Morgunblaðið - 07.05.2002, Qupperneq 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
NÆRRI 750 erlendir þátt-takendur taka þátt ífundum utanríkisráð-herra Atlantshafs-
bandalagsins og samstarfsríkja
þess sem haldnir verða í Reykjavík
í næstu viku, dagana 14. og 15. maí.
Alls munu þar koma saman utan-
ríkisráðherrar og sendinefndir frá
19 aðildarlöndum NATO auk utan-
ríkisráðherra og sendinefnda frá 27
samstarfsríkjum.
Búist er við að flestir erlendu
gestanna komi til landsins á mánu-
dagskvöldið með einkavélum og
áætlunarvélum en einnig er von á
nokkrum sendinefndum til landsins
á þriðjudaginn. Munu vélarnar
bæði lenda á Keflavíkurflugvelli og
á Reykjavíkurflugvelli.
Taka þarf á móti hverri sendi-
nefnd sem kemur til landsins. Munu
starfsmenn á vegum utanríkisráðu-
neytisins annast móttöku gestanna
og fylgja þeim aftur út á flugvöll að
afloknum fundunum á miðvikudag.
Ráðherrafundir í Háskólabíói
og íþróttahúsi Hagaskóla
Flestir fundir utanríkisráðherr-
anna fara fram í aðalsal Háskóla-
bíós báða fundardagana. Frétta-
mannafundir verða haldnir í minni
sölum Háskólabíós í lok hvers fund-
ar og í kjallara Háskólabíós verður
aðstaða fyrir fréttaviðtöl.
Í húsnæði Tæknigarðs og Endur-
menntunarstofnunar Háskóla Ís-
lands verður aðstaða fyrir fjölmiðla
og fréttamenn en von er á um 270
starfsmönnum erlendra fjölmiðla á
fundinn.
Íþróttahús Hagaskóla verður
einnig lagt undir fundahöldin þar
sem í íþróttasalnum verður haldinn
hringborðsfundur utanríkisráð-
herra og sendinefnda allra 46
ríkjanna í Evró-Atlantshafssam-
starfsráðinu (EAPC). Einnig verð-
ur haldinn sameiginlegur ráðherra-
fundur Evrópusambandsins og
NATO í íþróttahúsi Hagaskóla.
Aðstaða verður fyrir tvíhliða
fundi ráðherra á Hótel Sögu. Þar
verður einnig skrifstofuaðstaða fyr-
ir sendinefndir allra þátttökuríkj-
anna og fyrir starfsmenn Atlants-
hafsbandalagsins sem hingað
koma. Verða tvær hæðir hótelsins
lagðar undir þessa fundi og vinnu-
aðstöðu.
Hátíðarkvöldverður í Perlunni
Halldór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra verður með móttöku á
mánudagskvöld fyrir ráðherra sem
þá verða komnir til landsins en á
þriðjudagskvöldið verður hátíðar-
kvöldverður í Perlunni fyrir ráð-
herra og maka frá öllum Atlants-
hafsbandalagsríkjunum og
samstarfsríkjunum og helstu full-
trúa sendinefnda landanna og emb-
ættismenn Atlantshafsbandalags-
ins.
Svæðið afgirt
af öryggisástæðum
Dagskrá Reykjavíkurfundarins
hefst með vorfundi utanríkisráð-
herra NATO á þriðjudagsmorgni,
14. maí. Eftir hádegi sama dag
verður fundur í samstarfsráði
NATO og Rússlands. Síðdegis
verður svo haldinn sameiginlegur
fundur ráðherra Evrópusambands-
ins og Atlantshafsbandalagsins.
Síðari fundardagurinn hefst með
fundi í Evró-Atlantshafssamstarfs-
ráðinu (EAPC) í íþróttahúsi Haga-
skóla. Eftir hádegi verður svo
fimmti og síðasti ráðherrafundur-
inn á dagskrá en það er fundur sam-
starfsnefndar Atlantshafsbanda-
lagsins og Úkraínu.
Mjög ströng öryggisgæsla verð-
ur viðhöfð á meðan erle
herrarnir gista Ísland og
svæðið þar sem fundirn
haldnir afgirt.
