Morgunblaðið - 07.05.2002, Qupperneq 38

UMRÆÐAN
38 ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
É
g á ljósmynd af Nöf-
inni; það er síld. Og
Skafti kemur fram
planið; hýr á svip-
inn á smekkbux-
unum. Og ég heyri ósjálfrátt
sönglið hans. Það er einhver
sálmurinn, eða rímnabútur, nú
eða þá staka. Þetta er sum-
armynd.
Þegar ég horfi í þessa mynd af
Skafta frænda, fer ég að hugsa til
mér minnisstæðra manna, sem
ég kynntist barn og unglingur í
Siglufirði.
Þessar hugleiðingar vinda upp
á sig og kalla fram hvert nafnið á
fætur öðru. Og sérhvert nafn á
sína sögu.
Vinnuveitendur mínir þessi ár-
in voru tveir; fyrst vann ég á
pósthúsinu hjá Ottó Jörgensen,
póst- og sím-
stöðv-
arstjóra, og
síðar á Nöf,
hjá Skafta
Stefánssyni,
móðurbróður
mínum.
Báðir voru þessir menn skopp-
arakringlulega vaxnir og afbragð
undir niðri.
Á pósthúsinu var ég tvö, má
vera fleiri sumur. Það var gaman
að færa Siglfirðingum póstinn, en
meira gaman að fara í síldarbát-
ana, þegar þeir lágu inni. Þá
gekk ég skip af skipi og var alls
staðar aufúsugestur; sérstaklega
þegar ég færði sjómönnunum
bréf frá konunum og kærust-
unum. Mér er til efs, að nokkur
þjónn hafi verið tipsaður jafn-
hjartanlega og ég um borð í síld-
arflotanum.
Ottó Jörgensen man ég mann
fámálan, en það sem hann vék að
mér var allt í góðu. Og þau skipti,
sem á reyndu, fundu fyrir hjarta
úr skíragulli. Ofan á allt bar ég
talsverða virðingu fyrir því, hvað
hann spýtti af miklum myndug-
leik og öryggi í tóbaksdallinn
sinn!
Hvernig ég komst á pósthúsið,
veit ég ekki nákvæmlega. Eitt-
hvað kann þeim að hafa farið í
millum; foreldrum mínum og
Lauja pósti, en Ottó Jörgensen
hlýtur að hafa átt síðasta orðið.
Þeir voru ekki samherjar í
pólitík pabbi og Jörgensen. Og
þeir höfðu tekizt harkalega á um
Kaupfélagið, meira að segja farið
í dómsmál. Einhverjir voru líka
að furða sig á því, að sonur Jó-
hanns Þorvaldssonar skyldi eiga
upp á pallborðið hjá Ottó Jörg-
ensen. Það heyrði ég utan að
mér, þegar ég hjólaði um með
sendibréf til Siglfirðinga.
Þar kom að ég spurði pabba,
hvort þeir Ottó hefðu slegizt í
pólitík og kaupfélagsmálum.
Hver er að segja þér það? spurði
hann. Ég tíndi til þau orð, sem ég
mundi úr ummælum manna.
Láttu þetta ekki trufla þig, sagði
þá pabbi. Það truflar okkur ekk-
ert.
Ég skildi þetta svo, að ég
þyrfti ekki að hafa neinar
áhyggjur af þessum væringum
þeirra Ottós, sem og varð reynd-
in. En seinna meir skildi ég þann
aðal, sem í svarinu fólst; að til
væru þeir menn, sem gætu geng-
ið til orrustu og barizt af heil-
indum, en slíðrað sverðið að leik
loknum og virt andstæðinginn
eftir sem áður; kannski meira
eftir en áður.
Það segir margt um Ottó Jörg-
ensen, að pabbi skyldi treysta
honum manna bezt fyrir strákn-
um og að hann skyldi reynast
mér jafngóður drengur og raunin
varð.
Á pósthúsinu kynntist ég m.a.
Júlla Júll. Júlíus Júlíusson er
leikari af guðs náð. Á sviðinu átti
hann hug minn og hjarta; í
augnablikinu minnist ég svo
ólíkra hlutverka sem Fjalla-
Eyvindar og Bör Börsson. Og ut-
an sviðsins ljúflingur; póstmaður,
kaupmaður og kennari.
Það er annars umhugsunar-
efni, hversu djúp spor leikfélagið
og Karlakórinn Vísir mörkuðu í
minni mitt.
