í
skynsamlegri virkjanir hjá Lands-
virkjun en Kárahnjúkavirkjun og að
höfð verði hliðsjón af rammaáætlun
um nýtingu vatnsafls og jarðvarma,
þar sem virkjanakostum er for-
gangsraðað með tilliti til hagkvæmni
þeirra og fórnarkostnaðar náttúr-
unnar.
Það er einfalt reikningsdæmi að
sýna fram á óhagkvæmni Kára-
hnjúkavirkjunar. Þessi framkvæmd,
sem sögð er kosta 118 milljarða
króna, gæti skilað um 5.600 gíga-
wattstunda orkusölu að jafnaði, ef
allar áætlanir ganga eftir, sem telja
verður ólíklegt. Fyrstu kostnað-
aráætlanir vegna Kárahnjúka-
virkjunar reyndust nefnilega allt of
lágar og líklegt má telja að kostn-
aðurinn eigi eftir að hækka í allt að
140 milljarða króna. Árlega þurfa að
nást inn 10% stofnkostnaðarins til að
virkjunin geti staðið undir sér,
jafnvel þó að hrikaleg umhverfis-
röskun vegna virkjunarinnar yrði í
engu bætt. Með því að deila 5.600
gígawattstundum upp í 14 milljarða
króna fæst að kostnaður við að
framleiða orku Kárahnjúkavirkj-
unar er tvær krónur og fimmtíu
aurar hver kílówattstund. Þetta er
tvisvar sinnum hærri upphæð en
fengist hefur fyrir raforkusölu til
stóriðju á undanförnum árum.
Mismuninn eiga Reykvíkingar og
aðrir landsmenn að greiða með
hærra raforkuverði og mikilli skuld-
setningu. Þessum úreltu og óheiðar-
legu vinnubrögðum verður því að-
eins hafnað, ef kjósendur í
Reykjavík svara fyrir sig með því að
kjósa F-listann í kosningunum 25.
maí nk.
F-listinn er vörn gegn
Kárahnjúkavirkjun
Ólafur F.
Magnússon
Reykjavík
F-listinn, segir Ólafur
F. Magnússon, er eina
framboðið í Reykjavík,
sem er andvígt þátttöku
Reykjavíkurborgar í
Kárahnjúkavirkjun.
Höfundur er læknir og borgar-
fulltrúi og skipar 1. sæti F-listans
í Reykjavík.
FRÓÐLEGT er að
bera saman kosninga-
loforð ráðandi afla í
borgarstjórn Reykja-
víkur á síðustu tveim-
ur áratugum. Fyrir
kosningar 1982, 1986
og 1990 gáfu sjálf-
stæðismenn borgarbú-
um ákveðin kosninga-
loforð og hétu því að
við þau yrði staðið.
Sjálfstæðismenn
gættu sín á því að lofa
ekki of mörgu enda
kom í ljós að Reykvík-
ingar gátu treyst á
efndirnar.
Heilindi og trúnaður?
Það framboð, sem tók við völdum
1994, hafði gerólíka stefnu að þessu
leyti. Borgarstjóraefni listans, Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir, fór mikinn
í kosningabaráttunni 1994 og gaf
mun fleiri loforð í þeirri baráttu
einni en sjálfstæðismenn gáfu sam-
anlagt fyrir kosningarnar 1982,
1986 og 1990. Til að sannfæra kjós-
endur um að við loforðin yrði stað-
ið, hélt hún gjarnan hjartfólgnar
ræður um að heilindi og trúnaður
gagnvart kjósendum væri það sem
skipti hana mestu máli í starfi sínu
sem stjórnmálamaður. Margir kjós-
endur héldu að þar talaði stjórn-
málamaður sem væri sérstaklega
umhugað að standa við gefin loforð.
