Morgunblaðið - 03.12.2002, Blaðsíða 15

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 2002 15
STJÓRN Saddams Husseins, for-
seta Íraks, stundar „skipulagðar
pyntingar“ á íröskum ríkisborgur-
um og almenningur í landinu má
þola ýmis önnur gróf mannréttinda-
brot. Þessu er haldið fram í nýrri
skýrslu sem breska utanríkisráðu-
neytið hefur látið gera.
Jack Straw, utanríkisráðherra
Bretlands, sagði nauðsynlegt að út-
búa skýrslu sem þessa til að „fólk
skilji hversu illur Saddam Hussein
er“. Er fullyrt í skýrslunni að
„grimmdarleg og harðgeðja sinnu-
leysi gagnvart þjáningum fólks“
hafi einkennt stjórnartíð Saddams.
„Írak er hræðilegur staður að búa
á,“ segir í skýrslunni. „Fólk þarf
stöðugt að lifa við þann ótta að
verða úthrópað andstæðingar
stjórnvalda. Hvatt er til að fólk til-
kynni um framferði ættingja og vina
til yfirvalda. Leyniþjónustan getur
látið til sín taka hvar og hvenær
sem er. Ólöglegar handtökur og
morð eru algeng. Á milli þrjár og
fjórar milljónir Íraka, um 15% þjóð-
arinnar, hafa flúið heimaland sitt í
stað þess að búa við stjórn Saddams
Husseins.“
Raktar eru uppáhaldspyntingar-
aðferðir Saddams. Fullyrt er að
Saddam hafi sérstaklega gaman að
því er augu eru stungin úr mönnum,
þegar borað er í hendur manna með
rafmagnsbor og þegar menn eru
hengdir í loftið. Þá er Saddam sagð-
ur hafa dálæti á því að mönnum sé
veitt rafmagnslost eða þeim nauðg-
að, að slökkt sé í sígarettum á hör-
undi manna eða þeir sendir í sýru-
bað.
Amnesty gagnrýnir skýrsluna
Skýrslan er talin liður í áróðurs-
herferð sem hefur það markmið að
auka stuðning við hugsanlegar
hernaðaraðgerðir Bandaríkjanna og
Breta í Írak. Hafa ýmis mannrétt-
indasamtök gagnrýnt gerð skýrsl-
unnar og segja lítið fyrir bresku
stjórnina leggjast að hafa mannrétt-
indahugtakið í flimtingum til að
þjóna pólitískum tilgangi. „Gleym-
um því ekki að sömu ríkisstjórnir
horfðu framhjá skýrslugerð Amn-
esty International um mannrétt-
indabrot í Írak fyrir Persaflóastríð-
ið [1991],“ sagði Irene Khan, fram-
kvæmdastjóri Amnesty.
Saddam Hussein sak-
aður um pyntingar
Reuters
Breskur friðarsinni mótmælir hugsanlegu stríði í Írak í London í gær.
London. AFP.
HEILBRIGÐISRÁÐHERRAR Evr-
ópusambandsins ákváðu í gær
bann við tóbaksauglýsingum í fjöl-
miðlum og kostun viðburða á borð
við Formúlu eitt-kappaksturinn.
Þessi nýju tóbaksvarnalög ESB
voru samþykkt með svokölluðum
vegnum meirihluta atkvæða í ráð-
herraráðinu; þrettán af fimmtán
ráðherrum samþykktu en tveir
voru á móti, sá þýzki og sá brezki.
Samkvæmt reglum um atkvæða-
greiðslur í ráðherraráðinu þar
sem ákvarðanir eru teknar með
vegnum meirihluta dugði vægi at-
kvæða Þjóðverja og Breta ekki til
að hindra samþykki.
Þjóðverjar vildu að skemur yrði
gengið í að banna tóbaksauglýs-
ingar í prentmiðlum en Bretar
voru óánægðir þar sem þeir vildu
að sumu leyti enn strangara bann.