20 túlkaklefar
fluttir til landsin
Gera þarf umtalsverða
ingar á aðstöðu í Háskó
íþróttahúsi Hagaskóla
fundanna. Hefur m.a. ve
hannað fundarborð fyrir r
fundina. Koma þarf fyrir
um tækjabúnaði og settir v
sérstakir klefar fyrir túlka
ekki eru til fleiri en fimm
túlkaklefar á Íslandi hef
gripið til þess ráðs að
landsins tuttugu túlkaklef
bótar, sem komið verður fy
skólabíói og íþróttahúsi
flókins tæknibúnaðar se
þarf upp.
Að sögn Benedikts Ásge
skrifstofustjóra í utanr
neytinu, er allur undirbún
skipulagning fundarins u
mikið og flókið verkefni,
allir þættir í þéttskipaðri
þurfa að falla saman.
Hefur m.a. þurft að ski
flutning fundargesta til og
Utanríkisráðherrar 46 NATO-ríkja og samstarfslan
Leggja þarf t
reiðar og 25 t
Aldrei fyrr hafa jafnmargir háttsettir
ráðamenn ríkja komið saman til fundar á
Íslandi og verða á vorfundi Atlantshafs-
bandalagsins og samstarfsríkja þess í
Reykjavík dagana 14. og 15. maí. Er von á
utanríkisráðherrum 19 NATO-ríkja og 27
samstarfslanda auk fjölmennra sendi-
nefnda. Ómar Friðriksson kynnir sér um-
fangsmikinn undirbúning fundarins.


  




 



 










 






"#
KOSIÐ GEGN KYNÞÁTTAHATRI
Forsetakosningarnar í Frakklandium síðastliðna helgi voru að sumuleyti frekar þjóðaratkvæða-
greiðsla um skoðanir öfgahægrimannsins
Jeans Marie Le Pen en hefðbundið val um
þjóðarleiðtoga. Mikill meirihluti franskra
kjósenda sameinaðist gegn Le Pen og
skoðunum hans, sem hafa ekki sízt ein-
kennzt af kynþáttahatri og andúð á al-
þjóðlegu samstarfi. Kosningaúrslitin eru
því skýr ósigur Le Pens, en ekki eins af-
gerandi sigur Jacques Chirac og lítur út
fyrir við fyrstu sýn. Fylgjendur vinstri-
flokkanna í Frakklandi kusu Chirac með
óbragð í munni (sumir sýndu andúð sína á
þeim kostum, sem þeir stóðu frammi fyrir,
með því að mæta á kjörstað með klemmu á
nefinu) og umboð forsetans er langt frá að
vera skýrt og óumdeilt þrátt fyrir 82%
fylgi.
Frönsku forsetakosningarnar hafa
raunar sýnt fram á galla kosningakerfis-
ins, þar sem forseti er valinn í tveimur
umferðum. Það hafa verið rökin fyrir kerf-
inu að það tryggði að sá, sem endanlega
yrði valinn forseti, hefði meirihluta þjóð-
arinnar á bak við sig og þar með skýrt um-
boð. M.a. þess vegna hafa menn stundum
mælt með að þetta kerfi yrði tekið upp hér
á landi. Í þetta sinn hefur hins vegar kom-
ið skýrt í ljós að kjósendur hafa talið sig
hafa frelsi til þess í fyrri umferðinni að
kjósa ýmiss konar óánægju- og jaðarfram-
boð, sem leiðir síðan til þess að í seinni
umferðinni eru ekki tveir ábyrgir stjórn-
málamenn í kjöri. Ástæða er til að rifja
upp að í fyrri umferðinni fengu Chirac og
Le Pen samtals minnihluta atkvæðanna.
Í raun verður það ekki fyrr en í þing-
kosningunum í næsta mánuði, sem kemur
í ljós hvort Frakkar treysta Chirac til að
leiða landið á braut breytinga og umbóta.