Leikfélagið lék í barnastúku-
húsinu og þar í næsta húsi bjó
Sigurjón Sæmundsson, bæj-
arstjóri og prentsmiðjustjóri, en
umfram allt söngvari. Það voru
mínir fyrstu tónleikar, þegar ég
var að bíða eftir barnastúkufund-
unum, að heyra bjarta rödd Sig-
urjóns berast út um baðherberg-
isgluggann; Gissur ríður góðum
fáki…
Og talandi um Júlla Júll á leik-
sviðinu. Ég man líka Önnu Guð-
brandar í stórkostlegum kven-
hlutverkum. Svo var Þórhallur
vatnsveitustjóri. Og Hafliði
bankastjóri sem Argan ímynd-
unarveiki; hann var engum líkur,
allra sízt sjálfum sér! Eða þá
Jónas Tryggvason. Í mínum huga
bróðurbetrungur á leiksviðinu.
En Júlli var toppurinn.
Þetta fólk og fleiri til færðu
okkur leikbókmenntirnar af slíkri
list, að maður datt ekkert á
hnakkann, þegar leikferðirnar
komu að sunnnan með Brynjólf
Jóhannesson, Róbert Arnfinns-
son, Herdísi Þorvaldsdóttur,
Bessa Bjarnason og Árna
Tryggvason í farangrinum, svo
einhver nöfn séu nefnd.
En frá leiksviðinu til lífsins
fyrir utan.
Þegar ég taldist tækur í síld-
ina, lauk sumrum mínum á póst-
húsinu, og ég fór að vinna á Nöf-
inni, hjá Skafta frænda.
Enginn sá ástæðu til að lyfta
augabrún, þótt ég færi til Skafta.
Hann lá svo beint við; eitthvað
annað en Jörgensen póstmeistari.
Skafti var móðurbróður minn
og það var kært með mömmu og
honum. Svo var hann framsókn-
armaður eins og pabbi.
Skafti frændi var mikill mann-
kostamaður. Hann var vel trúað-
ur og vildi kenna öðrum, að ham-
ingja væri fólgin í handleiðslunni
og vinnunni. Hann var jafnvígur
á Íslendingasögurnar og Bibl-
íuna. Og það sem hann kunni af
kveðskap!
Það var Skafti, sem kenndi
mér að skyggnast undir yfirborð
fólks og dæma menn eftir inn-
rætinu en ekki útliti. Dugnaður,
heiðarleiki og manngæzka voru
alltaf við hún hjá Skafta á Nöf.
Skafti var í samstarfi við Einar
Guðfinnsson í Bolungarvík. Mér
var sagt, að í þeirra samskiptum
hefði aldrei neitt verið sett niður
á pappír. Orð þeirra stóðu.
Nú er Nöfin horfin. Og Bol-
ungarvíkin er ekki söm. En papp-
írarnir hrúgast upp út og suður.
Til síns
ágætis
Hér segir af mönnum, sem eru viðhorfs-
höfundi mjög minnisstæðir frá bernsku-
og unglingsárunum heima í Siglufirði.
VIÐHORF
Eftir Freystein
Jóhannsson
freysteinn@mbl.is
ÞAÐ margumtalaða vandræða-
ástand sem nú ríkir á stóru sjúkra-
húsunum á höfuðborgarsvæðinu og
Margrét Leósdóttir læknir lýsti í
grein sem birtist í Morgunblaðinu 5.
mars sl. má að hluta rekja til áhuga-
leysis R-listans á byggingu hjúkrun-
arrýmis í borginni. R-listinn hefur
ekkert frumkvæði haft að byggingu
nýrra hjúkrunarheimila á kjörtíma-
bilunum 1994–1998 og 1998–2002,
þvert á loforð gefin kjósendum.
Mörg dæmi eru um að sjúklingar
liggi á göngum eða sé jafnvel holað
niður á skolherbergjum og salernum
á sjúkrahúsum í borginni. Hluti
vandans er kominn til
vegna þess að ekki er
unnt að útskrifa sjúk-
linga, þar sem hjúkrun-
arrými skortir fyrir þá
sem ekki hafa heilsu til
að snúa aftur til síns
heima eftir útskrift. Af-
leiðingin er sú að marg-
ir liggja lengur á
sjúkrahúsunum en þörf
krefur, en vistun á
sjúkrahúsi er langtum
dýrari en á hjúkrunar-
heimili.
