Morgunblaðið - 08.05.2002, Blaðsíða 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. MAÍ 2002 27
Brunaslöngur
Eigum á lager 25 og 30 m
á hjóli og í skáp
Ármúla 21,
sími 533 2020
HEILSALA - SMÁSALA
SAVINIEN Cyrano de Bergerac
(1619–1655) var franskur aðalsmað-
ur sem nam heimspeki og var sjálf-
ur Molière samstúdent hans. Hann
varð frægur fyrir hugrekki sitt og
ennfremur fóru miklar sögur af
einvígum hans. En Cyrano var með
þeim ósköpum gerður að bera eitt-
hvert það mesta nef sem sögur fara
af og var það oft tilefni stríðni í
hans garð. Þekktastur er Cyrano
seinni kynslóðum þó fyrir tvær
skáldsögur þar sem hann segir frá
ferðum sínum til tunglsins og sól-
arinnar. Hann finnur þar hinn full-
komna heim og upplifunin er hon-
um tilefni mikillar háðsádeilu á
franskt þjóðfélag. Franska leikrita-
skáldið Edmond Rostand (1868–
1918) samdi leikritið Cyrano de
Bergerac um þessa sögufrægu per-
sónu. Það er í bundnu máli og var
gefið út árið 1897 og er talið merkt
framlag til leikhúsbókmenntanna.
Upplýsingar um persónuna Cyr-
ano de Bergerac, ævi hans og
tengsl hinna einstöku laga við
söguþráð leikritsins hefðu gjarnan
mátt vera í bæklingi þessa nýja
disks Rússíbananna. Þótt útlitið sé
smekklegt er þar ekkert lesefni um
tónlistina, leikritið eða aðalpersón-
una. Geisladiskur með leikhústón-
list á sér sjálfstætt líf og ef ætlunin
er að leggja mat á það hvernig tón-
list fellur að leikhúsverki þurfa
hlustendur að geta lesið sér til um
hvar þeir eru staddir í hverju lagi
fyrir sig.
Burtséð frá þessari umkvörtun
er hinn nýi diskur Rússíbananna
hinn ánægjulegasti. Tónlist Hjálm-
ars H. Ragnarssonar er mjög mel-
ódísk og er eitt meginstef áberandi
(í lögum nr. 4, 10, 12 og bregður
fyrir undir lok lags nr. 5). Margar
laglínur Hjálmars eru grípandi og
sumar nálgast það að vera reglu-
legir „eyrnaormar“. Svo er um
upphafslagið, Á leiksviði, sem
meira að segja er farið að heyrast í
útvarpinu og hlýtur það að teljast
til tíðinda þegar um er að ræða ís-
lenska nútímatónlist utan við popp-
og rokkgeirann. Önnur ágæt lög
eru parísarvalsinn Roxane og Við
Nelluhlið sem er ryþmískt lag með
austrænum undirtónum. Hið trega-
fulla Élégie snertir rómantíska
strengi og þar sýnir stuðhljóm-
sveitin Rússíbanarnir á sér nýja
hlið í viðkvæmnislegum en þó fág-
uðum hljóðfæraleik. Mér hefur
jafnan fundist þessi ágæti hljóð-
færahópur hafa haft tilhneigingu til
að láta allt flakka, spilagleðin hefur
verið höfð í fyrirrúmi og lítið nostr-
að við smáatriði. Flutningur hóps-
ins hefur því stundum verið nokkuð
óslípaður. En þetta hefur sem sagt
breyst ef marka má þennan nýja
disk. Marche militaire er nokkuð
gróteskur hergöngumars, þar sem
ekki þarf mikið ímyndunarafl til að
sjá fyrir sér fáránlega hergöngu.
Hljóðfallið líkist svei mér helst
jenkatakti(!), en „jenka“ var vin-
sæll dans, en ekki að sama skapi
langlífur, í Finnlandi einhvern tíma
á sjöunda áratug 20. aldar. Óljóst
er um tengsl Frakklands á 17. öld
við þennan sérkennilega finnska
dans. Leikarinn Atli Rafn Sigurð-
arson kemur á óvart með ágætum
söng í Souvent souspire þar sem
hann sýnir sig að vera meira en lið-
tækur kontratenór. Getur annars
verið að stafsetning hafi skolast til
í seinna orðinu í heiti lagsins?
Guðni Franzson leikur hið áhrifa-
ríka Rêverie fyrir einleiksklar-
ínettu einkar fallega og innilega.
Meginuppistaða lokalagsins, Í
tunglsins tæra skini, er aðalstef
Cyrano-tónlistarinnar og er stefið
þar gersamlega þurrmjólkað þrátt
fyrir breytilega útfærslu. Þetta
lokaatriði plötunnar hefði að ósekju
mátt stytta verulega.
Þegar allt kemur til alls er hér á
ferðinni prýðilegur diskur með að-
gengilegri tónlist Hjálmars H.
Ragnarssonar. Hann er að vísu
nokkuð naumt skammtaður með
sínar 39 mínútur en er vafalaust
ómissandi fyrir þá sem hafa séð
sýningu Þjóðleikhússins sem mér
skilst að hafi heppnast nokkuð vel.
Fyrir þá sem ekki þekkja leikritið
er hér um að ræða notalega
skemmtitónlist sem lætur þægilega
í eyrum.
TÓNLIST
Geislaplötur
Hjálmar H. Ragnarsson: Cyrano- tónlist
við uppfærslu Þjóðleikhússins á leikritinu
Cyrano de Bergerac eftir Edmond Rost-
and. Útsetningar: Rússíbanarnir. Hljóð-
færaleikur: Rússíbanarnir – Einar Krist-
ján Einarsson (gítar), Tatu Kantomaa
(harmónika), Jón Skuggi (kontrabassi),
Matthías MD Hemstock (slagverk) og
Guðni Franzson (klarínetta). Söngur: Atli
Rafn Sigurðarson. Útgáfa: Fljúgandi
diskar FD 009. Útgáfuár: 2002. Heild-
arlengd: 39’52.
CYRANO Tónlist sem lætur
þægilega í eyrum
Valdemar Pálsson
Listhúsinu Laugardal, sími 552 5540
Ódýrari orðabækur