Hægriflokkarnir (að Þjóðfylkingu Le
Pens frátalinni) þurfa að ná nægilegum
styrk til að mynda stjórn, eigi Chirac að
geta hrint stefnumálum sínum í fram-
kvæmd. Ef vinstrimenn hins vegar sigra í
þingkosningunum, má búast við að við
taki enn eitt tímabil „sambúðar“ hægri-
sinnaðs forseta og vinstrisinnaðrar
stjórnar, þar sem fáar stórar breytingar
eiga sér stað.
En breytinga er þörf í Frakklandi. Það
að öfgamaður eins og Le Pen skuli fá 18%
atkvæða í forsetakosningum er birtingar-
mynd óánægju stórs hluta kjósenda, m.a.
vegna atvinnuleysis, deilna um innflytj-
endamál og fjölgunar glæpa. Mörgum
Frökkum finnst stjórnmálakerfið spillt –
Chirac hefur ekki farið varhluta af spill-
ingarmálum – og að stjórnmálaflokkarnir
skilji ekki áhyggjur og vandamál venju-
legs fólks og hafi því engar lausnir að
bjóða. Líklega er val Chiracs á Jean-
Pierre Raffarin í embætti forsætisráð-
herra, sem á að sitja fram að kosningum,
til merkis um að hann vilji reyna að breyta
ímyndinni, en Raffarin þykir vinsæll hjá
almenningi.
Þótt Le Pen hafi beðið ósigur í kosning-
unum verða ábyrg stjórnmálaöfl, ekki
bara í Frakklandi heldur um alla Evrópu,
áfram að taka gengi hans og flokks hans
mjög alvarlega. Við megum ekki leyfa
kynþáttahatri, einangrunarstefnu og lýð-
skrumi að festa rætur.
BÚRMA OG AUNG SAN SUU KYI
Aung San Suu Kyi, leiðtogi stjórnarand-stöðunnar í Búrma, var í gær látin
laus úr stofufangelsi. Hún hafði verið í
haldi í 19 mánuði samfellt og var nú látin
laus eftir samningaviðræður við herfor-
ingjastjórnina, sem ræður ríkjum í landinu
og hefur stjórnað harðri hendi með þeim
afleiðingum að Búrma hefur nánast verið
útskúfað úr samfélagi þjóðanna.
„Þetta er ný dögun fyrir landið,“ sagði
Suu Kyi þegar hún ávarpaði stuðnings-
menn við mikil fagnaðarlæti eftir að hún
hafði verið látin laus, en bætti við að dög-
unin væri aðeins upphaf dagsins: „Við get-
um aðeins vonað að dögunin verði fljótt að
morgni.“
Það er engin furða að Aung San Suu Kyi
skuli aðeins líta á það sem áfangasigur að
hún skuli nú laus úr stofufangelsi. Hún
hefur verið í andstöðu við herforingja-
stjórnina um langt skeið og verið tvisvar í
stofufangelsi. Í kosningunum, sem herfor-
ingjastjórnin leyfði árið 1990, fékk flokkur
hennar, Þjóðarfylkingin til lýðræðis, 82%
sæta á þingi. Herinn ógilti kosningarnar
og hóf ofsóknir á hendur sigurvegurunum.
Margir þeirra, sem kosnir höfðu verið á
þing, voru settir í fangelsi og fjöldi stuðn-
ingsmanna einnig. Árið 1991 fékk Aung
San Suu Kyi friðarverðlaun Nóbels, en sá
þrýstingur dugði skammt. Henni var
sleppt úr stofufangelsi árið 1995, en var þá
gert að lúta hörðum skilmálum, sem gerði
að verkum að hvað eftir annað skarst í
odda milli hennar og ráðamanna. Í sept-
ember árið 2000 var hún fangelsuð á ný.
Erfitt er að segja til um hvaða skref
herforingjastjórnin er tilbúin að ganga
næst. Í raun hefur öll stjórnarandstaða í
landinu verið brotin á bak aftur frá því að
herinn tók völdin árið 1962 undir forustu U
Ne Win. Hann lét af völdum árið 1988 þeg-
ar óvinsældir hans meðal almennings
keyrðu um þverbak. Herinn var hins vegar
ekki reiðubúinn að láta af völdum, braut
hreyfingu fólksins á bak aftur og sú stjórn,
sem tók við, hefur beitt stjórntækjum
kúgunar af ótta eins og forveri hennar.