Á árunum 1987–
1994, þegar sjálfstæð-
ismenn fóru með stjórn
Reykjavíkur, var rúm-
lega 2,6 milljörðum (150–535 millj-
ónir á ári) varið í þjónustuíbúðir og
þjónustumiðstöðvar. Til samanburð-
ar hefur R-listinn hins vegar aðeins
lagt um 300 milljónir (6–130 milljónir
á ári) í þjónustuíbúðir og þjónustu-
miðstöðvar á síðustu tveimur kjör-
tímabilum. Samsvarandi tölur vegna
byggingar hjúkrunarheimila í valda-
tíð Sjálfstæðisflokksins 1987–1994
eru um 640 milljónir á móti 280 millj-
ónum í tíð R-lista 1995–2002. Þar af
var engum fjármunum varið til þessa
á yfir þriggja ára tímabili, 1999–
2001, af hálfu R-listans.
Verkin sem eftir menn liggja tala
sínu máli og í þessu sambandi er vert
að geta þess að á árunum 1984–1994
beittu sjálfstæðismenn sér fyrir því
að byggja átta þjón-
ustu- og félagsmið-
stöðvar í tengslum við
íbúðir fyrir aldraða.
Hér er átt við bygging-
ar við Aflagranda,
Vesturgötu, Hvassa-
leiti, Bólstaðarhlíð,
Hraunbæ, Sléttuveg,
Hæðargarð og Lindar-
götu.
Meðfylgjandi tafla
sýnir áhugaleysi R-
listans á uppbyggingu í
þágu aldraðra svo ekki
verður um villst. Ríf-
lega 80% hærri fjár-
framlög í valdatíð Sjálf-
stæðisflokksins þegar þessi tvö
tímabil eru borin saman bera því
glöggt vitni að Sjálfstæðisflokkurinn
leggur mun meira upp úr öflugri
uppbyggingu í þágu aldraðra en R-
listinn. Hér er átt við þá samtals 3,3
milljarða sem var varið í þennan
málaflokk 1987–1994 á móti þeim
tæplega 600 milljónum sem R-listinn
lagði til á árunum 1995–2002.
Afleiðingar aðgerðaleysis síðustu
ára endurspeglast í niðurstöðum
skýrslu sem var gefin út af heilbrigð-
is- og tryggingamálaráðuneytinu í
febrúar sl., þar kemur fram að al-
gjörlega óviðunandi ástand hafi
skapast í þessum málum í Reykja-
vík. Hefði þeim áformum sem sjálf-
stæðismenn höfðu uppi á árinu 1994
um áframhaldandi uppbyggingu í
þágu aldraðra ekki verið ýtt út af
borðinu væri ástandið ekki jafn-
slæmt og raun ber vitni.
Í stað þess að sýna frumkvæði og
dug hefur R-listinn stungið höfðinu í
sandinn og varpað ábyrgðinni áfram
frá sér og yfir á herðar annarra.
Komist Sjálfstæðisflokkurinn til
valda í borginni á ný verður haldið
áfram þar sem frá var horfið og
milljarði varið í byggingu á hjúkr-
unarrými á kjörtímabilinu sem nú
fer í hönd.
Öfluga uppbyggingu
í þágu aldraðra
Tinna
Traustadóttir
Reykjavík
Í stað þess að sýna
frumkvæði og dug, segir
Tinna Traustadóttir,
hefur R-listinn stungið
höfðinu í sandinn og
varpað ábyrgðinni
áfram frá sér og yfir á
herðar annarra.
Ár Fjárfestingar í þágu aldraðra í
valdatíð Sjálfstæðisflokksins Ár
Fjárfestingar í þágu aldraðra
í valdatíð R-listans
1987 221.249.752 1995 155.079.470
1988 336.297.674 1996 231.431.040
1989 386.312.180 1997 24.216.546
1990 319.050.531 1998 64.884.397
1991 580.764.853 1999 26.245.700
1992 647.289.534 2000 15.175.820
1993 428.153.565 2001 20.000.000
1994 366.403.791 2002 41.000.000
3.285.521.880 578.032.973
Eignfærðar fjárfestingar eru á árslokaverði ársins 2000, nema áætlunin fyrir
árið 2002.
Heimild: Borgarendurskoðun
Höfundur er lyfjafræðingur og
skipar 15. sæti framboðslista
Sjálfstæðisflokksins til
borgarstjórnarkosninganna.
