Morgunblaðið - 21.05.2002, Blaðsíða 25

Morgunblaðið - 21.05.2002, Blaðsíða 25
Morgunblaðið/Þorkell Þorkelsson ggja hæða húsi í Jenín en ekkert er eftir af því nú. Þau hafast við í þessu tjaldi. Þau misstu allar eigur sínar, ef frá eru talin fötin sem þau stóðu í, pottur, ketill og rifið teppi, sem þau björguðu úr rústunum. EYÐILEGGINGIN eftir aðgerðir Ísraela í flóttamannabúðunum í Jenín á Vesturbakkanum í mars blasir alls staðar við. Víða má sjá börn róta í rústunum og fólk, sem missti heimili sín, hefur hróflað upp hreysum úr spýtum og tepp- um. Þótt Ísraelar hafi nú kvatt her sinn brott gerir ísraelski her- inn enn vart við sig, nú síðast á föstudag þegar hermenn fylktu þar liði með skriðdreka sér til fulltingis í leit að grunuðum hryðjuverkamönnum. Yasser Arafat, leiðtogi Palestínumanna, ávann sér hins vegar enga hylli fyrr í liðinni viku þegar hann sniðgekk flóttamannabúðirnar í fyrstu ferð sinni út fyrir Ramall- ah, þar sem hann er loks laus úr herkví Ísraela. Hópur manna beið eftir leiðtoganum, sem ávarpaði mannfjölda í nálægum kirkju- garði, en ók fram hjá búðunum. Flóttamannabúðirnar í Jenín, þar sem búa um 14 þúsund manns, hafa ekki aðeins verið þyrnir í augum Ísraela, sem halda því fram að þær séu gróðrarstía hryðjuverkamanna og þaðan hafi komið 28 menn, sem hafi gert sjálfsmorðssprengjuárásir. Þær hafa einnig valdið Arafat vand- ræðum og ýmsir Palestínumenn halda því fram að hann hafi fallist á árás Ísraela til að kveða niður andstöðu gegn sér. Íbúar í Jenín segja að Arafat hafi ekki komið þangað síðan Ísraelar afhentu bæinn palestínsku heimastjórn- inni í nóvember árið 1995 og haft var eftir íbúa í flóttamannabúð- unum að hann hefði ekki komið þangað síðan hann heimsótti þær á laun á sjöunda áratugnum. Samsæriskenningum af þessum toga verður að taka með miklum fyrirvara, en hitt er ljóst að Bandaríkjamenn hafa sett mikinn þrýsting á Arafat um að stöðva ofbeldisverk af hálfu Palest- ínumanna og setja aðgerðir gegn palestínskum hryðjuverkamönn- um sem skilyrði fyrir því að unnið verði að stofnun sjálfstæðs ríkis Palestínu. Slíkar aðgerðir myndu vekja mikla reiði meðal íbúa í Jenín, fyrir utan það að íbúar í búðunum eru orðnir langþreyttir á að bíða eftir pólitískum og efna- hagslegum umbótum. Aðstoð eft- ir árásirnar lætur á sér standa og ekkert bólar á enduruppbygg- ingu. Lofar hugrekki íbúanna í „Jeníngrad“ Arafat hefur í ræðum lofað hugrekki íbúanna í flótta- mannabúðunum í Jenín meðan á aðgerðum Ísraela stóð. Hann hef- ur kallað búðirnar „Jeníngrad“ og vísar þar til umsátursins um Leníngrad í heimsstyrjöldinni síðari. Miklar deilur hafa staðið um það hvað í raun hafi gerst í Jenín. Í upphafi mátti ætla að þar hefðu verið framin fjöldamorð, en sú virðist ekki hafa verið raunin. Kofi Annan, framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna, hugðist senda nefnd til að rannsaka at- burðina, en þegar Ísraelar þráuð- ust við var látið af þeim áform- um. Óháðir aðilar hafa hins vegar farið á vettvang og hefur mest verið fjallað um niðurstöður óháðu samtakanna Mannréttinda- vaktin (Human Rights Watch) þess efnis að ekkert bendi til þess að mörg hundruð óbreyttir borg- arar hafi fallið í aðgerðum Ísr- aelshers, en hins vegar séu marg- ar áreiðanlegar vísbendingar