Morgunblaðið - 01.05.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MIÐVIKUDAGUR 1. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Vísindadagar á Keldum
Litið upp úr
tilraunaglösum
EFNT verður til Vís-indadags á Keld-um, þar sem marg-
háttaðar rannsóknir fara
fram sem endranær. Efni
dagsins verður fjölbreytt,
en í forsvari fyrir Vísinda-
daginn á Keldum er Vala
Friðriksdóttir, sem er
meðal annars fræðslu-
stjóri Keldna. Vala svaraði
nokkrum spurningum
Morgunblaðsins.
– Hvar og hvenær verð-
ur þessi vísindadagur?
„Vísindadagur á Keld-
um verður haldinn 3. maí
2002. Ráðstefnan er haldin
í bókasafni Tilraunastöðv-
arinnar. Þetta er eins dags
ráðstefna sem hefst klukk-
an 8.30 með því að forseti
Íslands, Ólafur Ragnar
Grímsson, setur ráðstefnuna og
opnar nýja heimasíðu Keldna.
Veffangið er www.keldur.hi.is
Ráðstefnan er ókeypis og öllum
opin. Ráðstefnugestir eru beðnir
um að skrá sig fyrirfram á ráð-
stefnuna. Tekið er á móti skrán-
ingum í síma 567 4700 og einnig
er hægt að senda tölvupóst á net-
fang valaf@hi.is. Upplýsingar um
dagskrá og flytjendur má finna á
heimasíðu Keldna, www.keldur.-
hi.is“
– Hvers vegna Vísindadagur?
„Tilgangur með Vísindadegi er
margþættur. Dagur sem þessi
gefur starfsmönnum Tilrauna-
stöðvarinnar tækifæri til að líta
upp úr tilraunaglösunum og smá-
sjánum og fara yfir gang mála.
Ráðstefnan er mikilvæg fyrir
innra starf Tilraunastöðvarinnar.
Sérfræðingar og nemendur fá
tækifæri til að segja frá sínum
rannsóknum og umræðugrund-
völlur skapast um þýðingu nið-
urstaðnanna og hvert skal halda í
framtíðinni. Við fáum einnig vís-
indamenn utan stofnunarinnar til
að koma og segja frá sínum rann-
sóknum sem eru á sviðum sem
tengjast starfsemi Tilraunastöðv-
arinnar. Þannig fræðumst við í
leiðinni um skyldar rannsóknir
sem stundaðar eru á öðrum stofn-
unum. Vísindadagurinn er mikil-
vægur fyrir það að gera vísinda-
verkefni Tilraunastöðvarinnar
sýnilegri fyrir samstarfsfólk og
aðra utan stofnunarinnar.“
– Hvernig verður formið á Vís-
indadeginum, fyrirlestrar? Sýn-
ingar?
„Tilraunastöðin fæst við grunn-
og þjónusturannsóknir á sviði
dýrasjúkdóma og munu vísinda-
menn stofnunarinnar svo og vís-
indamenn utan stofnunarinnar
kynna rannsóknir sínar. Flutt
verða lengri yfirlitserindi svo og
styttri erindi og sýnd verða vegg-
spjöld um rannsóknir á öllum
sviðum Tilraunastöðvarinnar.“
– Hverjar verða helstu áhersl-
urnar?
„Sem dæmi um viðfangsefni
ráðstefnunnar má nefna: Bólu-
setningar gegn lentiveirum.
Eyðniveiran er lenti-
veira og hafa vonir ver-
ið bundnar við að nið-
urstöður bólusetn-
ingartilrauna á dýrum
geti nýst í baráttunni
gegn eyðni í mönnum. Á Til-
raunastöðinni hafa lengi verið
stundaðar rannsóknir á mæði-
visnuveiru og verða kynntar nýj-
ustu niðurstöður þeirra rann-
sókna.
Fisksjúkdóma- og fiskaónæm-
isfræðirannsóknir skipa stóran
sess á Tilraunastöðinni og verða
flutt erindi og sýnd veggspjöld
um þær. Einnig verða kynntar
rannsóknir á því hvað hefur áhrif
á stofnstærð þorsks.
Rannsóknir á sníkjudýrum ým-
issa dýrategunda verða kynntar.
Einnig verður rakið hvernig nota
má rannsóknir á sníkjudýrum í
hornsílum sem mælikvarða á gerð
vistkerfa og umhverfisálag.
Fjallað verður um viðbrögð og
aðgerðir gegn smitsjúkdómum,
baráttan við smitsjúkdóma í dýr-
um verður rakin og lýst nýjum
smitsjúkdómi í kanínum á Íslandi.
Kynntar verða nýjar rannsóknir á
sumarexemi í íslenska hestinum
sem miðast að því að reyna að út-
rýma sumarexemi með bólusetn-
ingu. Einnig verða kynntar rann-
sóknir á hestaveirum.
Erfðatækni og náttúruefnum
verða einnig gerð skil, svo og
mörgu öðru.“
– Hvað er helst verið að gera á
Keldum og hversu stór vinnustað-
ur er Tilraunastöðin?
„Á Tilraunastöðinni er unnið að
ýmsum vísindaverkefnum sem
tengjast sjúkdómum, einkum í
dýrum, og vörnum gegn þeim.