ER ÞAÐ frétt þegar
sagt er að það ríki ein-
ing meðal sjálfstæðis-
manna í Hveragerði?
Oftast er það mest
áberandi í fjölmiðlum ef
deilt er um menn eða
málefni. Minna ber
hinsvegar á hinu þegar
um er að ræða sam-
stöðu og málefnalega
vinnu. Sjálfstæðismenn
í Hveragerði hafa ekki
farið varhluta af þessu.
Af minnsta tilefni
hefur því verið slegið
upp í fjölmiðlum að „allt
sé á suðupunkti í Hveragerði“. Vissu-
lega er það staðreynd í mörgum af
þeim hverum sem eru í bænum, en í
mannlífinu ríkir yfirleitt ágætis frið-
ur.
Því er ekki að neita að stundum
hefur gustað um hjá sjálfstæðismönn-
um eins og öðrum. Hjá slíku verður
ekki komist þar sem saman kemur
kraftmikið fólk með sjálfstæðar skoð-
anir og framkvæmdagleði. Það er síð-
an háttur siðaðra manna að slíðra
sverðin og komast að niðurstöðu og
samkomulagi. Nákvæmlega þetta
hefur nú gerst hjá sjálfstæðismönn-
um í Hveragerði eftir dálitlar væring-
ar á dögunum sem suma rekur
kannski minni til.
Undirritaður fékk tækifæri til að
koma inn í hóp frambjóðenda flokks-
ins í komandi bæjarstjórnakosning-
um ásamt mörgum grónum og líka
nýjum Hvergerðingum.
Ég velti því aðeins
fyrir mér hvort það
væri rétt skref að slá til
og vera með. Ég þekkti
fremur lítið til og hafði
aðeins fylgst með utan
frá og því ekki farið var-
hluta af „deilunum“
frekar en aðrir. Það hef-
ur því komið mér ákaf-
lega ánægjulega á óvart
hversu samstæður og
skemmtilegur hópur er
þarna saman kominn og
er þá ekki aðeins átt við
efstu menn heldur
hvern einasta mann á listanum og
aðra í eldlínunni í Sjálfstæðisfélagi
Hveragerðis.
Það þarf vart að fara mörgum orð-
um um þær miklu endurbætur og
framfarir sem orðið hafa í bænum á
undanförnum 8 árum. Svo vill til að ég
þekkti nokkuð vel til aðstæðna í
Hveragerði fyrir þetta tímabil og
breytingin til hins betra er nær ólýs-
anleg. En þótt gott sé að minnast þess
sem vel hefur verið gert má ekki
gleyma því að það fennir fljótt í sporin
og við verðum að horfa til framtíðar.
Að undanförnu hafa frambjóðend-
ur unnið ötullega að málefnavinnu
fyrir kosningarnar og komandi kjör-
tímabil. Af mörgu er að taka og lengi
getur góður bær batnað. Hjá fólki
sem bæði vill bænum og bæjarbúum
vel og er frjótt og lifandi er ekki
skortur á góðum hugmyndum um það
sem betur mætti fara og skynsamlegt
og skemmtilegt væri að gera. Það
væri of langt mál að telja það allt upp
hér og ekki rétt að gera upp á milli
þeirra fjölmörgu mikilvægu mála-
flokka sem eru til umfjöllunar. Ítarleg
grein er gerð fyrir þeim í stefnuskrá
listans sem dreift hefur verið í öll hús í
bænum og lesendur geta kynnt sér á
heimasíðu Sjálfstæðisfélags Hvera-
gerðis á www.xd.is/hveragerdi.
Megin niðurstaðan er að sjálfstæð-
ismenn í Hveragerði bjóða fram hóp
af bæði reynslumiklu og efnilegu fólki
sem vill vinna fyrir íbúa bæjarins að
því að gera góðan bæ ennþá betri.
Valið er einfalt hjá okkur Hvergerð-
ingum, við veljum áframhaldandi
framfarir og stöðugleika og setjum X
við D á kjördag.
Eining meðal sjálfstæðis-
manna í Hveragerði
Eyþór H. Ólafsson
Hveragerði
Það hefur komið mér
ánægjulega á óvart, seg-
ir Eyþór H. Ólafsson,
hversu samstæður og
skemmtilegur hópur er í
Sjálfstæðisflokknum í
Hveragerði.
Höfundur er verkfræðingur og
skipar 7. sæti á lista sjálfstæðis-
manna í Hveragerði.