Efnahagslíf landsins er í rúst eftir her-
foringjastjórnina. Þeir litlu peningar, sem
til eru, hafa verið notaðir til vopnakaupa
fremur en að bregðast við þeirri sáru ör-
birgð, sem íbúar landsins búa flestir við.
Búrma er um þessar mundir að kaupa orr-
ustuþotur af Rússum og hyggja á samstarf
við þá um að reisa kjarnorkuver. Í hernum
eru 400 þúsund manns. Herinn drottnar
yfir stjórnkerfi landsins og er gagnsýrður
af spillingu. Jafnframt er hernum beitt af
alefli gegn ýmsum þjóðarbrotum, sem hafa
barist fyrir rétti sínum í landinu. Búrma er
einhver helsti útflytjandi ópíums í heim-
inum og hafa tekjurnar af eitrinu senni-
lega hjálpað herforingjastjórninni að
halda velli þrátt fyrir efnahagsþvinganir
umheimsins.
Aung San Suu Kyi hefur verið talsmað-
ur þess að beita herforingjastjórnina refsi-
aðgerðum og svo virðist sem þær hafi loks
þvingað hana til að láta undan. Herfor-
ingjastjórnin sagði í gær að Aung San Suu
Kyi væri fullkomlega frjáls ferða sinna og
mætti sinna öllum flokksstörfum. Öllum
borgurum landsins yrði leyft að taka þátt í
stjórnmálum, áhersla yrði lögð á þjóðar-
einingu, frið og stöðugleika bæði í Búrma
og löndunum í kring. Reynslan af herfor-
ingjastjórninni er sú að yfirlýsingum af
þessu tagi verður að taka með fyrirvara.
Þjóðir heims verða nú að beita hana áfram-
haldandi þrýstingi. Ekki má fara á milli
mála að skilyrðið fyrir því að hefja á ný
eðlileg samskipti við landið er að hafist
verði handa við að koma á lýðræði í land-
inu. Herforingjastjórnin hefur sagt að hún
muni taka fullan þátt í stríðinu gegn
hryðjuverkum og lofað um leið að binda
enda á eiturlyfjaútflutning. Slíkar aðgerð-
ir koma ekki í staðinn fyrir lýðræði og þær
ber ekki að verðlauna, nema þær eigi sér
stað samhliða því að herforingjastjórnin
slaki á klónni og sýni að hún hafi ekki verið
að vekja falsvonir með því að sleppa Aung
San Suu Kyi úr stofufangelsi.
MEÐAL ráðherra semvæntanlegir eru á ut-anríkisráðherrafundNATO og samstarfs-
landa bandalagsins í næstu viku
eru Colin Powell, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, Joschka
Fischer, utanríkisráðherra
Þýskalands, Jack Straw, utanrík-
isráðherra Bretlands og Silvio
Berlusconi, forsætisráðherra Ítal-
íu en Berlusconi gegnir einnig
embætti utanríkisráðherra Ítalíu.
Þá er gert ráð fyrir að Igor Iv-
anov, utanríkisráðherra Rúss-
lands, komi til fundarins en eitt
af helstu viðfangsefnum fundar-
ins er fyrirhuguð staðfesting á
stofnun samstarfsráðs NATO og
Rússlands.
Aðildarríki NATO eru 19 tals-
ins en auk utanríkisráðherra
NATO-ríkja eru utanríkisráð-
herrar 27
samstarfs-
landa Atl-
antshafs-
bandalagsins
væntanlegir
til að taka
þátt í fundi
svonefnds
Evró-Atl-
antshafssam-
starfsráðs.
Engin op-
inber stað-
festing er
gefin á því
fyrir fundinn
hvaða ráð-
herrar muni
sækja hann
en skv. upplýsingum Morgun-
blaðsins má gera ráð fyrir að
flestir eða allir utanríkisráðherr-
ar Atlantshafsbandalags
muni koma og einnig er
flestöllum ráðherrum sa
Þekktir ráðherra
Colin Powell, utan-
ríkisráðherra
Bandaríkjanna.
Ígor S. Ívanov,
utanríkisráðherra
Rússlands.