Þar fer einnig fram ýmis þjón-
ustustarfsemi vegna greiningar
og eftirlits með heilbrigði dýra og
dýrasjúkdómum, þar með talið
fisksjúkdómum. Margs konar
fagsvið eru nýtt til
þjónustu, einkum bakt-
eríu-, sníkjudýra- líf-
færameina-, blóð-
meina, veiru-, ónæmis-
og sameindalíffræði.
Á Tilraunastöðinni starfa 65
manns. Fimm manns vinna við
stjórnsýslu, á skrifstofu og við af-
greiðslu. Sérfræðingar eru alls 21
og þeim til aðstoðar hátt í þrír
tugir háskólamenntaðs, sér-
menntaðs og ófaglærðs starfs-
fólks. Auk fastráðinna starfs-
manna koma árlega að verki um
15 líffræði-, dýralækna- og
meinatækninemar.“
Vala Friðriksdóttir

Vala Friðriksdóttir fæddist í
Reykjavík 17. júní 1954. Stúdent
frá MT 1974, BSc í líffræði frá HÍ
1977. MSc próf í ónæmisfræði frá
Brunuel University, Uxbridge í
Englandi 1981 og doktorspróf í
ónæmisfræði frá Dýralæknahá-
skólanum í Osló 1991. Starfaði á
rannsóknarstofu í veirufræði við
Landspítala Íslands 1978, v/ St.
Mary’s Hospital Medical School í
Lundúnum 1978–80, v/Tilrauna-
stöð HÍ í meinafræði á Keldum til
1984, v/Veterinærinstituttet í
Osló til 1992 og hefur síðan verið
sérfræðingur á Tilraunastöð HÍ í
meinafræði á Keldum, í sýkla- og
bóluefnisdeild. Fræðslustjóri
Keldna síðan 2000. Er gift Sigurði
Magnússyni líffræðingi og eiga
þau fjóra syni, Magnús, Snorra,
Kristján og Friðrik, 19 til 6 ára.
… þannig
fræðumst við
í leiðinni
Að vera eða ekki vera Villi.
Byggðu á þínum tíma
Grafarvogi Ármúla
Kópavogi Vestur í bæ
Tími þinn er það sem skiptir mestu
máli þegar þú vinnur að viðhaldi
og nýbyggingar.
Klukkubúðir í þínu hverfi
www.husa.is
MAÐUR á sextugsaldri sem réðst
ítrekað að eiginkonu sinni og sam-
starfsmanni hennar hefur verið
dæmdur í 15 mánaða fangelsi af Hér-
aðsdómi Reykjaness. Hann var m.a.
dæmdur fyrir að aka á manninn í
bílageymslu í Kópavogi og fyrir að
ráðast á hann tvívegis og taka hann
kverkataki.
Í dómnum kemur fram að eftir að
maðurinn og konan slitu samvistum
hafi hún orðið fyrir verulegu ónæði af
hans völdum og jafnframt hafi hann
ítrekað ráðist að samstarfsmanni
hennar.
Alvarlegasta árásin átti sér stað í
bílageymslu í Hamraborg í ágúst
2000. Báru konan, samstarfsmaður-
inn og vinkona hennar að maðurinn
hefði reynt að aka á þau við inn-
keyrslu í bílageymsluna. Innkeyrslan
er í brekku og steinveggir til beggja
hliða og því ekkert svigrúm til að
forða sér af akbrautinni. Konurnar
náðu að hlaupa út úr bílageymslunni
en samstarfsmaðurinn varð fyrir
bílnum, kastaðist upp á vélarhlífina
og þaðan yfir bílinn og féll svo í göt-
una. Hann slapp þó með minniháttar
meiðsl.
Ekki efni til að
skilorðsbinda
Maðurinn neitaði því að um ásetn-
ing hefði verið að ræða heldur hefði
hann ætlað að hræða manninn en
þegar hann ætlaði að sveigja frá hon-
um hefði hann gengið í veg fyrir bíl-
inn. Fólk sem varð vitni að ákeyrsl-
unni bar á allt annan veg. Það sagðist
hafa séð tvær konur og mann á flótta
undan bifreiðinni, konurnar hefðu
náð að forða sér en maðurinn ekki.
Hefði bifreiðinni verið ekið utan í
steinvegg þeim megin sem maðurinn
hljóp og hefði hraði bílsins heldur
aukist en hitt þegar bíllinn nálgaðist
manninn. Þótti dómnum ljóst að
maðurinn hefði ætlað sér að aka sam-
starfsmann konunnar niður og að sá
ásetningur hefði verið einbeittur og
að árásin hefði verið hættuleg og
ófyrirleitin.
Í september var manninum gert að
sæta nálgunarbanni í sex mánuði.
Virti hann það en eftir að það rann út
hóf hann á ný að áreita þau og var
hann þá aftur úrskurðaður í nálgun-
arbann. Þótti dómnum sýnt að mað-
urinn hefði ekki bætt ráð sitt og varð
það til að þyngja refsinguna. Engin
efni væru til að skilorðsbinda refs-
inguna eins og atvikum væri háttað í
málinu. Auk refsingar var maðurinn
dæmdur til að greiða samstarfs-
manni konunnar 250.000 krónur í
miskabætur og sömu upphæð til
skipaðs verjanda síns.
Sigríður Elsa Kjartansdóttir sótti
málið f.h. lögreglustjórans í Kópa-
vogi. Til varnar var Hilmar Ingi-
mundarson, hrl., Sveinn Sigurkarls-
son, héraðsdómari, kvað upp dóminn.
Bætti ekki ráð sitt
eftir nálgunarbann