Hér er ómögulegt að telja upp öll
kosningaloforð Ingibjargar Sólrún-
ar vegna reglna þeirra sem Morg-
unblaðið setur um hámarkslengd
aðsendra greina en nokkur skulu
þó nefnd:
 Loforð um að skattar hækki
ekki. Þetta var eitt heilagasta lof-
orð R-listans fyrir kosningarnar
1994 og sennilega var spurningin
um skattahækkanir sú sem Ingi-
björg Sólrún fékk oftast í þeirri
kosningabaráttu. Allir Reykvíking-
ar hafa fengið að kynnast efndum
þessa loforðs en R-listinn hefur lagt
á nýja skatta og hækkað aðra á
nánast hverju ári síðan hann komst
til valda. Fyrir kosn-
ingar 1998 lofuðu
frambjóðendur R-list-
ans því að á yfirstand-
andi kjörtímabili yrði
áhersla lögð á að
lækka álögur á Reyk-
víkinga. Þetta loforð
var einnig svikið enda
hafa skattar og aðrar
álögur R-listans hækk-
að sem aldrei fyrr
undanfarin fjögur ár.
 Loforð um að
greiða niður skuldir
borgarinnar. Fram-
bjóðendur R-listans
töldu skuldir borgar-
innar vera orðnar allt
of háar og hétu því að lækka þær.
Undir stjórn R-listans hafa hreinar
skuldir borgarinnar hins vegar átt-
faldast og nema þær nú 32 millj-
örðum króna.
 Öll börn, eins árs og eldri, fá
dagvistun eftir óskum foreldra inn-
an fjögurra ára. Ekki var staðið við
þetta fyrir árið 1998 eins og lofað
var en þá var loforðið bara end-
urnýtt. Ekki hefur enn verið staðið
við loforðið og í nýútkominni
stefnuskrá R-listans er loforðið gef-
ið í þriðja sinn en á nú reyndar að-
eins að gilda fyrir börn átján mán-
aða og eldri.
 Loforð um að gera stórátak á
vegum borgarinnar við að fjölga
hjúkrunarrýmum aldraðra. Þetta
loforð hefur R-listinn svikið eins og
svo mörg önnur. Síðustu átta árin
sem sjálfstæðismenn stjórnuðu
borginni (1986-94) var 3.649 millj-
ónum varið til uppbyggingar í þágu
aldraðra en á sl. átta árum hefur R-
listinn aðeins varið 672 milljónum
til þessara mála. Hafa biðlistar
aldraðra eftir hjúkrunarrými aldrei
verið lengri.
 Loforð um að einfalda stjórn-
kerfi borgarinnar. Stjórnkerfi borg-
arinnar hefur þanist út og kostn-
aður við það aukist gífurlega síðan
R-listinn komst til valda. Loforð um
að auglýsa allar stöður hjá borginni
hefur einnig margoft verið svikið.
 Sérstök áhersla á umhverfis-
mál. Verkin tala. R-listinn er að
sprengja Geldinganesið í sundur og
ætlar að flytja stóran hluta þess,
með tilheyrandi mengun, vestur í
bæ til að búa til nýtt land mót
norðri.
Óefnd loforð
alls staðar
Fyrir síðustu kosningar viður-
kenndi Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
að við mörg kosningaloforðin frá
1994 hefði R-listinn ekki staðið.
Hún sagði þá að hún þyrfti aðeins
lengri tíma til að efna þau og nefndi
að það tæki langan tíma að snúa
stóru skipi. Það þarf ekki snilling
til að sjá að flest loforðin eru enn
óefnd.
R-listinn hefur nú kynnt stefnu
sína fyrir komandi borgarstjórnar-
kosningar. Þegar Reykvíkingar
kynna sér öll þau kosningaloforð,
sem þar eru gefin, hljóta þeir að
taka mið af því hvernig R-listinn
hefur staðið við þau loforð sem
hann gaf fyrir borgarstjórnarkosn-
ingarnar 1994 og 1998. Út frá því
má síðan meta hvort líklegt sé að
R-listinn standi við þann loforða-
flaum, sem kemur frá frambjóð-
endum hans um þessar mundir.
Miðað við fengna reynslu sl. átta ár
sjá Reykvíkingar að borgarstjóri
telur eigin kosningaloforð ekki
pappírsins virði.
Loforð skulu
standa – eða hvað?
Kjartan
Magnússon
Kosningaloforð
Miðað við fengna
reynslu, segir
Kjartan Magnússon,
sjá Reykvíkingar að
borgarstjóri telur eigin
kosningaloforð ekki
pappírsins virði.
Höfundur er borgarfulltrúi.