Hin nýja Evróputilskipun kveð-
ur á um bann við öllum tóbaks-
auglýsingum í prentmiðlum, í út-
varpi og á Netinu – fjölmiðlum
sem samkvæmt þeim forsendum
sem framkvæmdastjórn ESB
byggði tillögu sína á hafa áhrif yf-
ir landamæri innan sambandsins.
Kostun tóbaksfyrirtækja á
(íþrótta-) viðburðum, svo sem
Formúlu eitt, sem er beint að
áhorfendum í fleiri löndum en því
sem hver keppni fer fram í hverju
sinni, verður einnig bönnuð.
Frumvarp framkvæmdastjórn-
arinnar að þessari nýju tilskipun
var samþykkt á Evrópuþinginu
hinn 20. nóvember, að undangeng-
inni mánaðalangri umræðu. Lars
Løkke Rasmussen, innanríkis- og
heilbrigðismálaráðherra Dan-
merkur sem stýrði fundinum í
gær, sagði tilskipunina munu taka
gildi fljótlega eftir áramót.
Markmiðið með tilskipuninni er
að samræma löggjöf um tóbaks-
auglýsingar sem í gildi eru í aðild-
arríkjunum. Þau hafa frest fram
til miðs árs 2005 hið síðasta til að
innleiða hana í eigin löggjöf.
Fyrsta atlagan að því að setja
samræmda Evrópulöggjöf um
bann við tóbaksauglýsingum var
gerð árið 1989, en einkum Þjóð-
verjar beittu sér af hörku gegn
því. Árið 1998 komst tilskipun um
slíkt bann loks í gildi, en hún hélt
því gildi aðeins fram í október
2000, þegar Evrópudómstóllinn
féllzt á kvörtun þýzkra stjórn-
valda um að tilskipunin bryti í
bága við nálægðarregluna svoköll-
uðu. Framkvæmdastjórnin varð þá
að semja alveg nýja tilskipunar-
tillögu og lagði við það verk
áherzlu á áhrif tóbaksauglýsinga
yfir landamæri innan ESB.
Tóbaksauglýsingabann í ESB
Brussel. AFP, AP.
RÁÐSTEFNA um uppbygginguna
í Afganistan hófst í Þýskalandi í
gær í skugga átaka milli stríðandi
fylkinga í afganska héraðinu Her-
at.
Að minnsta kosti tólf menn hafa
beðið bana og fimmtán særst í
átökum sem hófust um helgina
milli hermanna héraðsstjórans
Ismails Khans, sem er Tadsjiki, og
liðsmanna pastúnaleiðtogans Ism-
ails Khans. Pastúnar eru fjölmenn-
asti þjóðflokkurinn í Afganistan en
þeir eru í minnihluta í Herat-hér-
aði og hafa oft orðið fyrir árásum
frá hermönnum héraðsstjórans.
Hamid Karzai, forseti Afganist-
ans, Joschka Fischer, utanríkis-
ráðherra Þýskalands, og fleiri
embættismenn frá Afganistan,
Evrópuríkjum og Sameinuðu þjóð-
unum komu saman í Bonn í gær til
að ræða uppbygginguna í Afgan-
istan og ástandið í öryggismálum.
Karzai hvatti þjóðir heims til að
gleyma ekki Afganistan og sagði
að landinu stafaði enn mikil hætta
af átökum milli stríðandi fylkinga.
Hann tilkynnti að stofnaður yrði
70.000 manna þjóðarher, sem tal-
inn er nauðsynlegur til að koma í
veg fyrir frekari átök í afgönskum
héruðum.
70.000 manna þjóðarher
boðaður í Afganistan
Kabúl. AFP.
Reuters
Hamid Karzai (t.h.), forseti Afganistans, ásamt Lakhdar Brahimi, er-
indreka SÞ í málefnum Afganistans, á ráðstefnunni í Bonn í gær.