um að framin hafi verið „alvarleg brot á Genfarsáttmálanum eða stríðsglæpir“. Alvarleg brot á Genfarsáttmálanum Samtökin fundu sannanir fyrir því að Ísraelsher hefði notað al- menna borgara sem skildi og lát- ið þá ganga á undan hermönnum þegar ráðist var inn í búðirnar. Fleiri hús hefðu verið eyðilögð en með nokkru móti mætti réttlæta með hernaðarlegum rökum. Að auki hefði í 11 daga verið komið í veg fyrir ferðir sjúkrabíla og hjálparstarfsmanna inn á svæðið. Skýrsla samtakanna var byggð á rúmlega 100 viðtölum og var hvatt til þess að frekari rann- sóknir færu fram á atburðunum í flóttamannabúðunum. Í skýrsl- unni lýsa Palestínumenn því hvernig þeir voru látnir ganga á undan hermönnum þegar þeir sóttu inn í búðirnar. Einnig kom fram að Palestínumenn hefðu verið sendir inn í byggingar og látnir opna skápa og skúffur vegna þess að Ísraelsmenn hefðu óttast launsátur eða faldar sprengjur. Einnig lýstu Palest- ínumenn því hvernig bundið hefði verið fyrir augu þeirra og þeir látnir standa í gluggum á meðan skotið var yfir axlir þeirra. Peter Bouckaert stjórnaði rannsókninni og sagði að það væri enginn vafi á því að mjög al- varleg brot hefðu verið framin á lögunum: „Vísbendingarnar eru nógu sterkar til að réttlæta stríðsglæparannsókn.“ Ísraelskir embættismenn hafa hafnað öllum gagnrýnum nið- urstöðum Mannréttinda- vaktarinnar. Þeir segja að ísr- aelskir hermenn hafi aldrei notað óbreytta borgara til að skýla sér á bak við. Herinn hafi verið neyddur til að jafna heimili við jörðu vegna þess að sprengjum hafi verið komið fyrir í þeim. Pal- estínskir sjúkrabílar hafi verið notaðir til að lauma mönnum út úr búðunum og því hafi ferðir þeirra ekki verið leyfðar. Þeir sögðu að Ísraelsher hefði tekið mikla áhættu til þess eins að stofna ekki lífi óbreyttra borgara í hættu. Engar vísbendingar um fjöldagrafir Skýrslan var byggð á tölum frá því þremur vikum eftir að að- gerðunum í Jenín lauk. Í henni segir að 23 Ísraelar og 48 Palest- ínumenn hafi dáið í árásinni. Að minnsta kosti 18 Palestínumann- anna hafi verið óbreyttir borg- arar, þ.m.t. konur, börn, aldraðir og fatlaðir. Að minnsta kosti 27 hafi verið herskáir Palest- ínumenn. Bouckaert gagnrýndi Ísraels- her og sagði að hann hefði látið undir höfuð leggjast að aga her- menn á fyrri stigum átakanna við Palestínumenn og það hafi bein- línis átt þátt í að skapa það hug- arfar í röðum hermanna að glæp- samlegt athæfi sé leyfilegt. Taldi rannsóknarnefndin ólík- legt að mikið fleiri lík myndu finnast og kvaðst hún engar vís- bendingar hafa fundið um að Ísr- aelsher hefði fjarlægt lík úr búð- unum og grafið í fjöldagröfum. Í rústum Jenín eftir hernaðaraðgerðir Ísraela. Íbúar flóttamannabúðanna líta svo á að þeir séu afskiptir og hafi litla nar. Þar er kveikiþráðurinn stuttur og tortryggnin nær ekki aðeins til Ísraela heldur einnig Yassers ljósmyndari fór til Jenín og Karl Blöndal tók saman frásögn um atburðina í flóttamannabúðunum. Fólkið á Þessi drengur, Allea, er tíu ára. Hann varð fyrir miklu sálrænu áfalli meðan á aðgerðum ísraelska hersins stóð og hefur unnið sleitulaust við að grafa í rústum hússins sem hann áður bjó í. MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. MAÍ 2002 25

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.